“Şerefe Karşı Suçlar” kategorisinde yer alan hakaret suçu, toplumsal hayattaki bozuklukların artması ile sık işlenen suçlar arasında yer almaya başlamıştır. İki farklı şekilde gerçekleştirebilen bir suç olması ve suçun işlenme niteliğine göre cezasında değişikliklerin gözlemlenmesi, hareket suçunun niteliklerinin iyi anlaşılmasını gerektirecektir. Peki, hareket suçu ve cezası nedir? Şimdi size içeriğimizde tüm bu detaylardan bahsedeceğiz.
Hakaret Suçu Nedir?
Somut bir fiile dayandırılarak ya da küfür etmek suretiyle kişinin şerefine ve saygınlığına karşı sözlü saldırıda bulunmak, rencide olmasını sağlamak, hareket suçu tanımını oluşturmaktadır. Hakaret suçunda, hakaret edilen kişinin küçük düşme duygusunu yaşaması tek başına önemli olmaz. Eğer örf, adet ve ananelere göre kişiyi küçük düşürücü sözler sarf edip, iddialarda bulunmak, hakaret suçunun işlenmiş olmasını sağlayacaktır. Ayrıca bu suç iki farklı şekilde işlenmekte olup, aşağıdaki gibi değişiklik göstermektedir:
- Herhangi bir somut olaya dayandırılarak kişinin küçük düşürülmesi, onurunun zedelenmesi, hakaret suçunun bir türüdür.
- Kişiye küfür etmek, ağır hakaretlerde bulunmak ve rencide olmasını sağlamak da hakaret suçunun bir diğer türü olarak dikkat çeker.
Birinde somut bir eyleme dayandırılırken, diğerinde kişinin değersizleştirilmesi için sövme yolu ön plandadır. Her ikisi de hakaret suçu kategorisinde yer almakta ve Türk Ceza Kanunu’na göre çeşitli cezai uygulamalara maruz kalınmaktadır.
Hakaret Suçu Cezası Nedir?
Suçun yazılı, sesli ya da mesaj yoluyla işlenmesi mümkündür ve bu durumlarda belirlenen ceza her koşulda eşittir. Buna göre kişiye 3 aydan 2 yıla kadar hapis ya da adli para cezası verilebilir. Adli Para Cezası isimli içeriğimizi inceleyebilirsiniz. Ancak kişiye her iki cezanın birlikte verilmesi mümkün değildir. Hâkimin suçun durumuna göre bu cezalardan biri ile cezalandırması gerekir. Ayrıca hakaret suçunun nitelikli hallerinde ise durum değişikliğe uğrayacaktır. Eğer nitelikli haller gerçekleştirildi ise, hakaret suçunun cezası 1 yıldan az olamaz. Peki, hakaret suçunun nitelikli halleri hangileridir?
- Kişinin inandığı dine göre kutsal olarak nitelendirilen değerlere karşı işlenmiş olması,
- Kamu görevlisine karşı gerçekleştirilmesi ve
- Kişinin dini, siyasi, sosyal ya da başka değerler üzerindeki kararını değiştirmesi üzerine, kişinin aşağılanması çerçevesinde işlenmesi, hakaret suçunun nitelikli hallerini oluşturmaktadır.
Hakaret suçunun farklı türleri ve düzenlemeleri de mevcuttur. Bunlardan bir tanesi de cumhurbaşkanına hakaret suçu olarak adlandırılmaktadır. Hakaret suçunun hükümlerinden farklı olarak düzenlenen bu suç, farklı cezai yaptırımlara sahiptir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu
Genel hakaret suçu hükümlerinden farklı olarak düzenlenen bir suç olmasının yanında, hakaret suçunun genel cezai uygulamalarından da farklı uygulamalara sahip olmaktadır. Bu suç ile ilgili dikkat çeken detaylar aşağıdaki gibidir:
- Suç kapsamına girmesi için, cumhurbaşkanlığı görevinin devam etmesi gerekir.
- Onur ya da şeref kırıcı şekilde olguya ya da söze dayalı olarak gerçekleştirilebilmektedir.
- Yüze karşı söylenmesi ile farklı bir alanda söylenmesi arasında, suçun nitelikleri açısından herhangi bir fark bulunmamaktadır.
- Devlete karşı işlenen suçlar kategorisinde yer alan bir suç konumundadır.
- Yalnızca sözle değil; şarkı, resim ya da farklı şekillerde imalı olarak da işlenebilir.
Yukarıdaki unsurlar çerçevesinde değerlendirilmesi gereken bir hakaret suçu türüdür. Ancak yukarıda da bahsedildiği üzere, hakaret suçunun genel niteliklerinden farklı olarak düzenlenmiştir. Cezası da değişiklik gösterir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Cezası
Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar bölümünde sınıflandırılmış bir suç olarak bilinmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 299. maddesi uyarınca suç konumunda yer almaktadır. Cezai durumları ile ilgili detaylar aşağıdaki gibidir:
- Hakaret suçunu işleyen kişi, 1 yıl ila 4 yıl arasında hapis cezasına çarptırılır.
- Suçun işlenmesi gizlenmeden, açık bir şekilde gerçekleştirilmesi durumunda ise 1 yıl ila 4 yıl arasında olan ceza, 6’da 1 oranında artırılarak cezai işlem uygulanır.
Cumhurbaşkanına hakaret suçundan dolayı kişiye herhangi bir kovuşturmanın yapılması, Adalet Bakanlığı’nın kararına kalmış bir durum olarak bilinmektedir. Ceza Hukuku kategorisini de inceleyebilirsiniz.
Hakaret suçunun genel nitelikleri benzer olmakla beraber, basit veya nitelikli olarak işlenmesi mümkündür. Ancak bunun yanında nitelikli türlere ek olarak düzenlenmiş hakaret suçları ile kişinin hatırasına suç işlenmesi de hakaret suçu kapsamında yer almaktadır. Biz de bu çerçevede sizin için “Hakaret Suçu ve Cezası” isimli içeriğimiz ile detaylı bilgi vermeye çalıştık.
Dava Açılamayacak Şekilde Hakaret Etmek
Hakaret suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda “Şerefe Karşı Suçlar” başlığı altında 125’inci maddede düzenlenmiştir. Buna göre; “ Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak…” hakaret suçunu oluşturur ve failin Kanun’da öngörülen ceza ile cezalandırılmasını gerektirir.
Hakaret teşkil etmeyen sözcükler ve ifadeler merak konusudur. Kanun’da nelerin hakaret suçuna sebebiyet verdiği, nelerin hakaret teşkil etmediği tek tek sayılmamıştır. Bu nedenle, hakaret kabul edilmeyen kelimeler ve sözcüklerin neler olduğu hususunda Yargıtay’ın yerleşik kararlarına bakmak gerekir. Yargıtay’ın yerleşik kararlarında kategorik olarak hakaret kabul edilmeyen sözcük ve ifadelerden bazıları şunlardır:
- Beddua niteliğindeki ifadeler: Allah belanı versin, Allah seni bildiği gibi yapsın, Allah canını alsın, yarını göremezsin inşallah…
- Ağır eleştiri niteliğindeki ifadeler: Dinsiz, imansız…
- Nezaket dışı ifadeler ve kaba hitap: Bilgisiz, terbiyesiz, çemkirme, tecrübesiz, siz kimsiniz lan…
- Rahatsız edici nitelikli ifadeler: siz çetesiniz, zavallı insansız, iki ruhlusun, doktora git sen ne karışıyorsun lan…