Cumhurbaşkanına hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nun 299.maddesinde düzenleme altına alınmıştır. Cumhurbaşkanlığına hakaret suçu ile makamın işlevi, fonksiyonları, ifa ettiği görevi değil, hukuki bir kavram olarak Cumhurbaşkanının şerefi korunmak istenmektedir. İşbu suç sebebiyle, suçun faili ve suç hakkında kovuşturma yapılabilmesi için Adalet Bakanlığı’nın izni aranır.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun unsurları, Yargıtay uygulamalarına göre şu şekildedir:
- Suç, faili açısından özgü suç değildir. Fail herkes olabilir.
- Suçun yüze karşı veya gıyapta işlenmesi arasında fark bulunmaz.
- Serbest hareketli bir suçtur. Bu nedenle suç; yazı, resim, nefret içeren hareketler, imalı şarkılar, sözler ve benzer davranışlarla işlenebilir.
- Suçun manevi unsuru genel kasttır.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Cezası
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun cezası; bir yıldan dört yıla kadar süreli hapis cezasıdır. Suçun alenen işlenmesi halinde faile hükmedilecek ceza, altıda bir oranında artırılır. Suç nedeniyle kovuşturma yapılabilmesi için Adalet Bakanlığı izni aranır. Bu husus, TCK md.299/3 ile hüküm altına alınmıştır. İşbu suç sebebiyle hürriyeti kısıtlayıcı hapis cezası düzenlendiği için, ceza hukukuna hâkim yetkin bir ceza avukatından hukuki yardım alınması en doğru yaklaşım olacaktır.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunda Aleniyet
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun alenen işlenmesi, faile hükmedilecek cezanın altıda bir oranında artırılmasına neden olur. Söz gelimi bir kişi, dijital platformlar üzerinden ya da bir televizyon programında Cumhurbaşkanına hakaret ettiği takdirde, suçun alenen işlenmesi nedeniyle cezasında altıda bir oranında artış yaşanacaktır.
Cumhurbaşkanına Gıyapta Hakaret Suçu
Hakaret suçunun mağdurun gıyabında, yokluğunda işlenmesi halinde, failin söz ve davranışlarının en az üç kişi tarafından öğrenilmesi lazım gelir. Bu üç kişiye hakaret edenin kendisi dahil değildir. Söz konusu üç kişinin aynı yerde olması da önemli değildir, mühim olan üç kişi tarafından hareketin öğrenilmesidir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun gıyapta işlenmesi halinde yalnızca bir kişinin hakareti duyması kafidir. Genel hakaret suçunda olduğu gibi en az üç kişi şartı aranmaz.
Şikâyet Süresi, Dava Zamanaşımı, Uzlaşma
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun takibi şikâyete tabi kılınmamıştır. Suç nedeniyle öngörülen dava zamanaşımı süresi olan sekiz yıl içinde suçun savcılığa bildirilmesi gerekir. Suçun savcılığa bildirilmesiyle birlikte resen soruşturma başlatılır. İşbu suçtan ötürü gerçekleştirilecek yargılamalarda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesi olup taraflar arasında uzlaşma prosedürünün işletilebilmesi mümkün değildir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Adli Para Cezası ve Cezanın Ertelenmesi
İyi halli geçirilen denetim süresi zarfında davanın düşmesine ve sanık hakkında verilen kararın hukuk zemininde sonuç doğurmamasına neden olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), bir ceza muhakeme hukuku kurumudur. Cumhurbaşkanına hakaret nedeniyle sanık hakkında hükmedilen hapis cezası hakkında HAGB kararı verilebilir. Bu suç sebebiyle sanığa hükmedilen hapis cezasının belirli şartlar altında adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Aynı şekilde, sanık hakkında verilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.