Delil Tespiti Davası

Delil Tespiti Davası

Delil tespiti, gelecek bir tarihte açılacak ya da açılmış olan bir dava hakkında delilin, bazı şartlar altında zamanından önce toplanıp emniyette güvence altına alınmasını sağlamak üzere kabul edilen geçici bir hukuki korumadır. Delil tespiti aslında bir dava niteliğinde değildir. Delil tespiti, deliller ile ilgili geçici bir hukuki koruma tedbiridir. Temelde bir çeşit ihtiyari tedbirdir. Ancak, ihtiyari tedbirde, davaya konu olan malın ya da hakkın güvence altına alınması için o mal veya hakka tedbir konulması halinde delil tespitinde, davanın karara bağlanmasını destekleyecek delilin kaybolmasını önlemek üzere tedbir alınır. Delil, önceden tespit edilir.

Delil tespiti talebinde, uygulamada dava olarak geçse de, gerçekte dava değildir. Aksine ilişkin olduğu açılmış ya da açılacak davaya bağlı gerçekleşen bir işlemdir. Delil tespitinin ayrı bir dava konusu olması da mümkün değildir. Bunun sebebi ise delil tespitinin konusunun maddi vakıalar olmasıdır. Maddi vakıalar ise tek başına tespit davasının konusu olmaz. Delil tespiti, tespit davasından da farklı özellikler taşıyan bir hukuki süreçtir. Delil tespiti, geçici hukuki koruma olmasına karşın, tespit davası kesin hukuki koruma sağlar.

Bu nedenle delil tespiti talebinde, bir tespit davasının ispatına yarayacak delil tespiti nedeniyle de başvuru yapılabilir. Tespit davasının konusu hukuki ilişkilerken, delil tespitinin konusu ise maddi vakıalardır.

Delil Tespiti Davasının Amacı Nedir?

Delil tespiti davasında normal şartlarda davacı, delilleri dava dilekçesinde göstermesi gerekir. Ancak, taraflar dilekçelerin karşılıklı olarak verilmesi sonrası ve hakim tarafından kendilerine verilen süre sonunda delilleri gösterebilir. Davacının ileri sürdüğü delillerin incelenmesi, davanın normal işleyişi içinde soruşturma aşamasında gerçekleşebilir. Davada ileri sürülen delillerin incelenmesi uzun zaman alır.

Bu aşamaya gelirken, delillerin varlığı ve ispat gücü bazı tehlikelerle karşı karşıya kalabilir. İddia ve savunmanın ispatı için oldukça önemli olan delillerin kaybolması ya da ispat gücünün azalması gibi tehlikelerin ortadan kaldırılması, davanın sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılmasında öneme sahiptir.

Delil Tespiti Davasında Talepler Nelerdir?

Delil tespiti davasında talep edilenler şu şekildedir.

Taraflar dinlenir

Tanıklar dinlenir

Keşif yapılır

Bilirkişi raporu tanzim ettirilir

İlgili kişi ve kurumlara müzekkere yazılabilir ve aynı zamanda delillerin elde edilmesi sağlanabilir,

Delillerin elde edilmesi ve elde edilen delillerin saklanması için diğer gerekli tedbirlerin de alınması gerekebilir.

Delil Tespiti Talebi Nasıl Yapılır?

Delil tespiti talebi için başvuru dilekçe ile yapılır. Dilekçede tespit edilmesi gerekenler başta olmak üzere tanıklara ya da bilirkişilere sorulması istenen sorulara yer verilir. Aynı zamanda delillerin kaybolacağı ya da gösterilmesinde zorlukla karşılaşılması gibi riskler sebebi ile aleyhine delil tespiti istenen kişinin adı soyadı ve adresi de yer alır. Tespit talebi yapan kişi, durum ve koşulların olanaksız olması sebebi ile aleyhine tespit yapılacak kişiyi gösteremiyorsa talep geçerli sayılır. Delil tespit dilekçesi, kural olarak üç nüsha şeklinde hazırlanır. Bunlardan ilki mahkemede kalır. İkincisi karşı tarafa gönderilir. Üçüncüsü ise varsa bilirkişi içindir. Dava açılmadan önce delil tespiti isteyen kişi, başvurma harcı ve karar harcını peşin öder.

Davacı, aynı dilekçe ile hem delil tespitinde bulunabilir hem de esas hakkındaki davayı açabilir. Bu durumda, davacıdan sadece başvurma harcı alınır. Delil tespiti isteyen, tespit için gerekli giderleri peşin şekilde mahkeme veznesine ödemekle yükümlüdür. Bu giderlerin içine ileride açılacak olan davanın yargılama giderleri de dahildir. Mahkemenin tespit ettiği tespit giderleri, avans olarak mahkeme veznesine yatırılmadığında, diğer işlemler yapılamaz.

Delil tespiti isteyen kişinin, mahkemeye delil tespiti şartlarının varlığı ile ilgili delillerini göstermesi gerekir. Ancak, buradaki ispat tam bir ispat niteliğinde değildir. Mahkemenin, delil tespiti şartlarının varlığına kanaat getirmesi yeterli görülür. Mahkeme, delil tespiti talebini yeterli bulursa, delilin tespiti kararı alır. Delil tespiti kararında, tarafların adı ve soyadı, adresleri, tespitine karar verilen deliller, vakıalar, dinlenecek olan tanık ve bilirkişilerin adları ve sorulacak konulara yer verilir.

Delil Tespiti Davasının Şartları Nelerdir?

Delil tespiti davası, delillerin ortadan kalkması ya da delillerin ileri sürülmesinde zorluklar çıkması gibi bir riskin varlığı söz konusu olduğunda, başvurulacak bir tedbir davasıdır. Mahkemenin delil tespiti kararı alması ve bu karara uygun olarak delil tespitinde bulunabilmesi için Hukuk Usul Mahkemeleri Kanunu’nun maddelerinde belirtilen şartların gerçekleşmesi şartı aranır. Delil tespit yolunun kötüye kullanımını engelleyebilmek için mahkemenin, talep halinde delil tespiti için gerekli şartların oluşup oluşmadığını incelemesi ve gerekli şartların oluşmaması durumunda, buna göre bir karar vermesi gerekir. Mahkemenin delil tespiti kararı alabilmesi için aradığı şartlar şu şekildedir.

Delil tespiti talebi için açılmış ya da başta bir tarihte açılacak olan davada taraf konumunda olmak

Tespiti istenen delillerin açılmış ya da ileride açılacak olan davaya ilişkin olması

Tespiti istenen delillerin inceleme sırasının daha gelmemiş olması

Delillerin önceden tespit edilmesi için talepte bulunanın hukuki yararının olması

Delil Tespitinde Bulunabilecek Kişiler Kimlerdir?

Delillere yönelik hukuki koruma sağlayan delil tespiti için diğer hukuki koruma tedbirlerinde olduğu gibi, usule uygun olarak yapılmış bir talep aranır. Mahkeme usulune uygun yapılmış bir talep olmadığında kendiliğinden delil tespiti kararı alamaz. Görülen davada davacı ve davalı olan taraflar, delil tespiti için gerekli şartların varlığında ise görevli ve yetkili mahkemeye başvurarak bu konuda bir talep yapabilir.

Delil Tespiti Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Hangisidir?

Henüz dava açılmamış olan delil tespitinde, esas hakkında davaya bakacak olan mahkeme veya üzerinde keşif ya da bilirkişi incelemesi yapılması veya tanık olarak dinlenilecek kişinin oturduğu yer sulh mahkemesinden talep edilebilir. Dava açıldıktan sonra yapılan her delil tespiti talebinde ise yalnız davanın görüldüğü mahkeme yetkili ve görevli tayin edilmiştir.

Delil Tespitinden Sonra Dava Açma Süresi

Delil tespiti sonrası dava açma süresi kanunlarda, kesin sınırlarla çizilmemiştir. Bu nedenle genel hükümlere göre zamanaşımı ve hak düşürücü süreler dikkate alınır. Aynı zamanda delillerin tespiti, geçici bir hukuki koruma tedbiri niteliği taşır. Bu sebeple, delil tespiti davası açılması asıl dava konusu olan olaydaki zamanaşımını kesmez. Aynı zamanda hak düşürücü sürelerin de önüne geçmez.

Delil Tespiti Davalarında Avukat Önemli Midir?

Delil tespiti davasının usulünce açılması ve takip edilmesi son derece önemlidir. Delil tespiti davalarında avukat tutma zorunluluğu olmasa da, dosyanın alanında uzman bir gayrimenkul avukatı tarafından takip edilmesi gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Delil Tespiti Davası Hangi Durumda Açılır?

Delil tespiti davası için hukuki yararın varlığına bakılır. Kanunda açıkça öngörülen haller dışında, delilin hemen tespit edilmemesinde kaybolacağı ya da ileri sürülmesinin önemli ölçüde zorlaşma ihtimali söz konusuysa, hukuki yarar var sayılır ve delil tespiti talebinde bulunulabilir.

Delil Tespiti Reddedilme Sebepleri Nelerdir?

Mahkeme delil tespiti talep eden kişinin bu konuda korunması gereken bir hukuki yararı olmadığı ya da delilin hızlıca toplanmasının gerekmediği veya toplanması istenen delilin açılacak veya açılmış dava ile ilişkili olmadığını tespit etmesi halinde, delil tespiti talebinin reddi kararı alabilir.

Delil Tespitine İtiraz Hakkı Var Mıdır?

Tespitin yapılması sonrası, tespit dilekçesi, tespit kararı, tespit tutanağı aynı zamanda varsa bilirkişi raporunun bir örneği mahkemece diğer tarafa tebliğ edilir. Karşı tarafın tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde delil tespiti kararına itiraz hakkı da bulunur.

Tespit Davası Neticelendiğinde Ne Olur?

Tespit işlemi mahkemece yapılabilir. Çalışanın talep ettiği hususların tespiti kararı alınması ile dava işverenin aleyhine sonuçlanır. Mahkemenin kabul kararı sonrasında işverenin, tespit edilen aylık çalışmaları SGK’ya bildirmesi gerekir. İşveren eksik primlere ilişkin ödemeleri yapmakla yükümlüdür.

Delil Tespiti Davasında Avukat Şart Mı?

Delil tespiti davası detaylı olarak hazırlanması gereken birçok detaydan oluştuğu için gayrimenkul avukatı ile çalışmakta yarar vardır.

İletişim