Türk Ceza Hukuku’nda, kişinin maddi ya da manevi kayıplarına karşın davanın açılabilmesi mümkündür. Bu kapsamda açılan davalar ile kişi malvarlığındaki eksilmeleri kapatabilmekte, yaşadığı manevi kayıpları elde ettiği tazminat ile önleyebilmektedir. İşte bu kapsamda açılan davalar, maddi ve manevi tazminat davası kategorisinde yer alır. Biz de bu içeriğimizde size tüm detaylarından bahsedeceğiz.
Maddi Tazminat Davası Nedir?
Kişi hukuki normlara karşı bir fiil gerçekleştirerek, bir başkasının malvarlığında eksilmelere yol açıyorsa, bu kapsamdaki maddi kayıpların giderilmesi için açılan davalara maddi tazminat davası adı verilmektedir. Ayrıca maddi bir zararın oluşması için aşağıdaki durumlardan birinin gerçekleşmesi gerekir:
- Gerçekleştirilen eylem sonucunda, mağdurun malvarlığında dikkat çekici bir kaybın ortaya çıkması ve
- Eylemin gerçekleşmediği düşünüldüğünde, süreçte mağdurun ne kadar kâr elde edeceği göz önünde bulundurulmaktadır.
Yukarıdaki iki önemli duruma dikkat edilerek, maddi tazminat davasının süreci belirlenmektedir. Peki, maddi tazminat davasının oluşabilmesi için hangi şartlar gereklidir?
Maddi Tazminat Davası Şartları
Kişinin maruz kaldığı bir eylem sonucunda malvarlığında azalma meydana gelmesi, eylemin failine karşı bir maddi tazminat davasının açılması ihtimalini doğurur. Peki, bu durum hangi şartlar halinde gerçekleşebilir?
- Maddi tazminat davasının belirli bir zamanaşımı süresi bulunmakta ve bu süre geçildiğinde tazminat davası açma hakkı kaybedilmektedir.
- Mağdur olan kişi, eylemi gerçekleştiren kişinin hareketlerini ispat etmesi, zarara uğradığını kanıtlaması gerekmektedir.
- Zarara uğradığı durumlar mağdur tarafından listelenmeli ve mahkemede delil olarak kullanılmalıdır.
Yukarıdaki şartlar kapsamında maddi tazminat davaları açılabilmektedir. Manevi tazminat davasının da TCK tarafından gerekli düzenlemeleri bulunmakta ve bu düzenlemelerin dikkate alınması gerekmektedir.
Manevi Tazminat Davası Nedir?
Yaşadığı bir durum, gerçekleştirilen bir eylem sonucunda, mağdurun bozulan ruhsal dengesinin, kaybolan hayat enerjisinin ve süreçte yaşadığı acıların az da olsa giderilebilmesi için eylemi uygulayan kişiye açılan dava, manevi tazminat davasıdır. Bu dava sonucunda mağdur olan taraf haklı görüldüğünde, mahkeme tarafından failin mağdura belirlenen miktarda bir ücret ödemesi kararlaştırılır. Manevi tazminat davası ile ilgili diğer temel değerler aşağıdaki gibidir:
- Davanın asıl amacı, mağdur olan kişinin yaşadığı acıların biraz olsun giderilebilmesidir. Bu nedenle failin mağdura belirli bir miktar ücret ödemesi gerekir.
- Manevi tazminat davasının ortaya çıkabilmesi için, failin, mağdurun kişisel değerlerinden herhangi birine saldırıda bulunması gerekmektedir.
Manevi tazminat davasının oluşabilmesi için belirli şartlar bulunmakta, bu şartların gerçekleşmesi durumunda dava açılabilmektedir.
Manevi Tazminat Davası Şartları
Her davanın açılabilmesi için belirli unsurlar ve şartların sağlanması gerekmektedir. Bu unsur ve şartlardan herhangi biri sağlandığında, mağdur tarafından dava açılma hakkı ortaya çıkacaktır. Peki, bu şartlar nelerdir?
- Mağdurun kişisel değerlerinden birine saldırıda bulunulması,
- Gerçekleştirilen eylem hukuka aykırı olmalı,
- Eylem sonucunda mağdurda manevi bir zarar ortaya çıkmalı ve
- Mağdur tüm bu süreci kanıtlamalıdır.
Yukarıdaki şartlar gerçekleştiğinde, mağdurun fail için manevi tazminat davası açma hakkı ortaya çıkacaktır.
Hangi Durumlarda Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açılabilir?
Türk Ceza Kanunu’nun belirlediği düzenlemelerce, hukuka aykırı olarak kişilerin malvarlığına ya da kişisel değerlerine karşı bir saldırıda bulunulması sonucunda açılan davalar, maddi ve manevi tazminat davaları olarak adlandırılmaktadır. Peki, hangi durumlar gerçekleşirse, bu tür davaların açılma hakkı doğar?
- Çiftlerin boşanması sonrasında,
- İş yerinde meydana gelen kazalarda,
- İnternet mecraları üzerinden kişisel değerlere saldırılması durumunda,
- Yapılan sözleşmelerini ihlal edilmesi durumunda,
- Telif hakkı ihlallerinde,
- Herhangi bir suçun işlenmesi durumunda ve
- Doktorların gerçekleştirdiği hatalı tedaviler sonrasında maddi ve manevi tazminat davaları açılabilmektedir.
Yukarıdaki durumların dışında kalan pek çok eylemde de davaların açılması mümkündür. Ancak bu süreçte tecrübeli bir avukattan destek almak sürecin yönetimi açısından son derece sağlıklı olacaktır.
Hayatın içerisinde, kişisel değerlere ya da kişilerin sahip olduğu malvarlıklarına belirli şekillerde saldırılar gerçekleştirilmektedir. Bu saldırılar sonucunda maddi bir kaynak sağlanması için de maddi ve manevi tazminat davası açılmaktadır. Biz de içeriğimizde bu konunun tüm detaylarından bahsetmeye çalıştık.
