Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, Türk Ceza Kanunu md.135’te hüküm altına alınmıştır. İlgili hükme göre; kimliği belirli ya da belirlenebilir bir kişiye ait olan ve kişisel veri niteliği taşıyan herhangi bir bilginin, hukuka aykırı biçimde kayıt edilmesi ile “Kişisel Verilerin Kaydedilmesi” suçu işlenir. Hukuka aykırı kayıt altına alınan verilerin bir sır niteliğinde olması koşul değildir.
Kişinin, yetki sahibi olmayan 3. kişilerin bilgisine sunmadığı, talep ettiğinde bir başka kişilere açıklayarak sadece sınır bir çevreyle paylaştığı, herkesçe vakıf olunmayan ya da kolay bir şekilde ulaşılabilmesine ve bilinmesine imkân olmayan, kişinin kimliğini belirleyen ya da belirlenebilir kılan verilerin tamamının hukuka aykırı şekilde kaydedilmesi ile kişisel verilerin kaydedilmesi suçu oluşur.
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun daha net anlaşılabilmesi için birkaç somut örnek vermek isabetli olacaktır. Söz gelimi; bir başkasına ait kimlik bilgilerinin bir web sitesine kayıt olmak amacıyla kullanılması, az bulunan bir kan grubuna sahip bir kişinin laboratuvar kayıtlarına işlenmesi veya kendisinden ilaç satın alan kişilere ait veri niteliğindeki bilgilerin dijital ortama kaydedilmesi örnek olarak ifade edilebilir.
Türk Ceza Kanunu’nun 135. maddesinde düzenleme alanı bulan kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, özel hayata dair değerleri koruma altına alan bir hüküm niteliğini haiz olduğu için, benzer eylemler içerse dahi aşağıda sıralanan suçlarla karıştırılmamalıdır:
- Haberleşmenin gizliliğini ihlal,
- Bilişim suçları,
- Özel hayatın gizliliğini ihlal,
- Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi, kaydedilmesi ve ifşa edilmesi,
- Kişisel verileri ele geçirme, yayma ya da başkasına verme.
Kişisel Veri Olarak Kabul Edilen Bilgiler
Kişisel veri, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile düzenlenmiştir. Buna göre kişisel veri; kimliği belirli ya da belirlenebilir gerçek kişilere ait bilgilerin tamamıdır. Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin kişisel veri tanımını ihtiva eden kararına göre kişisel veri kavramı; kişinin, yetkisiz üçüncü kişilerin bilgisine sunmadığı, istendiğinde başka kişilere açıklayarak ancak sınırlı bir çevre ile paylaştığı:
- Adı ve soyadı,
- T.C. kimlik numarası,
- Doğum yeri ve tarihi,
- Anne ve baba adı,
- Adli sicil kaydı,
- Mesleği,
- Yerleşim yeri,
- Eğitim durumu,
- Elektronik posta adresi,
- Kan grubu,
- Banka hesap bilgileri,
- Telefon numarası,
- Medeni hali,
- DNA’sı,
- Parmak izi,
- Biyolojik örnekleri,
- Etnik kökeni,
- Dini görüşü,
- Sendikal bağlantıları,
- Cinsel ve ahlaki eğitimi,
- Sağlık bilgileri,
Gibi, kişinin kimliğini belirleyen ya da belirlenebilir kılan, kişinin diğer insanlardan ayrılmasına ve özelliklerinin ortaya çıkarılmasına elverişli, gerçek kişilere ait bilgilerin tamamıdır. Fakat bu bilgilerin herkes tarafından bilinen yahut bilinmesi mümkün olan, kolaylıkla ulaşılabilen bilgiler olmaması gerekir. Kişisel veriler, hukuka uygun bir biçimde elde edildikten sonra özel yasalarda düzenlenen sürelerin tamamlanmasıyla birlikte yok edilmelidir. Aksi takdirde, kişisel verilerin yok edilmemesi suçu söz konusu olacaktır. Kişisel veriler şu şekilde sistematize edilir:
- Hayat şekline dair kişisel veriler,
- Ekonomik ve finansal kişisel veriler,
- Bilişim alanına dair kişisel veriler,
- Sağlıkla ilgili kişisel veriler,
- Politik kişisel veriler.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Zamanaşımı ve Şikâyet Süresi
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, soruşturulabilmesi için takibi şikâyete tabi kılınan suçlardan değildir. Suçun işlendiğinin herhangi bir biçimde öğrenilmesiyle savcılık tarafından re’sen soruşturma başlatılır. Bu nedenle, kişisel verilerin kaydedilmesi suçuna ilişkin şikâyet süresi düzenlenmemiştir. Ancak bu suçun dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlenmesinin ardından 8 yıllık dava zamanaşımı süresi dolmadan, suçun savcılığa bildirilmesi gerekir. Aksi halde, dava zamanaşımı süresinin tamamlanması nedeniyle bu suç için soruşturma yapılamayacaktır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Cezası
Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi suçunu işleyen fail, Türk Ceza Kanunu md.135/1 hükmü gereğince 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına mahkûm edilir. TCK md.135/2 gereğince; kişilerin siyasi, dini, felsefi düşüncelerine, etkin kökenlerine, ahlaki eğitimlileri ve cinsel hayatlarına, sağlık durumlarına yahut sendikal bağlantılarına dair bilgilerin, hukuka aykırı olarak kişisel veri şeklinde kaydedilmesi halinde faile, 1 yıldan 3 yıla kadar süreli hapis cezası uygulanır.
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu;
- Kamu görevlisinin, görevinden kaynaklanan yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle,
- Belirli bir sanat ve mesleğin sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
İşlenmesi halinde faile hükmedilecek hapis cezası yarı oranda artırılır. Bu durum, TCK md.137’de tanzim edilmiştir. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu için öngörülen ceza, görüldüğü üzere hürriyeti kısıtlayıcı hapis cezasıdır. Sürecin sağlıklı bir biçimde yürütülebilmesi ve hakkın temini açısından deneyimli bir ceza avukatı nezaretinde ilerlenmesi, en doğru yaklaşım olacaktır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunca Cezayı Artıran Haller
Kişisel verilerin hukuka aykırı kaydedilmesi suçu, aşağıda sıralanan hallerle birlikte işlendiği takdirde faile için öngörülen ceza miktarı artırılır. Bu haller, şu şekildedir:
- Suçun kamu görevlisi tarafından ve görevinden kaynaklanan yetkiyi kötüye kullanarak işlenmesi durumunda faile verilecek ceza yarı oranda artırılır.
- Belirli bir sanat ve mesleğin sunduğu kolaylıktan istifade etmek suretiyle işlenmesi halinde, faile hükmedilecek ceza yarı oranda artırılır.
HAGB, Cezanın Ertelenmesi ve Adli Para Cezasına Çevrilmesi
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu sebebiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) hükümlerinden yararlanılabilir. HAGB hükümlerinden yararlanan kişi hakkında ceza kararının hiçbir netice doğurmayacak biçimde ortadan kalkması ve davanın düşmesine sonucu doğar.
Cezanın ertelenmesi kurumu, hükmedilen hapis cezasının ceza infaz kurumundan koşullu vazgeçilmesini ve sanığın gereken koşulları karşılaması halinde cezasının infaz edilmiş kabul edilmesini sağlar. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda hapis cezasının ertelenmesi mümkündür. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda hapis cezasının belirli şartlarda adli para cezasına çevrilmesi mümkündür.
