Özellikle son yıllarda sıklıkla rastladığımız kavramlardan bir tanesi olan mobbing, ofis hastalığı olarak da adlandırılmaktadır. İşyerinde işçiyi yıldırmak, işten istifa etmesini sağlamak amacıyla uygulanan psikolojik taciz ve baskı, mobbing kavramının tanımını ortaya çıkarır. Tek bir davranış ile tanımlanamayan bu kavramın iddia edilebilmesi için sistematik olarak olumsuz davranışın tekrarlanması gerekir. Bu şekilde mobbingden söz edilebilir. Ayrıca mobbinge maruz kalan kişilerin belirli şartların gerçekleşmesi halinde tazminat hakları bulunur. Biz de bu içeriğimizde mobbing (psikolojik taciz) ve tazminat hakkı ile ilgili tüm detaylardan bahsedeceğiz.
Mobbing Nedir?
Pek çok farklı tanımı ile karşımıza çıkan mobbingin en kısa açıklaması psikolojik tacizdir. Bu çerçevede bir ya da birden fazla kişiyi yıldırmak, rahatsızlık vermek ve aşağılamak gibi emellerle, psikolojik taciz, şiddet ve aşağılayıcı tavır ile hareketlerde bulunmak, mobbing anlamına gelmektedir. Mobbing kavramı ile ilgili önemli bilgiler aşağıdaki gibidir:
- Tek seferlik bir davranış mobbing olarak sınıflandırılamaz. Mobbing olabilmesi için sistematik olarak aynı davranışın gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
- Çalışan hedef alınarak onu yıldırmak ve rahatsızlık vermek hedeflendiği için, baskı ve olumsuz tavırların işyerinde gerçekleştirilmesi gerekir.
- Yalnızca işverenler değil, işçiler de diğer işçilere mobbing uygulayabilirler.
Yukarıda da görüldüğü üzere, mobbing kavramından söz edilebilmesi için bir süreklilik gerekir. Sürekliliğin yanında diğer önemli şart, olumsuz davranışların işyerinde gerçekleştirilmiş olmasıdır.
Mobbingin Unsurları Nelerdir?
Her suç ya da olumsuz davranışta, onun suç ya da olumsuz davranış sayılabilmesi için belirli unsurların bulunması gerekir. Peki, mobbingden söz edilebilmesi için hangi hareketlerin gerçekleştirilmesi gerekecektir?
- İşyerinde,
- Belirli aralıklarla, sürekli,
- Kişiye olumsuz davranışlar ile yaklaşarak,
- İşçinin işten ayrılmaya zorlanması, aşağılanması, özgüvenini kaybetmesinin sağlanması, mobbingin unsurları arasında yer almaktadır.
Psikolojinin en önemli konularından bir tanesi olan mobbing, bireylerin yaşamlarını doğrudan olumsuz etkilediği için, hukukun alanına da girmiştir. Bu nedenle mobbinge maruz kalan bireylerin belirli hakları bulunur.
Mobbinge Maruz Kalan Kişi Hangi Haklara Sahiptir?
Genellikle işçinin işten ayrılması için gerçekleştirilen psikolojik taciz ve diğer olumsuz davranışlar, sistematik bir şekilde gerçekleştirilir. Bu süreçte işçinin sahip olduğu pek çok hak bulunur. Bu haklarını kullanabilir ve belirli bir tazminat alabilir. Peki, mobbinge uğrayan kişinin sahip olduğu haklar nelerdir?
- Mobbinge uğradığı için, işçinin iş sözleşmesini sonlandırma hakkı bulunur.
- Normal durumda işçi kendi isteği ile işten ayrılırsa, tazminat alma hakkına sahip olamaz. Ancak mobbinge maruz kalan işçinin işten ayrılma hakkı bulunur. Bu şekilde tazminat almaya da hak kazanır.
- Kıdem tazminatı almaya hak kazanan işçi, uğradığı psikolojik taciz sebebi ile iş mahkemesine manevi tazminat davası açabilir.
Mobbinge maruz kalan işçi, yukarıdaki haklara sahip olur. Bu haklarını elde edebilmesi ve herhangi bir hak kaybı ile karşı karşıya kalmaması için mutlaka tecrübeli bir avukat ile hareket etmesi gerekir.
Mobbing Nasıl İspat Edilir?
İşçi, çalıştığı sırada, belirli aralıklarla, sürekli psikolojik tacize ve olumsuz tavırlara maruz kalıyorsa, bu durumda mobbingden söz edilebilir. Peki, mobbinge uğrayan kişi bunu nasıl ispat edebilir?
- Mesajlaşma uygulamaları ve SMS üzerinden gerçekleştirilen konuşmaların görüntüleri, (görüntülerde kişi adından ziyade, telefon numarasının görünmesi önem arz eder.)
- Ses kayıtları,
- Elektronik postalar,
- Güvenlik kamerası kayıtları ve
- Tanıklar, mobbinge uğrayan kişilerin bunu ispat edebileceği yöntemler arasında yer almaktadır.
Pek çok farklı şekilde karşımıza çıkan mobbing, en çok işçinin yıldırılarak işten çıkarılması ve kıdem tazminatı ödenmek istenmemesinden dolayı gerçekleştirilmektedir. Bu durumda işçi işten ayrıldığında kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Mobbinge Uğrayan Kişinin Tazminat Hakkı
Psikolojinin önemli konularından biri olması, hukuken de önemli bir konu olduğunu göstermektedir. Çünkü kişinin psikolojik olarak yıldırılması, aşağılanması ve iftira atılması gibi durumlar bir suçtur. Bu sebeple işçinin belirli hakları ortaya çıkar. Tazminat hakkı da bunların en önemlisidir. Tazminat Hukuku kategorisini de inceleyebilirsiniz.
Mobbinge maruz kalan kişi, bu sebeple işten ayrılabilir. İşten ayrılması, işçinin hakkını kaybedeceği anlamını taşımaz. Kişi psikolojik tacize maruz kaldığı için, kıdem tazminatı almaya da hak kazanır. Bu durumda işveren dava açsa da kazanan işçi olacaktır. Bunun yanında, işçinin iş mahkemesine manevi tazminat davası açması da olasıdır. Bunu mobbinge maruz kalan işçiler tercih edebilir. Ancak sürecin istenildiği gibi ilerlemesi ve hak kaybının oluşmaması için mutlaka tecrübeli bir avukattan destek alınmalıdır.
İşçinin, işyerinde uğradığı psikolojik tacizin terimsel ifadesi olan mobbing, son yıllarda sıkça karşımıza çıkmaktadır. Biz de “Mobbing (Psikolojik Taciz) ve Tazminat Hakkı” isimli içeriğimizde bu konunun tüm detaylarından bahsetmeye çalıştık.