İskan ruhsatı (yapı kullanma izin belgesi), hukukun öngördüğü gereksinimleri ve mimari standartları karşılayan yapılara verilir. Yapı kullanma izin belgesi, halk arasında bilinen adıyla iskan ruhsatı, ilgili yapının bulunduğu yerdeki belediyeye başvurmak suretiyle alınabilir. Yapı kullanma izin belgesi almak amacıyla yapılan başvurular, inşaatın yapı ruhsatına uygun biçimde tamamlanmasına karşın ret kararıyla sonuçlanabilir. Bu durumda, iskan ruhsatı talebinin reddi ve iptal davası gündeme gelir.
İskan ruhsatı talebinin reddi ve iptal davası başlığı altında önemle belirtmek gerekir ki; yapı kullanma izin belgesi, ilgili yapı hakkında inşaat ruhsatı alındığı tarihi takiben iki yıl içinde yapının inşasına başlanması ve beş yıl içinde tamamlanması kaydıyla alınabilir. Gereken hukuki ve mimarı şartlar, standartlar karşılanmasına rağmen reddedilen iskan ruhsatı başvurusuna karşı hukuk yoluna gidilebilir, yapı kullanma izin belgesi verilmesi talebinin reddi kararına karşı iskan ruhsatı talebinin reddi ve iptal davası açılabilir.
İmar ruhsatı talebinin reddi ve iptal davası da dahil olmak üzere idarenin imar faaliyetlerini inceleyen hukuki disipline “imar hukuku” denir. İmar hukukunun temel yasal dayanağı ve başlıca mevzuatı ise 3194 sayılı İmar Kanunu’dur. İmar ise bayındırlaştırmak, bayındır durumuna getirmek, geliştirmek anlamlarına gelen idari bir faaliyettir. İmar süreci oldukça tafsilatlı bir prosedüre bağlanmıştır; ancak, kısaca ifade etmek gerekirse “imar planı” – “yapı ruhsatiyesi (ruhsat) – yapı kullanma izni (iskan) aşamalarından oluşur.
İskan Ruhsatı Talebinin Reddine Karşı İptal Davası
İskan ruhsatı talebinin reddi ve iptal davası, usulüne uygun ruhsat talebinde bulunan ve fakat ret kararı alan kişilerce merak konusudur. Ruhsat talebinin reddi kararının hukuka aykırı olduğunun düşünen ilgililer, iptal davası açmak suretiyle iptal kararını idari yargıya taşıyabilir. İşbu davada hak, menfaat ve zaman kaybı yaşanmaması adına, idare hukuku işlerinde yetkin ve deneyim sahibi bir kamu idari avukatından yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
İskan ruhsatı talebinin reddine karşı açılacak iptal davasını, idareye başvuru yapıldıktan sonra açılan iptal davası ve idareye başvuru yapmadan açılan iptal davası olmak üzere iki başlıkta incelemek isabetli olacaktır. Öncelikle, idareye başvuru yapıldıktan sonra iptal davası sürecini izah edelim. İlgililer iptal davası yoluna gitmeden önce, iskan talebi başvurularının reddi kararının kendilerine tebliğini takiben altmış gün süre zarfında üst makamdan ret kararının kaldırılmasını talep edebilir.
Üst makamın olmaması halinde, talebin reddi kararını veren idari makama (yapının bulunduğu yer valiliği ya da belediye) başvurulur. İdari dava açmak için öngörülen süre, ilgilerin idareye başvurusuyla birlikte durur. İdare, ret kararının kaldırılması istemiyle yapılan başvuruya otuz gün süre ile cevap vermediği takdirde, ret kararının kaldırılması istemi reddedilmiş kabul edilir. Bu tarihi izleyen altmış gün içinde, yani dava açma süresinde iptal davası açarak idari yargıya başvurulabilir.
İlgilerce yapılan başvurunun otuz gün içinde reddedilmesi halinde de ret kararının tebliğini takiben altmış gün içinde iptal davası açılabilir. İdareye başvuru yaptıktan sonra açılan iptal davasını izah ettikten sonra, idareye başvuru yapmayıp doğrudan iptal davası açılmasına değinelim. Bu durumda, ilgilerin ruhsat talebinin idarece reddedilmesi ve ret kararının kendilerini tebliğ edilmesinin ardından idareye başvurmaksızın altmış gün içinde iptal davası açılabilir. Zira, idare başvurusu ihtiyaridir; ilgilerin tasarrufuna bırakılmıştır.
İptal ruhsatı talebinin reddi halinde ilgiler, açıklandığı üzere; ister “ret kararının kaldırılması istemiyle” idareye başvurabilir, ister idareye başvurmaksızın doğrundan iptal davası açmak için idare mahkemesine başvurabilir. Nasıl bir yol izlenmesi gerektiği, hangi prosedürün daha yararlı olacağı vs. hususların somut olay özelinde bir idare avukatı tarafından değerlendirilmesi gerekir. Keza iptal davasında idare hukuku avukatı tarafında temsil olunmak, müspet sonucun elde edilmesi adına oldukça yararlı olacaktır.
Yapı Kullanma İzin Belgesi Talebinin Reddine Karşı İptal Davası
Yapı kullanma izin belgesi talebinin reddi kararının hukuka aykırı olduğunu düşünen ilgiler idari yargıya başvurabilir, talebin reddi kararını iptal davasını konu edebilir. İskan ruhsatı talebinin reddi ve iptal davası, davacının “iskan talebinin reddi kararının hukuka aykırı” iddiasında bulunduğu davadır. Yapı kullanma izin belgesinin reddi kararı idari işlemdir; bu bakımdan, iptal davasında idari işlemin yetki, konu, maksat, şekil ve sebep yönlerinden en az biri için hukuka aykırılık teşkil ettiği ileri sürülür.
İptal davasında; yapı kullanma izin belgesinin reddi kararına karşı, talebin gerek imar planı gerekse yapı ruhsatiyesine aykırı olmadığı ileri sürülerek ret kararının iptal edilmesi istenir. İptal davası için hazırlanacak dava dilekçesinin, idarenin ret kararında belirttiği sebeplere göre hazırlanması gerekir. Dolayısıyla, hatalı veya ihmali bir işlem yapmamak adına, emsal davalarla deneyim kazanmış bir idare hukuku avukatına başvurmak, hukuk yardımı almak son derece faydalı olacaktır.
Yetki Unsuru |
İskan talebinin reddi, ret kararını verme yetkisini haiz olmayan bir merci tarafından verilirse, yetki unsuru bakımında idari işlemin hukuka aykırılığı söz konusu olur. |
Şekil Unsuru |
İskan talebinin ret kararı usulüne uygun şekilde ilgilisine tebliğ edilmediyse, şekil unsuru bakımından idari işlemin hukuka aykırılığı söz konusu olur. |
Konu Unsuru |
Ret işleminin mevzuata uygun ve meşru olmaması halinde, konu unsuru bakımından idari işlemin hukuka aykırılığı söz konusu olur. |
Amaç Unsuru |
İdari işlemler kamu yararını amaçlar. İskan talebinin kamu yararı haricinde şahsi çıkarlardan ötürü reddedilmesi, işlemin maksat (amaç) unsurunu sakatlar ve amaç unsuru bakımından idari işlemin hukuka aykırılığı söz konusu olur. |
İskan Ruhsatı Talebinin Reddi ve İptal Davası Zamanaşımı, Görevli ve Yetkili Mahkeme
İskan ruhsatı talebinin reddedilmesi halinde, söz konusu kararın iptali amacıyla dava açmak için altmış günlük hak düşürücü süre düzenlenmiştir. Altmış günlük hak düşürücü süre, bahse konu ret kararının ilgilisine tebliğ edilmesiyle birlikte işlemeye başlar. Yukarıda da belirtildiği üzere, ilgilinin idareye başvurması halinde dava açma süresi işlemeye devam etmeyecek, duracaktır. Süre, idarenin ret kararı vermesiyle birlikte işlemeye devam edecektir.
İskan ruhsatı talebinin reddi kararını veren idarenin bağlı bulunduğu yerdeki idare mahkemesi, bahse konu ret kararına karşı açılacak iptal davasında görev – yetki sahibi yargı organıdır. Usulüne uygun şekilde yapı ruhsatı için başvurulur ve yine ret kararı alınırsa, ret kararına karşı itiraz edilebilir ve iptal davası açılabilir. Ancak, bu konuya ilişkin tafsilat bir başka makaleye havale edilmiş olduğu için bu makalede değinilmemiştir. Diğer idare hukuku makaleleri için buraya tıklayabilirsiniz.
Yapı Kullanma İzin Belgesi (İskan Ruhsatı) Nedir?
Yapı inşaatının yapı ruhsatına uygun biçimde tamamlanmasının ardından kullanıma başlanabileceğini gösteren belgeye “yapı kullanma izin belgesi” veya “iskan ruhsatı” denir. İskan ruhsatı, ilgili yapının hukuka ve projeye uygunluğunu gösterir. İlgililer, ruhsat ve eki mimari projeye uygun inşa edilmiş yapı hakkında yapı kullanma izin belgesi düzenlenmesi istemiyle yetkili mercilere başvuruda bulunarak iskan ruhsatı talep edebilir. Başvuruyu takiben otuz gün için iskan ruhsatı düzenlenir.
Yapı Kullanma İzin Belgesi (İskân Ruhsatı) İçin Gerekli Belgeler
İnşası tamamen bitmiş bir yapının tamamının; kısmen kullanılması mümkün bölümleri bitmişse bu kısımların kullanılabilmesi için izin alınmalıdır. İşbu izin, inşaat ruhsatını veren belediye ya da valilik bürolarından alınır. Yapı kullanma izni, ilgili yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğunun tespitiyle birlikte düzenlenir. Yapı kullanma izin belgesi (iskan ruhsatı) almak için gerekli belgeler şu şekilde sıralanabilir:
- Yapı kullanma izni için dilekçe,
- Tapu kaydı,
- Vergi borcu yoktur, yazısı (Vergi Dairesinden alınır),
- Dış kanal belgesi,
- Telekom uygunluk yazısı,
- Proje müellifleri raporu,
- Yapı deneyim kuruluşu belgesi
- Yapı cephe fotoğrafları
- Emlak ve çevre temizlik vergileri “Borcu Yoktur” belgesi,
- SGK’dan alınacak “SGK Borcu Yoktur” belgesi,
- Sığınak Raporu,
- Yangın Tesisat Raporu.
İlgilerin belediye/valilik başvuruları otuz gün içinde sonuçlandırılır. Otuz gün içinde sonuçlandırılmamış başvurular kabul edilmiş sayılır. İlgili yapı hakkında inşaat ruhsatı alındıktan sonra iki sene içinde inşaatına başlanmış ve beş sene içinde tamamlanarak iskan ruhsatının alınmış olması gerekir. Aksi takdirde, ilgili yapı hukuka aykırı ve kaçak şeklinde kabul edilerek hakkında yıkım kararı verilebilir. Özetle, prosedüre eksiksiz uymak, hak ve menfaat kaybı yaşanmaması adına elzemdir.