Kişisel veriler adından da anlaşılabileceği gibi kişiye özgüdür. Bu bilgilerin hukuka aykırı yollardan ele geçirilmesi, yayılması, başkalarına verilmesi kanun uyarınca yasaktır. Kişinin hayatının gizliliğini ihlal etmek kapsamında yer alan kişisel verilerin ihlali suç olarak kabul edilir. Bunun yanı sıra özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan farklı bir suç olması ile de verilen cezalarda değişiklik olur.
Kişisel veriler bu açıdan herkes tarafından bilinmesi mümkün olmayan verileri ifade eder. TCK 136’da seçimlik hareketli suçlar kapsamında kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu ve cezası yer alır. Suç oluşacağı zaman yapılacak şeçimlik hareketler aşağıdaki gibidir:
- Kişisel verilerin yasaya aykırı olarak başkalarına verilmesi,
- Kişisel verilerin yasaya aykırı olarak yayılması,
- Yasaya aykırı yollardan kişisel verilerin ele geçirilmesi.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu ve Cezası Nedir?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu ve cezasının oluşabilmesi için verme, yayma ve ele geçirme fiillerine ihtiyaç duyulur. Fail, bu fiilleri icra etmek sureti ile suç işler. Seçimlik hareketli bir suç olması da bu suça özgü bir durumdur.
Bir kimse elindeki bir şeyi diğerine sunduğunda vermiş olur. Bir şey bir kimse tarafından birden fazla kişiye sunulduğunda yayma eylemi ortaya çıkar. Bir kimsenin rızası dışında veya rızasına bağlı olarak elindeki şeyi elde etmek ele geçirmedir.
Kişisel veri olarak adlandırılan şey; nüfus bilgileri, adli sicil kaydı, yerleşim yeri adresi, mesleği, eğitimi, banka hesap bilgileri, telefon numarası, e-posta adresi, parmak izi, medeni hali, kan grubu, etnik kökeni, siyasi görüşü, sağlık bilgileri, dini ve felsefi görüşü gibi bilgilerin yanı sıra gerçek kişinin tanınmasına yarayacak onu diğer bireylerden ayıran her tür bilgidir.
Bunun yanında kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu şikâyete tabi suçlar kategorisinde yer almaz. Suç soruşturulacağı zaman müştekinin şikayetine gerek duyulmaz. Savcılığın suçu soruşturması herhangi bir şekilde öğrenmesi ile mümkün olur.
Suç işlendiği tarihten itibaren başlayan dava zamanaşımı süresi de 8 yıl olarak belirlenmiştir. Bu sebeple 8 yıllık süre dolduğunda dava zamanaşımı süresi geçeceğinden savcılığın dava açması söz konusu olamaz.
Kişisel verilerin hukuka uygun bir şekilde elde edilmesi durumunda kullanıldıktan sonra yok edilmesi gerekir. Özel kanunlarda belirlenmiş olan sürelerde yok edilmeyen kişisel veriler nedeni ile oluşan suç ise kişisel verilerin yok edilmemesi suçudur.
Kişisel Verileri Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirmek veya Yaymak
Kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek veya yaymak, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 136. maddesinde “Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme” başlığı altında suç olarak düzenlenmiştir. TCK m.136’da düzenlenen suç; verme, yayma veya ele geçirme olmak üzere üç farklı seçimlik hareketle işlenebilir. Buradan da anlaşılacağı üzere, seçimlik hareketli bir suçtur. Kanun koyucu, işbu suçu şu şekilde düzenlemiştir:
5237 sayılı Kanun m.136
Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun konusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236 ncı maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve görüntüler olması durumunda verilecek ceza bir kat artırılır.
Suçu oluşturan “verme” ve “yayma” hareketleri arasındaki ayrım şu şekilde ifade edilebilir: verinin bir başkasına ulaştırılması verme; verinin birden çok kişiye ulaştırılması yayma hareketi kapsamında değerlendirilir. Ele geçirme hareketi ise veriler elinde olmayan ve fakat verilere sahip olmak isteyen tarafından verilerin ele geçirilmesini ifade eder.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Şartları Nelerdir?
Bu suç işlendiğinde korunacak hukuki yarar; kişilerin özel yaşamının gizliliği ilkesi ve korunma hakkı olur. Failin herhangi bir kişi olabilmesi ise mümkündür. Bu suç herkes tarafından işlenebilir. Suçu işleyen kişi kamu görevlisi veya belirli bir meslek mensubu ise verilen cezada artış olması kaçınılmazdır.
Suçun faili herkes olabileceği gibi mağduru için de aynı durum geçerlidir. Suçun mağduru herkes olabilmektedir. Bağlı hareketli suçlardan biri olan kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu, icrai hareketli bir suçtur. TCK 136 bu suçu seçimlik hareketli suçlar kapsamında değerlendirmektedir. Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu kasten işlenebilir. Suçun taksirle işlenmesi söz konusu olmaz.
5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanununun 136’ıncı maddesi uyarınca fail hakkında hükmedilecek hapis cezasında ½ oranında artış olacağından, kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için verilen ceza 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası olabilmektedir. Normal koşullarda kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için ön görülen hapis cezası 2-4 yıl aralığında hapistir.
Bu suça istinaden düzenlenen cezalar özel hayata yönelik değerleri koruyan niteliktedir. Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu; özel hayatın gizliliğinin ihlali, haberleşme gizliliğinin ihlali, kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, bilişim suçları gibi suçlarla karıştırılmaması gereken bir suçtur.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Unsurları Nelerdir?
Maddi Unsurlar
- Suçun Faili
Hukuka aykırılık teşkil eden fiiller suç olarak kabul edilir. Bu kapsamda da yasa gereği hukuka aykırı eylemler cezalandırılır. Her hukuka aykırı eyleme verilen ceza farklıdır. Ceza, suçun niteliğine uygun düzenlenir. Fail ise hukuka aykırı eylemi yapan kişidir. Genel suçlar söz konusu ise fail, herkes olabilir. Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu genel suçlar arasında yer alır. Bu sebeple kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu herkes tarafından işlenebilecek bir suçtur.
- Suçun Mağduru
Suçun işlenmesi suçtan zarar gören ve suçun mağduru olan tarafları ortaya çıkarır. Tüzel kişiler suçun mağduru olamazken suçun zarar göreni olabilir. Suçun mağduru gerçek kişidir. Bir kişinin suçun hem faili hem de mağduru olabilmesi mümkün değildir.
- Suçun Hukuki Konusu
Suçun hukuki konusundan kasıt; kanun aracılığı ile korunan ve suçla ihlal edilmiş olan hak veya menfaatlerdir.
- Fiil
Suçun maddi unsurlarından biri de fiildir. Kişi iradesiyle ortaya çıkan fiil, belli bir amaca yönelik olurken dış dünyada bir değişime sebebiyet verir. Fiil olmadan suç ortaya çıkamaz. İnsan davranışları iradeye bağlı olarak ortaya çıkar. Fail kendi iradesi ile dış dünyada değişiklik meydana getirebilecek bir iş ortaya koyduğunda ve bu eylem hukuka aykırılık teşkil ettiğinde suç ortaya çıkar. Belirli bir amaca yönelen iradeye dayalı insan davranışları fiil olarak adlandırılır.
Manevi Unsurlar
- Kast
Failin suçu işlerken bunun kanundaki karşılığını bilmesi ve bu kapsamda suçun gerçekleştirilmesi kast unsurunun varlığına işaret eder. Suçun bütün aşamalarında kast olması gerekir.
- Taksir
Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık taksiri ifade etmektedir. Suçun kanunda tanımlanmış olmasına rağmen ortaya çıkacak netice öngörülemediğinde ve suçun da işlenmesi halinde taksir oluşur.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Nitelikli Haller
Suçu nitelikli hale getiren koşullar:
- Kayda alınmış beyan ve görüntüler,
- Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi,
- Suçun belli bir meslek veya sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi.
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu oluşurken nitelikli hali de söz konusu olabilir. Suç nitelikli olarak işlendiğinde ise verilecek cezada artış görülür. Görüntü ve beyanları kayda alma sureti ile kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu işlendiğinde suçun nitelikli hale gelmesinden söz edilebilir.
Bunun yanı sıra kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu kamu görevlisi tarafından işlendiği takdirde de suç nitelikli hale gelmiş demektir. Görevin kötüye kullanılması sureti ile işlenen bu suç, kamu görevlisi tarafından işlendiğinde nitelikli olarak işlenen bir suç muamelesi göreceğinden verilen ceza da daha fazla olacaktır.
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu belli bir meslek ya da sanatın sağlayacağı kolaylıktan yararlanma sureti ile işlenirse suçun nitelikli halinden söz edilebilir. Yukarıda sayılan üç durumda suçun nitelikli haline istinaden verilen cezada artış olur.
Bu ceza temel hali ile verileceği zaman hapis cezası öngörülür. Adli para cezası bu suç tipine öngörülmez. Bu kapsamda kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu 2-4 yıl aralığında hapis cezası ile cezalandırılabilir.
Suç nitelikli olarak işlenirse TCK 137 uyarınca suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi ya da belirli bir meslek veya sanatın sağladığı olanaklardan yararlanma yolu ile işlenmiş olması durumunda ceza yarı oranda artar.
Bunun yanı sıra suça verilen cezanın bir kat artırıldığı nitelikli hal ise; nitelikli cinsel saldırı suçuna istinaden mağdur olanın ya da mağdur çocuğun ifade ve görüntülerini içinde barındıran görüntü ve kayıtların ele geçirilmesi, yayılmasıdır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Özel Görünüş Halleri
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu teşebbüse elverişli suçlar arasında bulunmaz. Sırf hareket suçlarından biri olan kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu; verme, yayma ya da ele geçirme hareketleri gerçekleştiği takdirde oluşmuş kabul edilir. Bu suçta hareketin gerçekleşmesinin ardından ayrıca bir sonuç oluşup oluşmadığına bakılmamaktadır.
Bu suçun önemli bir özelliği de teşebbüse elverişli olmamasıdır. Teşebbüs hükümlerinin uygulanabilmesi için icra hareketleri bölünebilmelidir. Failin elinde olmayan sebeplerle hareket tamamlanamadığında teşebbüs hükümleri uygulanabilir.
Bu suç için iştirak de mümkün kabul edilir. Suça iştirak her şekilde gerçekleşebilir. Failler arasında suç işlemeye yönelik bir anlaşma varsa iştirakten söz edilebilir. Failler arasında suç işlemeye yönelik bir anlaşma olmadığında iştirakten söz edilemez.
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu bileşik bir suç şeklinde ortaya çıkabilir. Bu suç zincirleme şekilde de işlenebilir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Ceza Ertelemesi
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için erteleme yapılabilir. Bunun için koşulların sağlanıp sağlanmadığına bakılması gerekir. Bu karar sanığın cezasının infazı anlamına gelir. Bu kararın verilebilmesi için suça ön görülen ceza 2 yıl ve altında olmak zorundadır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu HAGB Kararları
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için HAGB kararı verilebilir. Bunun için suça öngörülen cezanın 2 yıl ve altında olması icap eder. HAGB kararı, suçu işleyen sanık hakkında verilecek cezanın belirli bir denetim süresinde sonuç doğurmaması ve denetim süresi içerisindeyken koşulların sağlanması halinde kararın hiçbir sonuç doğurmamak üzere ortadan kaldırılmasıdır. Ceza muhakemesi kurumu olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması HAGB olarak tanımlanır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Adli Para Cezası
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu adli para cezasına belirli koşullar sağlanırsa çevrilebilir. Adli para cezaları tek başına ya da hapis cezası ile uygulanabilen yaptırımlardır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Soruşturma Aşaması
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu, ceza davası kapsamında yargılaması yapılan suçlardan biridir. Ceza davaları aynı zamanda kamu davaları olması bakımından ağır yaptırımlara konu olan davalardır. Bu davalarda iddia makamı savcılık olur. Savcılık kamu adına davayı sonuna kadar takip eder. Ceza davalarında savcılık re ’sen ya da şikâyete bağlı olarak soruşturma başlatır.
Şikâyete tabi suçlarda şikâyetin ardından, kendiliğinden takip edilen suçlarda ise olayı haber alır almaz savcılık soruşturma başlatır. Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu şikâyete tabi suçlar arasında değildir.
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu işlendiği öğrenildiği anda savcılık re ‘sen soruşturma başlatır. Bu kapsamda da delilleri toplayarak bir iddianame hazırlar. İddianame hazırlarken toplanan deliller suç işlendiğine dair yeterli şüphe içermiyorsa ya da kovuşturma imkânı bulunmuyorsa savcılık kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verebilir.
Soruşturma aşaması davanın niteliğine, olayın kapsamına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu süreçte tanıkların ifadelerinin alınması, delillerin hukuka uygun olarak elde edilmesi, kurumlar arası yazışmaların yapılması gibi bazı işlemlerin olması soruşturma aşamasının farklı sürelerde tamamlanmasına neden olabilmektedir.
Savcılığın hazırlayacağı iddianame mahkemeye sunulduğunda ceza davası da açılmış olur. Savcılığın açacağı dava kamu davası niteliğine haiz olacaktır. Kamunun haklarını korumakla yükümlü tutulan savcılık makamı kamu düzeninin tesisi için bu görevi yerine getirmektedir. Cumhuriyet savcısı devleti temsil ederken bu görevi kamuyu korumak adına yapar.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Kovuşturma Aşaması
Kovuşturma aşamasında da re ‘sen hareket edilmektedir. Suçu kamu görevlisi işlemiş ise kamu görevlisinin hangi mercide çalıştığına bağlı olarak o merciden izin alınması gerekir. Bu suçta dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Soruşturma aşaması tamamlandığında mahkemeye sunulan iddianame kabul edilmiş olur. Bu durumda da mahkeme kovuşturma aşamasına geçmek için hazırlıklarını tamamlar. Kovuşturma ceza yargılamasında ikinci evredir. Bu süreç yargılama evresini ifade eder.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Uzlaşma Hükümleri
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu uzlaşma hükümleri kapsamında yer almaz. Uzlaşma; uzlaşma hükümleri kapsamında yer alan bir suça bağlı olarak davaya taraf olanlara uygulanır. Bu durumda da Cumhuriyet savcısının görevlendireceği tarafsız bir uzlaştırmacı aracılığı ile anlaşma sağlanmaya çalışılır.
Uyuşmazlığın giderilebilmesi için başvurulan uzlaşma kurumu kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için geçerli değildir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık hükümleri uygulandığında sanık ya da şüphelinin suça ilişkin fiile bağlı olarak sebebiyet verdiği zararı gidermesi gerekir. Bunun yanı sıra samimi bir pişmanlık ve suçla ilgili kayda değer bilgiler de etkin pişmanlıkta gerekli görülür. Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu etkin pişmanlık hükümlerinin uygulandığı suçlar arasında değildir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Görevli ve Yetkili Mahkeme
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu işlendiğinde görevli ve yetkili mahkeme aracılığı ile davanın görülmesi gerekir. Bir ceza davası niteliği taşıyan kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu aynı zamanda savcılığın iddia makamı olarak davaya müdahil olması nedeni ile kamu davası olarak açılır. Bu suç tipi söz konusu ise Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir. Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Dilekçe Örneği
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu sebebiyle şikayet/ihbar dilekçesi örneği aşağıda yer almaktadır. Fakat özellikle belirtmek gerekir ki, taslak şablonlar üzerinden hareket etmek telafisi güç kayıpların yaşanmasına neden olabilir. Bu nedenle, deneyimli bir ceza avukatından yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
… CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA,
YAKINAN :
T.C. KİMLİK NUMARASI :
ADRES :
VEKİLİ :
ADRES :
ŞÜPHELİ :
SUÇ : Kişisel Verilerin Ele Geçirilmesi ve Yayılması
SUÇ TARİHİ : …/…/…
AÇIKLAMALAR :
1-)
2-)
3-)
HUKUKİ SEBEPLER : 5237 S. K. m. 136 ve ilgili mevzuat.
NETİCE – İ TALEP : Yukarıda arz ve izah olunan sebeplerle, kanuna aykırı durumun giderilmesini ve sorumluları hakkında cezalandırılması için kamu davası açılmasına karar verilmesini bilvekale saygıyla talep ederiz. …/…/…
Yakınan Vekili
Av. Adı Soyadı
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Yargıtay Kararları
Kişisel verileri ele geçirme ve yayma suçuna ilişkin Yargıtay 15. Ceza Dairesinin 21.11.2018 tarihli kararı:
15. Ceza Dairesi 2015/13358 E. , 2018/8290 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi
SUÇ : Nitelikli dolandırıcılık, kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme ve yayma
HÜKÜM : Beraat
Sanıklar hakkında nitelikli dolandırıcılık ve kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme ve yayma suçlarından kurulan beraat hükümleri katılan vekili tarafından temyiz edilmekle dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme ve yayma suçunun mağdurunun olduğu, ancak eylemin mağduru olması nedeniyle duruşmadan haberdar edilmesi gerektiği halde; duruşmalardan haberdar edilmeyip yokluğunda hüküm kurulan ve suçtan zarar gören bu mağdura gerekçeli kararın tebliğ edilmediği anlaşıldığından, mağdur ’a gerekçeli karar tebliğ edilerek vermesi halinde temyiz dilekçesinin de dosyaya eklenmesi suretiyle, incelenmek üzere iadesinin mahallince sağlanması için dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 21/11/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Sıkça Sorulan Sorular
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Etkin Pişmanlık Geçerli mi?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için etkin pişmanlık hükümleri uygulanmamaktadır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisi?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu işlendiğinde Görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesi olur. Bu suç işlendiğinde ceza davası açılır. Savcılık da kamu davası açarak davaya iddia makamı olarak katılır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Uzlaşma, HAGB geçerli mi?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı uygulanabilmektedir. Bunun için koşulların sağlanması ve verilen cezanın 2 yıl ve altında hapis cezası olması gerekir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Erteleme Kararı Uygulanabilir mi?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu işlendiğinde yapılan yargılamada 2 yıl ve altında ceza alınmış ise ve koşullar sağlandığı takdirde erteleme kararı verilebilmektedir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Cezası Nedir?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için 2-4 yıl aralığında hapis cezası uygulanabilir. Bu suç tipinde adli para cezası uygulanmaz. Suçun kapsamına ve ortaya çıkan zarara bağlı olarak verilen ceza süresi değişebilir. Suç nitelikli olarak işlendiğinde verilen cezada artış olur.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Unsurları Nelerdir?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu maddi ve manevi unsurlara sahiptir. Maddi unsurlar; fiil, fail, suçun mağduru, suçun hukuki konusudur. Manevi unsurlar ise kast ve taksirdir.
