Change araç davası olarak adlandırılan davalar change araç satışlarında görülen artış nedeni ile daha sık gündeme gelmektedir. Bu durumda etkili olan önemli unsurlardan biri de 2. el araç piyasalarında oluşan hareketliliği fırsata çevirmek isteyen kötü niyetli kişilerdir. Araç satışları sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Motor numarası, şasi numarası gibi teknik konular her aracı ilgilendirmektedir.
Araçların hukuki işlemleri ve tescil işlemleri sırasında şasi numarası ve motor numarası önemlidir. İkinci el araç satışları sırasında çeşitli yollarla hukuka uygun olmayan biçimde araç satışı yapılabilmektedir. Araç kilometresinde oynama yapılması, change araç satışı, aracın boyalı olmasına rağmen boyasızmış gibi satılması ve değerinden yüksek tutarlar talep edilmesi cezai ve hukuki sorumluluk oluşturmaktadır.
Change araç davaları resmî belgede sahtecilik ve dolandırıcılık suçlarını kapsar. Satıcı hukuka aykırı olarak satış yaptığı aracın motor ve şasi numaralarını değiştirdiğinde hem alıcıyı hem de noteri aldatmak sureti ile hareket etmiş olur. Bunun yanı sıra ayıplı ifadan kaynaklanan tazminat davalarına da change araç satışı konu olabilir.
Aracın change araç olup olmadığının anlaşılması ekspertiz aracılığı ile ve teknik donanıma sahip kişilerce yapılır. Change araç tespiti emniyete yapılacak ihbarlar sayesinde de olabilmektedir. Satıcı hukuki açıdan aracın ayıplarını bilmese dahi hukuken bundan sorumludur. Borçlar Kanunu kapsamında bu sorumluluk satıcıya yüklenmektedir.
Maddi, hukuki ya da ekonomik ayıplardan sorumlu tutulan satıcının aracın change olduğunu bilmese dahi sorumluluğu bulunmaktadır. Change araç davasına ilişkin merak konusu başlıklara değinmeden önce belirtmekte fayda var: Change araç konulu uyuşmazlıkların dava yoluyla çözümünde deneyimli bir ceza hukuku avukatından hukuk yardımı almak faydalı olacaktır.
Change Araç Nedir?
Change araç dendiğinde anlaşılması gereken hasarlı ya da hurdaya çıkmış araçların motor ve şasi numaralarının çalıntı araçlarla değiştirilmesidir. Bunun yanı sıra değiştirme işlemi trafikten yasaklanmış araçlarla da yapılabilmektedir. Söz konusu işlemler bir tür dolandırıcılık olarak kabul edilir ve hukuki bakımdan çeşitli yaptırımlara tabidir.
Hukuki açıdan sorunlu olan araçların kimliklerinin değiştirilmek sureti ile piyasaya sürülmesi kötü niyetli kişilerin haksız kazanç sağlamasına yol açarken alıcılarda mağduriyete sebep olmaktadır. 2. el araç satın alma işlemleri sırasında alıcıların dikkat etmesi gereken çeşitli hususlar bulunur. Bunlardan biri olan change araçlar hukuki açıdan problem yaratacağından araç satın alma işlemleri sırasında bazı kontrollerin yapılması önemlidir.
Aracın motor ve şasi numarasının kontrolü ve orijinal olmayan işlemler, kaynak izleri uzmanlar tarafından tespit edilebilir. Change araç satın alan kişilerin karşılaşacakları sorunlardan biri araçlarının çalıntı olmasının anlaşılmasıyla araca el konmasıdır. Bu durumda aracı satın alanın Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunması gerekir. Resmî belgede sahtecilik ve dolandırıcılık suçlamasıyla şikayet yoluna gidilmelidir.
Satıcı bu tür bir satış işlemi ile alıcı ve noteri aldatma amacı güder. 5237 sayılı yürürlükte Türk Ceza Kanunu’nun 204’üncü maddesi uyarınca resmî belgede sahtecilik suçu; anılan Kanun’un 157’inci maddesi uyarınca da dolandırıcılık suçu davaya konu edilir. Sonuçları bakımından son derece önemli suçlar olması sebebiyle yetkin bir ceza avukatının yardımına başvurulması icap eder.
Change Araç Satışlarında Sorumluluk
Change araç satın almış olan kişi haklarını hukuki yoldan arayabilir. Bu tür davalar açılırken sorumlu kişilerin de bilinmesi icap eder. Satıcı aracın satışı sırasında araca ait ayıpları bilmese dahi sorumlu tutulurken noter ve araç muayene istasyonunun da sorumluluğuna gidilebilir. İdarenin de change araç satışı ile ilgili sorumlulukları bulunur.
Change araç satışlarında sorumluluk satıcının yanı sıra notere de yüklenmektedir. Satıcı aracın ayıplarını bilmese dahi sorumlu tutulurken noter de özen yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır. 1512 sayılı Noterlik Kanunu 162. madde uyarınca “Noterler bir işin yapılmamasından veya hatalı yahut eksik yapılmasından dolayı zarar görmüş olanlara karşı sorumludurlar”.
Muayene istasyonlarına ait bir takım yasal düzenlemeler söz konusu olduğunda muayene istasyonlarının zorunlu olarak incelemekle yükümlü tutulduğu parçalara yer verildiği görülmektedir. Bu kapsamda muayene istasyonları araç muayenesini gerçekleştirirken aracın motor ve şasi numarasını kontrol etmekle yükümlüdür. Satıcı, noter, idare ve araç muayene istasyonunun sorumluluğu müştereken ve müteselsilendir.
Dava açacak olan alıcı bu kişilere karşı hak arayışına girebilir. Zararının giderilmesini isteyen alıcı tarafların tamamından ya da sadece birinden bunu talep edebilir. Zarara uğrayan kişi ilgili kişiler hakkında suç duyurusu yapabilir. Ortaya çıkan zararın tazmini istendiğinde mağdur olan tarafın maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.
İdarenin Sorumluluğu ve Change Araç
Change araç satışları sebebi ile idare de sorumlu tutulabilir. İdareden tazminat talebinde bulunulacağı zaman hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk ilkelerinin gözetilmesi gerekir. İdareye karşı hizmet kusuru sebebi ile açılacak davalarda zarar görenin idarenin açık ve belli ağırlıktaki hizmet kusuruna bağlı olarak mağduriyet yaşaması söz konusu olmalıdır.
Söz konusu durumlar idarenin tazmin yükümlülüğü altına girmesine neden olabilir. Change araçların genel olarak hırsızlığa bağlı yollardan elde edilmesi söz konusudur. Bu tür araçlar alıcının mağduriyetine sebep olurken satıcının haksız kazanç elde etmesine yol açar. Ekspertiz raporlarında gözden kaçabilen change araçlar trafiğe tescil edilebilmektedir.
İfade edilen durumda ise idarenin hizmet kusurundan söz edilebilir. Change araç satın alan kişiler Türk Ceza Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’na göre haklarını arayabilmektedir. İdareye karşı tazminat talebinde bulunulacağı zaman tam yargı davaları kapsamında hareket edilir. Dava ile ilgili olarak idarenin faaliyetinin hukuka uygun olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir.
Bu kapsamda idarenin hizmet kusurunun olup olmadığına bakılır. Dava açılacağı zaman change araç sebebi ile oluşan zararla ilgili olarak idarenin eylemi arasındaki nedensellik bağının olmasına bakılacaktır. İdareye karşı maddi tazminat davasının yanı sıra manevi tazminat davası da açılabilir. Tam yargı davası şeklinde görülen bu davalar sırasında alanında deneyim sahibi hukukçulardan destek almak oldukça önemlidir.
Manevi tazminat davası açılabilmesi için araca el konulması ve bu durumun yarattığı manevi bir zararın oluşması gerekir. Manevi zarardan kasıt kişinin mal varlığında oluşacak bir eksilme olmadığından kişinin yaşayacağı elem ve kedere bağlı durum dikkate alınır. Hak edilen tazminatın eksiksiz temin edilebilmesi adına yetkin bir hukukçudan destek almak yararlı olacaktır.
Change Araç Tazminat Davası
Change araç tazminat davası sırasında dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de ayıbın türünün ve ayıbın öğrenilme tarihinin belirtilmesidir. Ayıbın öğrenilme tarihi bildirim sürelerine uyulması açısından önemlidir. Bildirim sürelerine uygunluk tazminat davası açılabilmesi için gereklidir. Bu nedenle ayıbın öğrenildiği tarihin önemi bulunmaktadır.
Alıcı tazminat davası açmak istediğinde hukuki destek alması hak kayıpları yaşamaması açısından önem arz eder. Bu sebeple de alanında deneyim sahibi hukukçulara danışılması uygun olur. Bu hususta yardımına başvurulacak avukatın, ceza hukuku ve tazminat hukuku dahil olmak üzere hukuki bakımdan yetkin ve deneyimli olması önemlidir.
Change Araç Tespiti
Change araç tespiti genellikle araç satışının ardından kamu görevlilerinin kontrolleri sırasında ortaya çıkmaktadır. Alıcı çoğu zaman change araç kullandığını bilememektedir. Yapılan kontroller sırasında ortaya çıkacak bu durum alıcı için önemli bir mağduriyete yol açar. Araca emniyet birimlerinin el koyması bu mağduriyetlerden biridir.
Ayrıca araca ödenen bedel de aracın gerçek değerinden yüksek olmaktadır. Change araç satın aldığını fark eden alıcı gizli ayıbın ortaya çıkması ile bu durumu alıcıya bildirmelidir. Gizli ayıp aracı satan kişinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Satıcı aracı satarken change olduğunu bilmese dahi alıcıya karşı hukuken sorumlu tutulur.
Bu sorumluluk zamanaşımı süresince devam eder niteliktedir. Alıcı gizli ayıbı öğrendiği anda satıcıya bildirmelidir. Bildirimin yapılmamış olması gizli ayıbın kabulü anlamına geleceğinden bu konuya dikkat edilmesi gerekir. Bildirim yapılmaması alıcıya hak kaybı yaşatabilecek bir durumdur. Hak ve menfaat kaybı yaşanmaması adına bu hususlara dikkat edilmesi icap eder.
Change Araç Suçu ve Cezası
Change araç suçu ve cezası bakımından değerlendirildiğinde çeşitli cezaların uygulandığı görülmektedir. Dolandırıcılık suçuna istinaden ceza verileceği zaman 5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanunu’nun 157’inci maddesine göre hareket edilir. Bu durumda verilen ceza 1-5 yıl aralığında hapis cezası olabilmektedir. Bunun yanı sıra beş bin güne kadar adli para cezası da uygulanır.
Türk Ceza Kanunu’nun 158/1’inci maddesi ise nitelikli dolandırıcılık suçlarını kapsar. Bu durumda da fail 3-10 yıl aralığında hapis cezası alabilir. Beş bin güne kadar adli para cezası bu durumda da uygulanır. Change araç suçunu işleyen faillerin resmî belgede sahtecilik suçu kapsamında 2-5 yıl aralığında hapis cezası alması da söz konusu olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Aracın Change Olması Ne Demek?
Change araçtan kasıt, hasarlı veya hurdaya çıkmış araçların motor ve şasi numaralarının çalıntı araçlarla değiştirilmesidir. Ayrıca trafikten yasaklanmış araçlar üzerinden de change işlemi yapılabilmektedir.
Change Araç Hangi Suça Girer?
Change araç TCK md.157’de düzenlenen dolandırıcılık suçu çerçevesinde değerlendirilir.
Sattığım Araba Change Çıktı, Ne Yapmalıyım?
Satılan arabanın change olması halinde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği, somut olayın özellikleri ve koşulları dikkate alınarak belirlenmelidir. Bu bakımdan, deneyimli bir hukukçudan yardım almak en sağlıklı yaklaşımdır.
Change Araç Mağdurları Ne Yapmalı?
Change araç dolayısıyla mağdur olan kişiler hiç şüphesiz hukuk yoluna başvurmalıdır. Takip edilecek hukuki yol haritası ise somut olayın nasıl gerçekleştiği değerlendirildikten sonra oluşturulur. Bu bakımdan deneyimli bir ceza hukukçusundan yardım almak icap eder.
Change Araç Cezası Nedir?
Change araç dosyaları bakımından çeşitli cezalar ve tazminat söz konusu olabilir. Fakat change araç durumu genellikle dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık suçları çerçevesinde değerlendirildiği için fail hakkında bu suçlar sebebiyle cezaya hükmolunur.
