Türk Ceza Kanunu’nda, “Malvarlığına Karşı İşlenen Suçlar” kategorisinde 151 ve 152. maddelerde yer alan bir suçtur. Kişinin başkasının malına farklı fiiller ile zarar vermesi ve bu zarar sonucunda malın kullanılamaz hale gelmesi, mala zarar verme suçunun kapsamını oluşturmaktadır. Ancak şartları ve içeriği kanunda çok net belirtildiği için, tüm detayların en ince ayrıntısına kadar bilinmesi zorunlu olacaktır. Peki, mala zarar verme suçu nedir? Cezası ne kadardır? Bu ve daha fazla sorunun cevabını içeriğimizde vereceğiz.
Mala Zarar Verme Suçu Nedir?
Taşınır veya taşınmaz herhangi bir mala ya da hayvana zarar verilmesi, malın kullanılamaz hale getirilmesi, hayvanın öldürülmesi; malın kısmen ya da tamamen değer kaybına uğraması gibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesi, mala zarar verme suçu kapsamına girer. Suç kapsamı ile ilgili aşağıdaki detayların bilinmesi çok önemli olacaktır:
- Kişinin kendi malına zarar vermesi suç kapsamına girmez. Suç olabilmesi için, başkasının malına ya da hayvanına zarar verilmesi gerekir.
- Herhangi bir taşınmaz ya da taşınır mala zarar verilmesi suç kapsamına girdiği gibi hayvana zarar vermek ya da öldürmek de bu kapsamda değerlendirilir.
- Kişi taksirle bu eylemi gerçekleştirmişse, suça kapsamında yer almaz. Kasten bir zarar verilmesi söz konusu olması gerekir.
Mala zarar vermenin işlenme şekilleri değişiklik gösterir. İşlenme şekillerinin değişmesi ile suçun cezası ağırlaşır. Bu nedenle hangi eylemlerin basit, hangi eylemlerin nitelikli olduğunun bilinmesi çok önemli olacaktır.
Mala Zarar Verme Suçunun İşlenme Şekilleri
Kanunda mala zarar vermenin nitelikleri ayrılmış ve ceza uygulamaları bu niteliklere göre verilmektedir. Bu nedenle aşağıdaki fiillere göre mahkemece hangi cezanın verileceği belirlenir.
- Malı tamamen yok etmek,
- Yıkmak ya da parçalamak,
- Belirli oranda tahrip etmek,
- Kullanılamaz hale gelmesini sağlamak ya da bozulmasına sebep olmak,
- Malın kirlenmesine sebep olmak ve
- Kişinin sahip olduğu hayvana zarar vermek ya da hayvanı öldürmek, mala zarar verme suçunun işlenme şekilleri arasında yer almaktadır.
Yukarıda, mala zarar verme suçunun hangi şekillerde gerçekleştirilebileceği açıklanmıştır. Ayrıca nitelikli halleri de bulunur ve nitelikli haller, basit hallere göre ağır cezayı gerektirir. Ceza Hukuku kategorisini inceleyebilirsiniz.
Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Halleri
Türk Ceza Kanunu’na göre nitelikli olarak kabul edilen hallerin gerçekleşmesi durumunda, kişi ağır ceza alır ve nitelikli hal ile basit halin cezalarının alt ile üst sınırları kanunca belirlenmiştir. Bu kapsamda mala zarar verme suçunun nitelikli halleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:
- Kamu kurum ya da kuruluşlarının sahip olduğu taşınır ve taşınmaz mallar,
- Doğal afetlerin gerçekleşmesi durumunda kullanılması için tahsis edilmiş mallar,
- Her türlü ağaç ya da fidanlar, (devlet ormanı statüsündekiler hariç)
- Kamu görevlilerinin sahip olduğu mallar, (kişinin kamu görevi bitmiş olsa bile)
- İşçi, işveren, sendika ya da konfederasyonlar için tahsis edilmiş ve grev ya da lokavt gibi durumlarda kullanılması planlanmış olan mallar ile
- Siyesi partiler ya da meslek kuruluşlarının sahip olduğu taşınır veya taşınmaz malları yok etmek, yıkmak, tahrip etmek ya da değerini kaybettirmek, suçun nitelikli hale gelmesini sağlamaktadır.
Mala verilen zarar, kanuna göre nitelikli ya da basit olarak sınıflandırılmıştır. Bu nedenle ceza düzeyleri de birbirinden farklılaşmaktadır.
Mala Zarar Verme Suçu Cezası Ne Kadar?
Temel haller ya da nitelikli hallerde verilen cezalar değişiklik gösterir. Türk Ceza Kanunu’nun 151 ile 152. maddelerinde bu cezaların durumları hakkında bilgi verilmiştir.
Basit Mala Zarar Verme Suçu Cezası
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesine göre basit mala zarar verme suçunun cezası 4 aydan 3 yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir. Ayrıca ceza hapis olarak verilebileceği gibi adli para cezası olarak da verilebilmektedir. Adli Para Cezası isimli içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Nitelikli Mala Zarar Verme Suçu Cezası
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddelerinin 2. fıkralarında çeşitli nitelikli hallerden bahsedilmiştir. Bu nitelikli haller için şu cezalar belirlenmiştir. 1. fıkradaki nitelikli hallerin cezası 1 yıldan 4 yıla kadar hapistir. 2. fıkradaki nitelikli hallerin gerçekleştirilmesi durumunda ise, verilmesi planlanan hapis cezası 1 kat artırılmaktadır.
Her iki halde de verilen cezaların alt ile üst limitleri yukarıdaki gibidir. Adli para cezasına çevrilmesi durumunda, alt ve üst limitler dikkate alınacaktır.
Kasten Mala Zarar Vermenin Cezası
Mala zarar verme suçu genel kastla işlenir. Kasten mala zarar verme suçunun basit şeklini işleyen sanık hakkında, 4 aydan 3 yıla kadar süreli hapis cezasına ya da adli para cezasına hükmedilir. Hâkim, söz konusu ceza yaptırımlarından ikisine aynı anda hükmedemez. Sanık ya hapis cezasına ya da adli para cezasına çarptırılır. Türk Ceza Kanunu m.152’de düzenleme alanı bulan nitelikli haller ise, sanığın daha ağır ceza almasını gerektiren hallerdir. İşbu hallerde 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Belediye Malına Zarar Vermenin Cezası
Belediye malına zarar vermenin cezası, mala zarar verme suçunun nitelikli hallerinin düzenlendiği TCK md.152 kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla, belediye malına zarar veren sanık hakkında 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
Kamu Malına Zarar Verme Suçu
Türk Ceza Kanunu’na göre kamu malına zarar verme suçu, nitelikli suçlar kapsamında yer almaktadır. Ayrıca bu suçun kapsamı genişleyebileceği için, verilen cezanın 1 katına çıkarılabilmesi de mümkündür. Kanuna göre bunun için gerekli olan hususlar 151 ile 152. maddelerde verilmiştir. Kamuya ve markalarına ait taşınır ya da taşınmaz mallara zarar verilmesi durumunda, Türk Ceza Kanunu’nun 152/1-a maddesi devreye girer. Bu madde gereğince kişinin cezalandırılması gerekir.
Mala zarar verme suçunun farklı halleri bulunduğu için, bu hallere göre verilen cezaların farklılaştığı, kanunun ilgili maddelerince belirtilmiştir. Biz de bu kapsamda “Mala Zarar Verme Suçu ve Cezası” konusundan tüm detayları ile bahsetmeye çalıştık.
