İnfazın durdurulması, infaz başladıktan bir süre sonra devam etmemesine denir. İnfazın durdurulma sebeplerinin bir kısmı Anayasa’da belirlenirken bir kısmı da CMK’da ve diğer özel kanunlarda hükme bağlanmıştır. Hemen belirtmekte yarar var, infazın geri bırakılması veya durdurulmasına ilişkin hukuki süreçte yetkin bir ceza hukuku avukatından yardım almak en sağlıklı yaklaşımdır.
Bir cezanın infaz edilebilmesi için mahkûmiyet hükmünün verilmiş olması ve bu hükmün kesinleşmesi gerekir. Mahkeme bir cezanın mahkûmiyet kararını kesinleştirdiğinde hükme bağlar ve bu hükmü Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderir. Cezanın infazını Cumhuriyet Başsavcısı izler ve denetler.
İnfazın Durdurulması veya Geri Bırakılmasının Koşulları
İnfazın ertelenmesi yönünde istem yapılacağı zaman hükümlü ile ilgili olarak bazı koşulların sağlanması gerekmektedir. Üç yıl ve daha az süreyle verilen hapis cezalarında derhal infaz erteleneceği zaman aranan şartlardan biri hükümlünün ya da ailesinden birinin mahkûmiyet amacı dışında ağır bir zarar göreceği anlaşıldığında hükümlü talep ederse 6 ayı geçmemek koşulu ile ceza ertelenebilir. Bu işlemi Cumhuriyet Başsavcılığı yapar.
Bunun yanı sıra hükümlü yüksek öğrenimini bitirmediyse ya da ana-baba, eş ya da çocuklardan birinin ölümü söz konusu olursa, hükümlünün sürekli bir hastalık sebebi ile tedavi görmesi zorunluluk teşkil ettiğinde 6 ayı geçmeyen sürelerde ve en fazla iki defa Cumhuriyet Başsavcısı erteleme yapabilir.
Hükümlü akıl hastalığına tutulursa hükümlü iyileşene dek kanunda 57. Maddede belirtilen sağlık kurumunda tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süre de cezaevinde geçirilmiş sayılır.
İnfazın geri bırakılması ya da durdurulması yönünde alınacak kararlar 5275 sayılı kanunla açık bir biçimde hükme bağlanmıştır. Bununla birlikte infazın durdurulması yönünde uygulanacak kararlar hakkında herhangi bir hüküm bulunmaz.
İnfazın durdurulması kararları verilirken hükümlünün ileride telafisi söz konusu olmayan zararlara uğrama ihtimali göz önünde bulundurulmaktadır. Karar verileceği zaman hükümlünün infaz kurumunda olması koşulu aranmamaktadır. İnfazın durdurulması kararı hükmü veren mahkemece ya da ona eş bir mahkeme tarafından verilir. Bazı koşullarda ise Cumhuriyet Savcısı bu kararı vermektedir.
Bunun yanı sıra infaz devam ederken de bu karar verilebilmektedir. İnfazı durdurulabilecekler arasında şunlar yer alır:
- Hapis cezaları,
- Adli para cezaları,
- Güvenlik tedbirleri.
Yargılamanın Yenilenmesi İstemi İnfazı Durdurur mu?
Hükmün infaz edilmesi yargılamanın yenilenmesi isteminde ertelenmemektedir. Bununla birlikte infazın geri bırakılması ya da durdurulması mümkün olur. Hükümlü infaz kurumunda değilse infaz geri bırakılabilir. Hükümlünün infaz kurumunda olması durumunda ise infazın durdurulması söz konusu olur.
Yargılamanın yenilenmesi yönünde bir karar alındığında ve yargılama yeniden yapıldığında herhangi bir aşamada infazın durdurulması yönünde karar verilebilir. İnfazın durdurulması kararını yargılamanın yenilenmesi talebini hangi mahkeme yerine getiriyorsa o yapar.
Bu kararı mahkeme verirken Cumhuriyet savcılığı infazın durdurulmasını taleple ya da kendiliğinden verememektedir. Mahkeme yargılamanın yenilenmesi talebine istinaden infazın durdurulmasına karar vereceği zaman dayanakların güçlü olması koşulu aranır.
Kanun Yararına Bozma ve İnfazın Durdurulması
Hükümlü infaz kurumunda ise ve infaza neden olan konuya istinaden kanun yoluna bozma hukuk yoluna başvurulduğunda infazın durdurulması gerekmemektedir. Hükme karar veren mahkemeye başvurulduğunda mahkemece başvuru koşulları yerinde bulunursa infazın durdurulması yönünde karar verilebilir.
İnfazın Durdurulması ve Yasama Dokunulmazlığı
Yasama dokunulmazlığına bağlı olarak infazın durdurulması söz konusudur. Anayasa 83. Madde 3. Fıkrada bu konuya yer vermektedir. TBMM üyelerinin seçimden önce veya sonra haklarında verilen bir ceza hükmü yerine getirileceği zaman üyelik sıfatının sona ermesi gerekir. Ayrıca bu kişilerin üyelikleri süresince de zamanaşımı işlememektedir.
Hükümlünün infaz kurumuna girmeden önce milletvekili seçilmesi durumunda cezanın geri bırakılmasına karar verilir. Kişinin infaz kurumunda olması halinde infazın durdurulmasına karar verilecektir. Bunun yanı sıra kişi derhal tahliye edilmektedir.
Ayrıca Anayasa’da yer alan 84. Madde uyarınca üye yeniden seçilemediğinde ve meclisle ilişiği kesildiğinde ya da meclis tarafından üyelik sıfatı sonlandırıldığında hükümlü hakkında verilmiş olan hapis ya da idari para cezaları da dahil olmak üzere tüm cezaların infazı gerçekleştirilir.
Askerlik Nedeni ile İnfazın Durdurulması
Askerliğe bağlı olarak Askerlik Kanunu 39. Madde kapsamında yer verilen cezaların infazının terhis tarihine kadar geri bırakılması söz konusudur. Bu karar asker olarak kabul edilen kişinin infaz kurumuna alınmasından önce verilmektedir.
Hükümlünün askere gitmeden önce işlemiş olduğu bir suça istinaden genel mahkemelerin vermiş olduğu 1 yıl ve altındaki hapis cezalarında cezanın infazı gerçekleşmiş ise ve ceza infaz kurumundayken hükümlü askere çağrılırsa infazın durdurulması kararı verilememektedir.
Bu kişilerin tahliye olana kadar askere sevk edilmesi söz konusu olmamaktadır. Tahliyesi gelen ve askerlikle ilişiği olanlar tahliyenin ardından serbest bırakılmaz. İlgili kolluk kuvvetleri bu kişileri askerlik şubelerine teslim eder.
İnfazın Geri Bırakılması Durdurulması Gerekçeler
İnfazın geri bırakılması hakkında karar verildiğinde mahkûma ve yasal temsilcisine bildirim yapılır. Adli Tıp Kurumu’ndan alınan ya da Adalet Bakanlığı’nın belirlemiş olduğu bir sağlık kuruluşundan temin edilen rapor aracılığı ile başvuru yapıldığında ve kararı veren Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından onaylandığında tebligat yapılır.
Tebligat aracılığı ile de mahkûmun yükümlülükleri de açıklanır. Geri bırakma kararı verildiğinde bu süre içerisinde mahkûmun nerede bulunacağının bildirilmesi ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılır.
Geri bırakma kararını hangi Cumhuriyet Başsavcılığı verdi ise onun istemine bağlı olarak mahkumla ilgili izlenmesine yönelik tedbirlerin uygulanması için bildirim nerede yapıldıysa oradaki kolluk kuvvetleri yetkili olur. Mahkûm yükümlülükleri yerine getirmediğinde ya da aykırı hareket ettiğinde karar kaldırılır. Bunu da kararı veren Cumhuriyet Başsavcılığı yapar.
Gebe olan kadınlar için hapis cezasının infaz edilmesi geri bırakılmaktadır. Kadın doğum yaptıktan sonra 6 ay üzerinden geçmemiş ise de cezasının infazı geri bırakılacaktır. Gebe kadının doğurduğu çocuğun ölmesi ya da bir başkasına verilmesi halinde ise doğumdan sonra 2 ay geçmesi ile cezanın infazı gerçekleşir.
Sıkça Sorulan Sorular
İnfaz Nasıl Durdurulur?
İnfazın ertelenmesi kararı, ilgilinin yani hükümlünün müracaatı üzerine, hapis cezasının infaza verildiği yerde bulunan infaz savcılığı marifetiyle alınır. Bu kararın alınabilmesi ise hükümlünün çağrı üzerine re ‘sen gelmek suretiyle infaz savcılığına başvurmasına bağlıdır.
İnfaz Durdurma Ne Demek?
İşlediği suç sebebiyle hakkında hapis cezasına hükmedilen kişinin cezasını infaz etmesinin belirli bir süre sonraya bırakılmasına infazın ertelenmesi adı verilir.
İnfaz Durdurma Dilekçesi Nereye Verilir?
İlgili, infaz erteleme istemiyle düzenlenmiş dilekçesiyle ceza infaz kurumuna başvurmalıdır.
