İntihara Yönlendirme Suçu ve Cezası

İntihara yönlendirme suçu ve cezası, 5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanunu’nun “İntihara Yönlendirme” başlığı altında 84’üncü maddede düzenlenmiştir. Hayata karşı suçlardan biri olan intihara yönlendirme suçu, seçimlik hareketli bir suçtur. Aşağıda sıralanan hareketlerin icra edilmesiyle birlikte, intihara yönlendirme suçu vuku bulur:

• İntihara azmettirmek,
• İntihara teşvik etmek,
• Başkasının intihar kararını kuvvetlendirmek,
• Başkasının intiharına yardım etmek.

AHD Hukuk & Danışmanlık olarak ziyaretçilerimize, İntihara Yönlendirme Suçu ve Cezası başlıklı içeriğimizde; intihara yönlendirme suçu, suç hakkında öngörülen ceza, zamanaşımı, şikayet süresi, adli para cezasına çevirme, erteleme ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması başta olmak üzere, bahse konu suç hakkında merak konusu hususları izah etmekteyiz.

İntihara yönlendirme suçu; suç düzenlemesi ile korunan hukuki yarar, fail hakkında hükmedilecek ceza ve suçun mahiyeti bakımından, ceza hukuku içinde önemli bir yere sahiptir. Belirtmemizde fayda var ki, ceza hukukunda uzmanlık sahibi bir ceza avukatının hukuki desteğine başvurmak, bahse konu suç hakkında yürütülecek soruşturma ve kovuşturma sürecinde yararlı olacaktır.

TCK md.84

İntihara yönlendirme, 5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanunu’nun 84’üncü maddesinde suç olarak düzenlemiştir. Paragrafın hemen altında TCK md.84 paylaşılmıştır. İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere, intihar etmek suç olarak düzenlenmemiştir. Kanun koyucu, intihar edeni, yani yaşamına son vereni değil, yalnızca intihara yönlendireni cezalandırmıştır.

(1) Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(4) İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenlerle cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulurlar.

İntihara Yönlendirme Suçu Nedir?

İntihara yönlendirmek, TCK md.84’te suç olarak düzenlenmiştir. İntihar; kişinin, çeşitli sebepler dolayısıyla hayatına son vermesidir. İntihar etmek suç olmamakla birlikte, intihara yönlendirmek suçtur. Bahse konu suç düzenlemesinin esas amacı ve hedeflenen hukuki yarar, yaşama hakkıdır. Suçun düzenlendiği madde metnini inceleyelim:

• Başkasını intihara azmettirmek, teşvik etmek, başkasının intihar kararını kuvvetlendirmek veya başkasının intiharına herhangi bir biçimde yardım etmek suçtur.
• Bir üst maddede ifade edilen hareketlerden sonra intihar gerçekleşirse, fail hakkında suçun temel şekli (TCK md.84/1) için öngörülen hapis cezasından daha ağır bir cezaya hükmedilir.
• İntihara alenen teşvik etmek, TCK md.84/1’de belirtilen cezadan daha ağır bir cezaya hükmolunmasını gerektirir.
• İşlediği fiilin anlamını ve neticelerini algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk etmek veya tehdide başvurarak kişileri intihara mecbur etmek, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulmayı gerektirir.

İntihara Yönlendirme Suçunun Cezası

Başkasını intihara azmettirmek; teşvik etmek; başkasının intihar kararını kuvvetlendirmek veya başkasının intiharına herhangi bir biçimde yardım etmek, TCK md.84 gereği suçtur. Söz konusu suçların failine hükmedilecek ceza, yine aynı maddede düzenlenmiştir. Buna göre; bahse konu suçların faili hakkında, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

İntihara yönlendirme suçu, seçimlik hareketli ve kasten işlenebilen bir suçtur. Seçimlik hareketli deyiminden kasıt; suçun, düzenlendiği madde metninde belirtilen hareketlerden herhangi birinin işlenmesi ile vukua gelmesidir. Yani, aşağıda madde madde sıraladığımız hareketlerden herhangi birinin işlenmesi, TCK md.84 çerçevesinde suç teşkil eder. Şimdi, söz konusu hareketleri tek tek açıklayalım:

1 – ) İntihara Azmettirmek

Azmettirmek; bir suçu veya herhangi bir işi kesinlikle yapmasına karar verdirmek, anlamına gelir. Şu halde, intihara azmettirmek; intihar etmek gibi bir düşüncesi olmayan bir kimseye intihar düşüncesi telkin ederek, kişide intihar etme düşüncesinin oluşturulmasıdır. “Öldür kendini, kurtul tüm dertlerinden” gibi ifadelerde bulunmak, intihara azmettirmeye örnek teşkil eder.

2 – ) İntihara Teşvik Etmek

İntihara teşvik etmek; intihar etmeyi düşünen, fakat düşüncesinde karar kılmamış, yani intihar niyetini kesinleştirmemiş birisinin, intihara isteklendirilmesi, özendirilmesidir. “Artık bu hayata katlanamıyorum, ölmek istiyorum.” sözüne karşın “haklısın, ben senin yerinde olsam çoktan canıma kıymıştım.” gibi bir yanıt vermek, intihara teşvik etmek bakımından elverişli bir örnektir.

3 – ) İntihar Kararını Kuvvetlendirmek

İntihar kararını kuvvetlendirmek; intihar etme yönünde karar kılan, fakat fiili henüz gerçekleştirmemiş olan bir kimsenin, intihar kararının güçlendirilmesidir. Yüksek bir yapının tepesinden atlayarak, hayatına son vermek isteyen, fakat henüz aşağı atlamamış olan bir kimseye yönelik “oraya çıktıysan atla, seni mi bekleyecek bunca kişi” gibi bir ifadede bulunmak, intihar kararını kuvvetlendirmeye örnektir.

4 – ) İntihara Yardım Etmek

İntihara yardım etmek; intihar edecek kişiye, bu fiilini gerçekleştirebilmesi için yardım sağlanmasıdır. Örneğin çeşitli araç ve gereçlerin temin edilmesi veya intihar edilecek ortamın oluşturulması… Bileğini kesmek suretiyle canına kıymak isteyen bir kişiye bıçak tedarik etmek, intihara yardım etmek bakımından uygun bir örnektir.

Önemli!

İntihara yönlendirme suçunun seçimli hareketlerini izah etmiş bulunuyoruz. Söz konusu seçimli hareketlerden herhangi biri işlenir ve intihar sonucunda ölüm gerçekleşirse, faile hükmedilecek ceza iki kat artırılır. Bu durumda, fail hakkında 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Şimdi, TCK md.84’ün diğer fıkralarına mercek tutalım.

Bir başkasını alenen intihara teşvik eden kişi hakkında, TCK md.84/3 uyarınca 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. Alenen intihara teşvik etmekten kasıt; açıktan açığa, herkesin gözü önünde, herkesin içinde, gizlemeden, açıkça intihara teşvik edilmesidir. Son olarak, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 84’üncü maddesinin 4’üncü fıkrasını izah edelim.

TCK md.84/4 uyarınca;

• İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenler,
• Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler,

İntihara yönlendirme suçu sebebiyle değil, kasten öldürme suçu sebebiyle sorumlu tutulurlar.

İntihara Yönlendirme Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma

Uzlaştırma; fail ve mağdurun, hür iradeleri ile kabul etmeleri kaydıyla, tarafsız ve üçüncü kişinin yardımıyla, suç sebebiyle oluşan problemlerin çözümüne aktif olarak katıldıkları bir süreçtir. İntihara yönlendirme suçunda uzlaştırma prosedürü uygulanmaz. Ayrıca, suçun takibi için mağdurun şikayeti aranmaz; suç, savcılık tarafından re’ sen soruşturulur.

İntihara yönlendirme suçunun şikayete bağlı olmamasından dolayı, herhangi bir şikayet süresi de yoktur. Dolayısıyla, şikayetten vazgeçilse dahi ceza davasının düşmesi sonucu doğmaz. Söz konusu suçun basit hali için 8 yıllık dava zamanaşımı süresi düzenlenmiştir. Suçun nitelikli hallerinde ise 15 yıllık dava zamanaşımı süresi düzenlenmiştir.

İntihara Yönlendirme Suçunda Adli Para Cezası, Erteleme, HAGB ve Görevli Mahkeme

Adli para cezası; suç karşılığında hükümlüden bir paranın alınmasını ve kanunda belirtilen yere tevdi edilmesini, ödenmemesi durumunda ise yine kanunda düzenlenen yaptırımlara çevrilmesini belirleyen cezadır. Bahse konu suç hakkında, öngörülen ceza miktarı sebebiyle hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.

İntihara yönlendirme suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararı; ancak suçun cezasının 2 yıl veya altında belirlendiği hallerde verilebilir. Suçun cezasının 2 yıl veya altında olması halinde, ceza ertelenmesi kararı da verilebilir. Bahse konu suç hakkında yargılama yapma görevi, asliye ceza mahkemesince icra edilir. Fakat, TCK md.84/4’te ağır ceza mahkemesi görevlidir.

Sonuç | Özet

İntihara yönlendirme suçuna ilişkin merak konusu hususları izah etmiş bulunuyoruz. Söz konusu suç, 5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanunu’nun 84’üncü maddesinde düzenleme altına alınmıştır. Suç hakkında merak edilen başkaca hususlar ise aşağıda yer alan tabloda yer almaktadır. Dikkatle incelemeniz tavsiye olunur.

Sıkça Sorulan Sorular