Meslek hastalığı; icra edilen meslekte sürekli çalışılması sonucunda iş dolayısıyla vücut sağlığının kaybedilmesi, belirli rahatsızlıkların yaşanmasıdır. Meslek hastalığı ile iş kazası sıkça karıştırılmakta ve fakat birbirinden tamamen farklıdır. Zira iş kazası, tek ve ayırt edilebilir nitelikteki bir olay sonucunda yaşanırken; meslek hastalığı, iş kazasına göre görece daha uzun bir süreçte meydana gelir. Meslek hastalığı; kişinin bedeninde tezahür eden somut sorunlar olabileceği gibi ruhsal veya zihinsel rahatsızlıklar şeklinde de tezahür edebilir.
Kişinin yaşadığı hastalık kalıcı ya da geçici bir hastalık olabilir. Yaşanan hastalıktan ötürü, meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası açıldığı takdirde sigortalının yaşadığı durum ve iş gücünün karşılanması adına tazminata hükmedilir. Sürecin hassasiyetle takip edilmesi, arzu edilen tazminat kararının elde edilebilmesi adına önemlidir. Bu nedenle, iş hukuku alanında uzman bir iş avukatından hukuki yardım alınması en doğru yaklaşım olacaktır.
Meslek Hastalığının Şartları Nelerdir?
Sigortalı çalışanların yaşadığı her hastalık meslek hastalığı olarak değerlendirilmez. Yaşanan sağlık probleminin meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi ve dolayısıyla maddi ve manevi tazminat talebinin ileri sürülebilmesi için bazı şartların karşılanması gerekir. Bu şartlar şu şekildedir:
- Meslek hastalığına yakalanan kişinin ilk olarak İş Kanunu’na göre işçi olması gerekir. Kişinin SGK tarafından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için sigortalı olması gerektir fakat meslek hastalığının tespiti sırasında sigorta kapsamında olması şart değildir.
- Yaşanan meslek hastalığının icra edilen iş esnasında ve işten ötürü meydana gelmesi gerekir.
- İş esnasında yaşanan ani durumların meslek hastalığı olarak değerlendirilmeyeceği, iş kazası kapsamında değerlendirileceği bilinmelidir. Zira meslek hastalığı aniden değil, bir süreç boyunca yaşanan zararlar nedeniyle vücut bulur.
- Sosyal Sigorta Sağlık İşlemler Tüzüğü ile meslek hastalıkları ifade edilmiştir. Sigortalı çalışanın yaşadığı meslek hastalığının, işbu tüzükte düzenlenen hastalıklardan birisi olmalıdır. Fakat, ilgili tüzükle düzenleme altına alınan hastalıklar haricinde bir hastalık da meslek hastalığı olarak kabul edilebilir. Buna ilişkin karar merci, Sosyal Sigorta Yüksek Kuruludur.
Meslek Hastalığı Kabul Edilen Hastalıklar Nelerdir?
Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü ile hüküm altına alınan meslek hastalıkları şunlardır:
- Göğüs hastalıkları,
- Omurga problemleri,
- Baş arızaları,
- Göz, kulak, yüz ve boyun problemleri,
- Omuz, kol, el bileği, el parmakları ve el rahatsızlıkları,
- Karın hastalıkları,
- Deri hastalıkları ve yanıklar,
- Pelvis ve alt eksremite problemleri,
- Endokrin, metabolizma, kollagen doku, preferik damar hastalıkları, hematolojik ve romotoid hastalıklar.
Meslek Hastalığı Nasıl Tespit Edilir?
Meslek hastalığının tespiti için mesleki hastalıklar hastaneleri ve Sağlık Bakanlığı tarafından yetkili kılınan devlet hastaneleri görevlidir. İlgili kurumlarca işçi adına sağlık kurumu raporu düzenlenir. Sağlık kurumu raporu ve esas teşkil eden tıbbi dokümanlar ise SGK tarafından incelenir. SGK incelemesi neticesinde kişinin maluliyet oranı ve hastalığı tespit olunur. Tespit ile birlikte kişiye SGK tarafından gelir bağlanıp bağlanmayacağı, gelirin miktarı ve açılacak tazminat davası neticesinde tazminat tutarının belirlenmesinde son derece mühimdir.
SGK Sağlık Kurulu tarafından yapılan tespitlere itiraz edilebilir. SGK Yüksek Sağlık Kurulu’na yapılacak itiraz sonucunda SGK Yüksek Sağlık Kurulu’nun vereceği karar nihai ve kesin karardır. Fakat, tazminat davasında itiraz edilmesi halinde Adli Tıp Kurumu tarafından inceleme yapılabilir. Meslek hastalığı geçirdiğini ileri süren ve fakat yaşadığı durumun meslek hastalığı olarak değerlendirilmeyen işçinin tespit davası açması gerekir.
Meslek Hastalığı Nedeniyle Tazminat
Meslek hastalığı sebebiyle tazminat davası açıldığı takdirde; sigortalı çalışanın tedavi giderleri, durumu nedeniyle çalışamadığı sürede mahrum kaldığı kazancı, gelecekte çalışma gücünün kaybından ötürü sarsılan ekonomik menfaatleri talep edilir. Meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası neticesinde ödenecek miktar, SGK tarafından ödenen miktardan eksik kalan tutar ile sınırlıdır. Söz konusu tutar belirlenirken sigortalı çalışanın son aylık geliri, işçi ve işverenin kusur dereceleri ve maluliyet oranı dikkate alınır.
Meslek hastalığı nedeniyle yaşanan ruhsal acı, keder ve ıstırap nedeniyle manevi tazminat talebi de ileri sürülebilir. Manevi tazminat sadece hastalığı yaşayan kişi tarafından değil, hastalıktan ötürü manevi anlamda zarar gören yakınları tarafından da ileri sürülebilir. Yaşanan hastalığın meydana gelmesindeki kusur, tarafların gelir durumu ve kişinin yaşadığı manevi elem gibi faktörler göz önünde bulundurularak manevi tazminat tutarı hesaplanır.
Sigortalı çalışanın meslek hastalığından ötürü yaşamını yitirmesi halinde, vefat eden sigortalının yaşarken kendisine destek verdiğini ispat eden kişiler de maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Meslek hastalığından ötürü açılan tazminat davasından 10 yıl dava zamanaşımı süresi düzenlenmiştir.
