İkamet izni talebinin reddi davası, Türkiye’de kanunen ikamet edebilmek adına oturma izni başvurusunda bulunan ve fakat başvuru talebi reddedilen yabancıların ret kararının iptali amacıyla açtıkları davadır. Yabancıları oturma izni, farklı sebeplerle reddedilebilir. Söz gelişi, ikamet izni başvurusunda bulunma hakkını haiz olmayan yabancıları ikamet iznine başvurması veya başvuruda usul hataları yapılması gibi muhtelif sebepler örnek olarak ifade edilebilir.
Türkiye’de yasal olarak oturabilmek için ikamet izni başvurusunda bulunulması ve başvurunun olumlu sonuçlanması gerekir. Oturma izni başvurusunun ret kararıyla sonuçlanmaması adına, ikamet izni başvurusu sürecinin doğru bir biçimde takip edilmesi gerekir. Ne var ki, oturma izni başvurusunun reddedilmesi mümkündür. Ret kararının haksız olduğunu düşünen ilgili, ikamet izni talebinin reddi davası açmak suretiyle ret kararının iptali isteminde bulunabilir.
İkamet izni talebinin reddi davası; hukuk bilgisi ve tekniği ile birlikte mevzuat hakimiyeti gerektirir. Bu itibarla, müspet mahkeme kararının hasıl olmasını arzu eden davacı, sürecin etkili bir biçimde takip edilmesi ve prosedürün gerektirdiği işlemlerin eksiksiz yerine getirilmesi için, yabancılar hukukunda ihtisaslaşan yetkin ve deneyimli bir yabancılar hukuku avukatı ile iletişim kurmalı, somut durumu aktarmalı ve hukuki yardım talep etmelidir.
İkamet İzni Talebinin Reddi Nedir?
Yabancı uyruklu bir kimse Türkiye’de ikamet etmek istiyorsa, ikamet izni için aranan şartları karşılıyor olmakla birlikte usulüne uygun bir şekilde ikamet izni başvurusunda bulunmalıdır. İkamet izni olmaksızın Türkiye’de ikamet etmek mümkün değildir. İkamet izni başvurusu yapıldıktan sonra izni incelemek ve karara bağlamakla yetkili mercilerin ret kararı vermesine ikamet izni talebinin reddi denir. Birçok sebep, ikamet izninin reddini gerektirir. Bunlardan bazıları, bir alt başlıkta sıralanmıştır.
İkamet İzni Talebinin Reddi Sebepleri
İkamet iznine dair düzenlemeler; 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve işbu kanunun uygulanması hakkında yönetmelikle hüküm altına alınmıştır. Şu halde, ikamet iznine dair umum hukuki konuda esas alınacak hükümler, 6458 sayılı Kanun ve bu kanunun uygulanması hakkında yönetmelikte mevcuttur. Türkiye’de oturabilmek için ikamet iznine başvurmanın ve başvurunun olumlu sonuçlanmasının şart olduğunu yinelemekte fayda var. İkamet izni talebinin reddi sebeplerinden bazıları şunlardır:
- Talep edilen ikamet izni çeşidine göre değişmekle birlikte, oturma izni için gereken şartların mevcut olmaması,
- Talep sahibi hakkında verilmiş sınır dışı etme kararı,
- Başvuru sahibi hakkında ülkeye giriş yasağı bulunması,
- Yabancının kamu sağlığı açısından tehdit kabul edilebilecek bir hastalık taşıması,
- Yabancının Türkiye’ye geldiğinde kalacağı adres bilgilerini ibraz etmemesi,
- Yabancının vize ihlalinde bulunmasından sonra oturma izni başvurusu yapması,
- İkamet izni çeşitlerinden yabancıya uygun olmayan izne başvuruda bulunulması,
- Vize muafiyet süresi tamamlandıktan sonra oturma izni başvurusunda bulunmak.
İkamet izni talebinin reddini gerektirecek haller, yukarıda sıralananlarla sınırlı değildir. Somut durumun özelliklerine göre daha birçok örnek verilebilir. Bu itibarla, Türkiye’de yasal olarak bulunabilmek, ikamet edebilmek için şart olan ikamet iznine başvuruda bulunmadan önce, somut durum değerlendirilmesi ve en uygun ikamet izni çeşidine başvurulmalı, başvuru prosedürüne uygun ilerleyerek hak ve zaman kaybı yaşanmasına mani olunmalıdır. Bunun içinse, yetkin bir yabancılar avukatından yardım almak isabetli olacaktır.
İkamet İzninin Reddi Davası Nedir?
Türkiye’de oturmak isteyen yabancı, gerekli bilgi ve belgelerle birlikte kendisi için en uygun ikamet izni çeşidine başvurmalıdır. Başvuru, ikamet izni başvurusunda inceleme mercii tarafından değerlendirilir. Değerlendirme, talep edilen belgelerin tamamının teslim edilmesini takip eden doksan gün içinde tamamlanır ve başvuruya dair olumlu ya da olumsuz karar verilir. Yabancı, başvurusuna olumlu yanıt verildiği takdirde, başvuruda bulunduğu ikamet izninin tanıdığı süre boyunca Türkiye’de ikamet edebilir.
İkamet izni başvurusunu değerlendirmek ve karara bağlamakla yetkili makam, oturma izni talebine ret kararı da verilebilir. Başvurusuna ret kararı verilen yabancı, kararın kendisine tebliğini takiben altmış gün içinde ikamet izni talebinin reddinin iptali istemiyle idare mahkemesine başvurabilir. Yurt dışı temsilcilikleri tarafından verilen ret kararlarının iptali için Ankara İdare Mahkemesinde; valilikler tarafından ret kararının iptali için valiliğin yargı çevresi içinde bulunduğu idare mahkemesinde dava açılır.
İkamet izni talebinin reddi davası, idari işlemin iptali istemiyle açılan bir dava olup bu davada yabancı lehine karar verilirse, yabancının ikamet izni talebi hakkında verilen ret kararı iptal edilir. Öte yandan, oturma izni talebi reddedilen yabancı, vize ya da vize muafiyetinin sona ermesini takiben on günlük süre zarfından ülkeden çıkış yapmalıdır. Yabancının vize ya da vize muafiyeti yoksa, ret kararının kendisine tebliğ edilmesinin ardından on gün süre içinde ülkeyi terk etmelidir.
Yabancı, ikamet izni talebinin reddi kararına itiraz ettiği takdirde de ülkeyi terk etmesi için kendisine tanınan on günlük süre işlemeye devam edecektir. Söz konusu süre içinde ülkeyi terk etmeyen yabancı hakkında sınır dışı etme kararı verilir. Bu durumda, yabancı hakkında idari para cezası uygulanması da mümkündür. Dolayısıyla, yasal sürelere dikkat etmek ve prosedürün gerektirdiği gibi davranmak, olumsuz durumlarla baş başa kalmamak adına en doğru yaklaşım olacaktır.
İkamet İzni Reddi Dava Dilekçesi
İkamet izni, Türkiye’de ikamet edilebilmesi adına yabancılar tarafından alınması gereken izin türüdür. Oturma izni için başvuruda bulunan; fakat, iznine karşılık ret kararı alan yabancılar, kararın tebliğini izleyen 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açabilir. İkamet izni reddi dava dilekçesi ile açılacak bu davada, gerek dilekçenin hazırlanması gerekse davanın takibi sürecinde yabancılar hukuku avukatından yardım alınması yararlı olacaktır.
Kısa Dönem İkamet İzni Reddi
Kısa dönem oturma izni başvurusunda bulunan kişi hakkında kısa dönem ikamet izni düzenlenebilmesi için 6458 sayılı yürürlükteki Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md.32’de belirtilen şartların karşılanıyor olması gerekir. Aksi takdirde, ilgili hakkında kısa dönem ikamet izni düzenlenebilmesi mümkün değildir. Söz konusu şartlar şunlardır:
- Türkiye’de kalış amacı ile alakalı destekleyici bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi,
- 6458 sayılı Kanun’un 7’inci maddesinde “Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar” düzenlenmiştir. Düzenlenen kapsama girilmemesi,
- Genel sağlık ve güvenlik standartlarına muvafık barınma koşullarına sahip olunması,
- Talep edilmesi durumunda, vatandaşı olunan ya da kanunen ikamet edilen ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösterir belgenin sunulması,
- Türkiye’de kalınacak adres bilgilerinin verilmesi.
Türkiye’de kısa dönem ikamet iznine sahip olunabilmesi adına yerine getirilmesi gereken şartları zikrettik. Şimdi, uygulamada merak konusu bir diğer hususa değinelim. Şöyle ki, kısa dönem ikamet izni başvurusunun neden reddedildiği araştırma konusudur. Dolayısıyla, kısa dönem oturma izninin reddini, iptalini veya uzatılmamasını gerektiren sebepleri sıralayalım:
- Kısa dönem oturma izni için gerekli şartlardan birinin veya birkaçının yerine getirilmemesi yahut ortadan kalkması,
- Oturma izninin verilme amacı dışında kullanıldığının tespiti,
- Hakkında geçerli sınır dışı etme veya ülkeye giriş yasağı kararının bulunması,
- Yurt dışında kalış süresi açısından ihlale düşülmesi,
Durumlarında kısa dönem oturma izni düzenlenmez, düzenlenmişse iptal edilir, süresi sona erenlerse uzatılmaz.
Oturma İzni Reddedilirse Ne Yapılmalı?
Türkiye’de ikamet isteyen yabancılar, ancak oturma iznine sahip olmak suretiyle bu isteğini yerine getirebilir. Oturma iznine sahip olmak için gereken bilgi ve belgeleri ilgili mercie sunan ve bu sayede ikamet izni için başvuruda bulunan yabancının, oturma izni başvurusunun reddedilmesi halinde başvurulabilecek çeşitli yollar söz konusudur.
Oturma izni başvurusu, başvuru için gereken bilgi ve belgelerin teslimini takiben 90 gün süre ile incelenir ve karara bağlanır. Kararın olumsuz olması halinde, ret kararı ilgili yabancıya bildirilir. Türkiye’de ikamet edebilmek amacıyla oturma izni başvurusunda bulunan; ancak, başvurusuna karşı ret yanıtı alan yabancılar, ret kararına karşı itiraz yoluna gidebilir.
Yabancı, oturma izni başvurusuna verilen ret kararının, kendisine tebliğ edildiği tarihi takiben 60 gün içinde dava yoluna başvurmak suretiyle karara itiraz edebilir. Karara itiraz için başvurulacak mahkeme ise idare mahkemesidir. İdare mahkemesinde, oturma izni başvurusunun reddi kararına karşı açılacak davanın niteliği ise iptal davasıdır.
Görevli mahkemenin idare mahkemesi olduğunu belirttik. Yetkili mahkeme ise ikamet izni başvurusu reddi kararının yurt dışı temsilciliklerinden alınması halinde Ankara idare mahkemesi; valiliklerden alınması halindeyse ilgili valiliğin yargı çevresi içinde bulunduğu idare mahkemesi yetkili mahkemedir. Davada yabancı lehine karar verilmesi durumunda, oturma izninin reddi yönündeki karar iptal edilir.
İkamet İzni Talebinin Reddi Üzerine Tekrar Başvuru
İkamet izni talebine ret kararı verilen, yasal süreler içinde ülkeyi terk eden yabancı, Türkiye’ye giriş yapabilmek ve ikamet edebilmek için bir başka tarihte tekrar ikamet izni talebinde bulunabilir. Yabancı, ileri sürdüğü ikamet izni talebi hakkında verilen ret kararının kendisine tebliğ olunmasından sonraki altı ay süre zarfından tekrar ikamet izni başvurusunda bulunmak isterse, daha önceki başvurularında ifade ettiği gerekçelerden farklı bir gerekçeyle başvuruda bulunmalıdır.