Yabancı uyruklu eşten boşanma davası, boşanma davasında uygulanan hukuk kurallarına tabi olup normal boşanma davasından farklılık göstermez. Ancak, yabancı uyruklu eşinden yurt dışında boşanılmak istendiği takdirde, ilgili ülkede boşanma gerçekleştikten ve boşanma kararı kesinleştikten sonra, yabancı ülke mahkemesinin verdiği boşanma kararı hakkında Türkiye’de tanıma ve tenfiz davası açılması gerekecektir. Aksi takdirde, boşanma kararı Türkiye’de hüküm ve sonuç doğurmaz.
Zira, yabancı ülke mahkemesince verilen boşanma kararının Türkiye’de hüküm ve sonuç doğurması için, kararın tanıma ve tenfiz davasına konu edilmesi gerekir. İnternet ve sosyal medyanın yaygın kullanılması ve birey hayatının merkezine konumlanması, insanlar arasındaki mesafeyi ortadan kaldırarak uzak coğrafyalardaki insanların birbirleriyle iletişim kurmasını kolaylaştırmış ve iletişimdeki bu kolaylığın bir sonucu olarak da yabancı uyruklu kişilerle yapılan evliliklerin sayısında hayli artış yaşanmıştır.
Yabancı uyruklu bir kişi, vatandaşlık bağı ile bağlı olduğu ülkenin vatandaşı olmaya devam ederek bir Türk vatandaşı ile evlenebilir. Yabancı uyruklu kişilerle yapılan evlilik sayısı arttığı gibi, bu artışa paralele olarak boşanma sayılarında da artış yaşanmaktadır. Yabancı uyruklu bir kişi ile evli bulunan ve fakat evlilik birliğini sona erdirmek isteyen Türk vatandaşı, bu tür bir durumda nasıl ve nerede boşanma davası açacağını merak eder. Yabancı uyruklu eşten boşanma davası açarak boşanmak isteyen bir kişi;
Olmak üzere, somut durumun özellikleri ve koşullarına göre iki farklı boşanma davası açabilir. Yabancı uyruklu eşten boşanma davası açmak isteyen ve fakat nasıl hareket etmesi gerektiği bilmeyen kişiler, aile hukuku ve boşanma davaları üzerine uzmanlaşmış bir avukattan hukuki yardım alarak sürecin noksansız ve hatasız ilerlemesini sağlayabilir. Bu sayede, telafisi güç hukuki kayıpların yaşanmasına engel olunacağı gibi dava sürecinin kısa zamanda tamamlanması sağlanır.
Yabancı Uyruklu Eş ile Anlaşmalı Boşanma
Yabancı uyruklu eşten boşanma davası; her iki eşin de boşanma konusunda mutabık olması, boşanmanın tüm mali sonuçlarında ve çocuklar hakkında uzlaşı sağlaması halinde anlaşmalı boşanma şeklinde gerçekleşir. Anlaşmalı boşanma yoluna gitmek isteyen eşler; velayet, tazminat, nafaka gibi kalemlerde anlaşır ve anlaşmalı boşanma protokolü düzenlemek suretiyle aralarında kurdukları mutabakatı imza altına alırlar ve bu protokolü görev – yetki sahibi mahkemeye sunarlar.
Yabancı uyruklu eş ile boşanma süreci ifade edildiği gibidir. Eşlerin anlaşmalı boşanmak için kanunen aranan şartları karşılamaları ve taraflarca sunulan protokolün mahkeme tarafından uygun görülmesi halinde, eşlerin boşanmalarına karar verilir. Bu sürecin hatalı veya ihmali işlemler nedeniyle gereksiz uzamaması, hak ve menfaat kaybına sebebiyet vermemesi için aile hukuku avukatı marifetiyle takip edilmesi, en doğru yaklaşım olacaktır.
Yabancı Uyruklu Eş ile Çekişmeli Boşanma
Eşler, boşanma konusunda, boşanmanın mali sonuçlarında veya çocuklara ilişkin konularda anlaşma sağlayamayabilir. Bu durumda, yabancı uyruklu eş ile çekişmeli boşanma yoluna gidilecektir. Yabancı uyruklu eşten boşanma davasının çekişmeli boşanma davası şeklinde açılması, dava sürecinin zorlu ve zaman alıcı olmasına neden olacağı için bu süreçte deneyimli bir boşanma avukatından destek alınması, sürecin olumlu yönde seyri için en doğru yaklaşım olacaktır.
Yabancı uyruklu eşten boşanma davasının çekişmeli boşanma davası olarak açılması halinde, boşanmak isteyen taraf yani davacı, evlilik birliğinin temelinden sarsılması gibi boşanmanın genel sebeplerine dayanabileceği gibi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda düzenleme altına alınan boşanmanın özel sebeplerine de dayanabilir. Davada özel boşanma sebebi ileri sürülmesi halinde, ileri sürülen sebebin somut delillerle ispat edilmesi gerekir.
Yabancı Uyruklu Eşten Boşanma Davasında Hangi Ülkenin Hukuku Uygulanır?
Yabancı uyruklu eşten boşanma davasında 5718 sayılı Milletlerarası Özel ve Usul Hukuku Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. İşbu Kanunun 14.maddesinde kademeli bir sistem düzenlenmiştir. Buna göre;
(1) Boşanma ve ayrılık sebepleri ve hükümleri, eşlerin müşterek millî hukukuna tâbidir. Tarafların ayrı vatandaşlıkta olmaları hâlinde müşterek mutad mesken hukuku, bulunmadığı takdirde Türk hukuku uygulanır.
(2) Boşanmış eşler arasındaki nafaka talepleri hakkında birinci fıkra hükmü uygulanır. Bu hüküm ayrılık ve evlenmenin butlanı hâlinde de geçerlidir.
(3) Boşanmada velâyet ve velâyete ilişkin sorunlar da birinci fıkra hükmüne tâbidir.
(4) Geçici tedbir taleplerine Türk hukuku uygulanır.
Evlilik ile Kazanılmış Vatandaşlık, Oturum ve Çalışma İzni
Yabancı uyruklu bir kişinin evlilik yolu ile Türk vatandaşlığı kazanabilmesi için belirli şartların karşılanıyor olması gerekir. Söz konusu şartlar;
- Bir Türk vatandaşı ile en az üç yıl evli kalmak,
- Evli kalınan süre zarfında; aile birliği içinde yaşama, evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama,
Şartlarıdır. Sıralanan şartların mevcudiyeti halinde, yabancı uyruklu kişinin evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı kazanması mümkündür. Fakat, bir Türk vatandaşı ile evli olan; ancak, Türk vatandaşlığına hak kazanamamış yabancı uyruklu kişi boşandığı takdirde, evlilik ile vatandaşlık kazanma imkanı son bulur. Öte yandan, evlilik ile Türk vatandaşlığı kazanan yabancı uyruklu bir kişinin Türk vatandaşlığı, boşansa dahi son bulmaz, vatandaşlık hakkı devam eder.
Fakat, Türk vatandaşı eş ile yabancı uyruklu eş arasında yaşanan somut olayın koşullarına ve özelliklerine göre, yabancının ikamet ve çalışma izni iptal edilebilir. Belirli hallerde, yabancı uyruklu eşten boşanma davası neticesine göre vatandaşlığın kaybedilmesi de mümkündür.
Yabancı Uyruklu Eşten Boşanma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi hariç, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’da görevli mahkeme hususunda herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Ancak, işbu Kanunda düzenlemeye yer verilmemiş olması, yabancı eşten boşanma davasına bakmakla görevli mahkemenin belirlenmesinde bir belirsizlik olduğu anlamı çıkarılmamalıdır. Zira, yabancı eşten boşanma davasına bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemesidir.
Yabancı eşten boşanma davasına bakmakla görevli mahkeme olan Aile Mahkemesinin kurulmadığı yerlerde ise Aile Mahkemesi sıfatıyla söz konusu davalara bakmakla görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yabancı eşten boşanma davalarında yetkili mahkeme ise 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.168 düzenlemesi gereği; eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri beraber oturdukları yer mahkemesidir.
“Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.”
Yabancı Ülkede Alınan Boşanma Kararının Türkiye’de Geçerliliği
Yabancı bir ülke mahkemesince verilen boşanma kararının Türkiye Cumhuriyeti Devletinde hukuken muteber olabilmesi için yabancı mahkeme kararı hakkında tanıma ve tenfiz işlemleri yapılmalıdır. Aksi halde, eşler yabancı ülkede boşanmış olsalar dahi Türkiye’de evli kabul edilecektir. Gerek yabancı uyruklu eşten boşanma davasında gerekse tanıma – tenfiz davasında hukuki ve zaman yönünden kayıp yaşamamak adına yetkin bir aile hukuku avukatından yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
Yabancı Uyruklu Eşten Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Yabancı uyruklu eşten boşanma davasına bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesinin kurulmadığı yerlerde ise Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemelerine başvurulacaktır.