İnternet ve sosyal medyanın kullanım düzeyinin artması sonrasında dolandırıcılık suçlarının çoğalması, hileli davranışların da çeşitlenmesine sebep olmuştur. Bu sebeple dolandırıcılık suçunun pek çok farklı türevinden bahsetmek mümkün. Bu suç; bir kişinin hileli davranışlar ile aldatılması, zarara uğratılması ve bunu yapan kişinin kendine ya da başkasına yarar sağlaması çerçevesinde Türk Ceza Kanunu’nda yer almaktadır. Hileli bir davranış bulunmuyor ve bunu yapan kişi herhangi bir yarar sağlamadı ise, dolandırıcılık suçu oluşmayacaktır. Biz de bu kapsamda dolandırıcılık suçu cezası ve şartları ile ilgili pek çok konudan bahsedeceğiz.
Dolandırıcılık Suçu Nedir?
Mal Varlığına Karşı Suçlar kategorisinde yer alan dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 157 ve 159. maddeleri içerisinde yer almaktadır. Kişinin çeşitli hileli davranışlar ile karşısındaki kişiyi aldatması ve bu aldatma sonucunda kendine ya da başkasına yarar sağlaması, dolandırıcılık suçu tanımını oluşturmaktadır. Suç ile ilgili temel değerler aşağıdaki gibidir:
- Dolandırıcılık suçu, kasten işlenen suçlardandır. Taksirle işlenebilen bir suç değildir.
- Korunacak olan hukuki değer mal varlığı olurken, güven de korunması gereken hukuki değerler arasında yer almaktadır.
- Nitelikli halleri bulunan bir suçtur. Nitelikli hallerinin işlenmesi durumunda, kişi Türk Ceza Kanunu’na göre daha ağır hallerden ceza alacaktır. Nitelikli Dolandırıcılık Suçu isimli içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Dolandırıcılık suçunun mağduru herkes olabilir ve bunun yanı sıra sürekli farklı yöntemlerin uygulanabildiği bir suç sınıfında yer almaktadır. Ancak suçun ortaya çıkabilmesi için çeşitli unsurların ve şartların yerine getirilmesi gerekir.
Dolandırıcılık Suçunun Unsurları ve Şartları
Hile ve aldatma, dolandırıcılık suçunun gerçekleşmesi için uygulanması gereken eylemlerdir. Bu eylemler ile kişi mağdur edilir, sonucunda da yarar sağlanır. Ancak bu suç çerçevesinde iki unsur da devreye girer. Bunlar ise cebir ve tehdit olacaktır. Kişi böylece tehdit suçu, kasten yaralama suçu ve mala zarar verme suçu kapsamında da yargılanabilir. Bu nedenle diğer suçları tetikleyen bir suç olarak nitelendirilmektedir. Peki, maddi unsurlar nelerdir?
- Eylem: Kişi bu suçu işleyebilmesi için iki farklı eylemi gerçekleştirmesi gerekir. Bu eylemlerden ilki hile iken, diğeri aldatmadır. Böylece dolandırıcılık suçu işlenmiş olur.
- Yarar Sağlama: Hileli ve aldatıcı hareketler ile kişi kendine yarar sağlaması gerekir. Karşıdaki kişi mağdur edilirken, dolandırıcılık suçunu işleyen kişi de yarar sağlayarak bir netice oluşturur.
- Suçlu: Dolandırıcılık suçunu işleyen ile kendine yarar sağlayan kişilerin aynı kişi olması bir zorunluluk değildir. Suç tanımı kapsamında da kendisine ya da başkasına yarar sağlaması konusuna açıklık getirilmiştir.
- Mağdur: Dolandırıcılık suçundan herkes mağdur olabilir. Bu kapsamda hileli ya da aldatıcı hareketlerle mağdur ya da bir başkası zarara uğratılır.
Dolandırıcılık suçunun oluşması için yukarıdaki unsurların sağlanması gerekmektedir. Nitelikli dolandırıcılık suçunda da bu şartlar bulunurken, suçun nitelikli hallerinin de yerine getirilmesi gerekir. Cezası da gerçekleşen hale göre farklılaşacaktır.
Dolandırıcılık Suçu Cezası
Kasten işlenen bir suç olan dolandırıcılık suçu, nitelikli olarak da işlenebilmekte ve nitelikli pek çok hal dikkate alınarak ceza katlanmaktadır. Ancak nitelikli olmayan hallerde ise Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddesi çerçevesinde cezai uygulama belirlenmiştir. Bu çerçevede basit ve nitelikli dolandırıcılık suçunun cezaları aşağıdaki gibidir:
- Ceza Hukuku içerisinde yer alan dolandırıcılık suçunun Türk Ceza Hukuku’nca belirlenen hallerin gerçekleşmesi durumunda, basit nitelikteki suçun cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir. Ayrıca buna ek olarak hakimin 5000 güne kadar adli para cezası verme yetkisi de bulunmaktadır. Adli Para Cezası isimli içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
- Nitelikli dolandırıcılık suçunun halleri de Türk Ceza Kanunu’nca düzenlenmiş ve bu haller gerçekleştiğinde verilmesi gereken ceza, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir. Yine basit dolandırıcılık suçunda olduğu gibi nitelikli dolandırıcılık suçunda da 5000 güne kadar adli para cezası verilebilmektedir.
- 24.11.2016 tarihinden önce işlenen nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası, 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak bu tarihten sonra düzenlenen 158. madde çerçevesinde, ceza 3 yıldan 10 yıla kadar hapis olarak değiştirilmiştir.
Dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık suçlarının unsurlarının gerçekleşmesi durumunda, Türk Ceza Kanunu’nda gerekli ceza türleri belirlenmiştir. Cezanın basit nitelikte kalması durumunda görevli olan mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
Dolandırıcılıktan Savcılığa Suç Duyurusu Nasıl Yapılır?
Son dönemde internet teknolojisinin gelişmesi ve e-ticaret faaliyetlerinin hızlanması ile dolandırıcılık vakalarının giderek arttığını rahatlıkla görebiliyoruz. Bu sebeple dolandırıcılıktan savcılığa suç duyurusu sayısında da ciddi artış var. Peki, bu konuda önemli olan detaylar nelerdir?
Öncelikle dolandırıcılığın nasıl gerçekleştiği net olarak tespit edilmeli ve ona göre başvuru yapılmalıdır. Dolandırıcılık esnasında darp, mala zarar verme ya da tehdit gibi suçlar da işlenmiş olabilir. İşte tüm bunlara göre bir suç duyurusu yapmanız gerekecektir. Savcılığa suç duyurusu dilekçesi ile başvuru yapılırken, dilekçede yer alan “Suç” ve “Açıklamalar” bölümünde tüm bu detaylardan bahsedilmelidir.
Suçun hangi şekilde işlenirse işlensin, olabildiğince fazla delil toplanması gerekir. Sosyal medya ya da e-ticaret esnasında gerçekleşen bir dolandırıcılık ise, bu durumda konuşmalar, ses kayıtları, banka dekontları ve tehdit mesajları gibi durumların delil ile kayıt altına alınması gerekir. Bu deliller mahkemede sizin için çok büyük avantaj sağlayacak, kişinin ceza alması kolaylaşacaktır. Ayrıca dolandırıcılık suçu şikayete bağlı suçlar kategorisinde yer almaz. Şikayet edilsin ya da edilmesin, savcılık bu durumların takipçisi olacak, kendisi soruşturma başlatacaktır.
Hangi Suçlar Dolandırıcılığa Girer?
Kişinin hileli davranışlar sergileyerek bir başkasını aldatıp, aldattığı kişinin veya bir başkasının zararına olarak, kendisi veya bir başkası için yarar sağlarsa dolandırıcılık suçunu işlemiş olur ve bu suçun faili olarak cezalandırılır. Dolandırıcılık suçunun varlığından söz edilebilmesi için failin, yani suçu işleyen kişinin hileli davranışlarda bulunması ve bu davranışlarıyla bir başkasını aldatmış olması gerekir.
Fail tarafından icra edilen eylemin “hile” olarak kabul edilebilmesi içinse mağdurun iradesinin sakatlanmış olması ve bir şekilde gerçeğin gizlenmesi veya farklı gösterilmesi gerekir. Dolayısıyla, mağdurun iradesini sakatlayan her türlü eylem “hile” sayılabilir; bu sebeple, eylemin hangi hareketle yapıldığı önem teşkil etmez. Ayrıca, hile, icrai bir eylemle gerçekleşebileceği gibi ihmali bir eylemle de gerçekleşebilir.
Hilenin icrai bir eylemle gerçekleşmesi halinde dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için kişinin hataya düşen tarafı bilgilendirme konusunda yükümlülüğünün bulunması gerekir. Dolandırıcılık suçuna ilişkin merak edilen bir diğer husus ise yalan söylemenin dolandırıcılık suçuna sebebiyet verip vermediğidir. Yargıtay, yalan söylemenin dolandırıcılık suçunun hile unsurunun gerçekleşmesi bakımından yeterli olmadığı yönünde karar vermiştir.
Dolandırıcılık suçundan söz edilebilmesi için yalanın doğruluğunu kabul ettirebilecek, mağdurun inceleme eğilimini ortadan kaldırabilecek nitelikte olması gerekir. Zira, işbu suçun oluşması için mağdurun aldatılmış olması şarttır. Mağdurun aldatılmış olmasından kastı, normalde hataya düşmeseydi yapmayacağı bir şeyi hataya düştüğü için yapmış olması halidir.
Dolandırıcılık Suçu Zamanaşımı Ne Kadardır?
Şikayete tabii suçlar kategorisinde yer almasa da, 8 yıl içerisinde dolandırıcılık mağduriyetinin savcılığa bildirilmesi gerekecektir. Çünkü dolandırıcılık suçunda davaların zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir. Bununla beraber şikayet olsun ya da olmasın, savcılık olay hakkında suç duyurusunda bulunma yetkisine sahiptir.
İnternet Dolandırıcılığı Suçu ve Cezası
Bilişim sistemleri kullanılarak işlenen suçlar, siber suçlar kategorisinde yer aldığından dolayı, dolandırıcılık suçu ile aynı kapsamda yer almamaktadır. Türk Ceza Kanunu’nun 158. Maddesinin 1. Fıkrası çerçevesinde belirlenen suç, dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerinden birini oluşturmakta ve ağır ceza gerektirmektedir. E-ticaret dolandırıcılığı, sanal arkadaşlık dolandırıcılığı, sosyal medya dolandırıcılığı gibi pek çok farklı türü bulunmakta olup, cezası da ağır ceza türündedir.
İnternet dolandırıcılığı suçunun cezası, 4 yıl ila 10 yıl arasında hapis ve adli para cezasıdır. Adli para cezasının miktarı, mağdurun elde ettiği zararın iki katının ödenmesi çerçevesinde belirlenmektedir. Dolandırılan değerin 2 katının verilmesi, minimum miktardır. Bu miktarın daha fazlası da mahkeme tarafından verilebilir.
İnternet üzerinden ya da pek çok farklı şekilde gerçekleştirilen dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerince düzenlenmiş ve cezai uygulamalar belirlenmiştir. Biz de bu çerçevede “Dolandırıcılık Suçu Cezası ve Şartları Nelerdir?” isimli içeriğimizi sizin için hazırlayarak, detaylı bilgi aktarmaya çalıştık.