Dava ve ceza zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren üzerinden belli bir zaman geçmesine rağmen, dava açılmamış ya da dava açılmış ancak kanuni süre içinde sonuçlanmamışsa, devletin cezalandırmadan vazgeçmesi ve ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran şartlardır. Dava zamanaşımı süresi, kanunlarda öngörülen bir kovuşturma engelinin olması durumunda söz konusu engel ortadan kalkana kadar durur. Durma şartları ise; izin şartı, karar şartı, bekletici mesele olması, kaçak kararı almak gibi dört adettir. Durma kararı, süresiz şekilde zamanaşımının olduğu yerde duruyor olması ve işlememesi sonucunu doğurur.
Olağan dava zamanaşımı süresi ve uzamış dava zamanaşımı süresi şeklinde iki adet zamanaşımı süresi vardır. Zaman aşımını kesilmesi sebeplerinin olması durumunda, şüpheli ya da sanık hakkında ‘uzamış zamanaşımı süresi’ uygulanır. En hafif suçlarda olağan zaman aşımı sekiz yıldır. Aynı suçlara dahil olan uzamış zamanaşımı süresi 12 yıl olarak belirlenmiştir.
Olağan dava zamanaşımı süresi geçmesi ile kamu davasının düşmesine karar verilir. Olağan zamanaşımı Suç tarihi itibari ile 12 yaşını bitirmiş – 15 yaşını bitirmemiş, 15 yaşını bitirmiş – 18 yaşını bitirmemiş, 18 yaşını bitirmiş olmak üzere üç farklı grupta değerlendirilir. Dava zamanaşımı süreleri ve uygulamalar ile ilgili detaylı bilgi almak için Ceza Hukuku avukatı ile görüşebilirsiniz.
18 Yaşını Bitirmişler İçin Dava Zamanaşımı Süresi
5 yıl ve 5 yıldan az hapis ya da adli para cezası gerektiren suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 8 yıl, olağanüstü zamanaşımı süresi ise 12 yıl olarak belirlenmiştir.
5 yıldan çok ve 20 yılın altında hapis cezası gerektiren suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 15 yıl, olağanüstü zamanaşımı süresi ise 22 yıl 6 aydır.
Yirmi yıl ve üzerinde hapis cezası uygulanması gereken suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 20 yıldır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 30 yıldır.
Müebbet hapis cezasının uygulanacağı suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 25 yıldır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 37 yıl 6 aydır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 30 yıl, olağanüstü zamanaşımı süresi ise 45 yıldır.
15 Yaşını Bitirmiş – 18 Yaşını Bitirmemişler İçin Dava Zamanaşımı Süresi
5 yıl ve 5 yıldan daha az hapis ya da adli para cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 5 yıl 4 aydır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 7 yıl 12 ay olarak belirlenmiştir.
5 yıldan fazla ve 20 yılın altında hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 10 yıldır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 15 yıl olarak belirlenmiştir.
Yirmi yıl ve yirmi yılın üstünde hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 13 yıl 4 aydır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 19 yıl 12 aydır.
Müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 16 yıl 8 ay olarak belirlenmiştir. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 24 yıl 12 aydır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 20 yıl olarak belirlenmiştir. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 30 yıldır.
12 Yaşını Bitirmiş – 15 Yaşını Bitirmemişler İçin Dava Zamanaşımı Süresi
5 yıl ve 5 yılın altında hapis ya da adli para cezası uygulaması gereken suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 4 yıl olarak belirlenmiştir. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 6 yıldır.
5 yıldan çok ve 20 yıldan az hapis cezası uygulanması gereken suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 7 yıl 6 aydır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 10 yıl 15 ay olarak düzenlenmiştir.
Yirmi yıl ve daha fazla hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 10 yıldır. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 15 yıl olarak belirlenmiştir.
Müebbet hapis cezasının uygulanacağı suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 12 yıl 6 ay olarak düzenlenmiştir. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 18 yıl 9 aydır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağan zamanaşımı süresi 15 yıl olarak düzenlenmiştir. Olağanüstü zamanaşımı süresi ise 22 yıl 6 aydır.
Olağanüstü dava zamanaşımı sürelerinin geçmesiyle, kamu davasının yani ceza davasının düşmesi kararı alınabilir.
18 Yaşını Bitirmişler İçin Olağanüstü Dava Zamanaşımı Süresi
5 yıl ve 5 yıldan az hapis ya da adli para cezası uygulaması gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 12 yıl olarak belirlenmiştir.
5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezası uygulanması gereken suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 22 yıl 6 ay olarak belirlenmiştir.
Yirmi yıl ve yirmi yılın üzerinde hapis cezasını gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 30 yıl olarak belirlenmiştir.
Müebbet hapis cezası uygulanmasını gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 37 yıl 6 ay olarak belirlenmiştir.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 45 yıl olarak belirlenmiştir.
15 Yaşını Bitirmiş – 18 Yaşını Bitirmemişler İçin Olağanüstü Dava Zamanaşımı Süresi
5 yıl ve 5 yıldan az hapis ya da adli para cezası uygulanacak suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 7 yıl 12 aydır.
5 yıldan fazla ve 20 yılın altında hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Yirmi yıl ve yirmi yıldan fazla hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 19 yıl 12 aydır.
Müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 24 yıl 12 aydır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 30 yıldır.
12 Yaşını Bitirmiş – 15 Yaşını Bitirmemişler İçin Olağanüstü Dava Zamanaşımı Süresi
5 yıl ve 5 yıldan az hapis veya adli para cezası uygulanacak suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 6 yıl olarak belirlenmiştir.
5 yılın üzerinde ve 20 yılın altında hapis cezasını gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 10 yıl 15 ay olarak belirlenmiştir.
Yirmi yıl ve yirmi yıldan daha fazla hapis cezası gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir.
Müebbet hapis cezası gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 18 yıl 9 ay olarak belirlenmiştir.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanacak suçlarda ise; olağanüstü zamanaşımı süresi 22 yıl 6 ay olarak belirlenmiştir.
Dava Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi Hangi Sonuçları Doğurur?
Dava zamanaşımı süresi kesilmesi ile işlemiş olan tüm süre ortadan kalkar. Bu durumda zamanaşımı süresi sıfırdan tekrar işlemeye başlar. Dava zamanaşımını kesen durum birden fazlaysa, her kesme sebebinin gerçekleştiği tarihten itibaren süre yeniden işlemeye başlar.
Dava Zamanaşımı Süresinin Durması Hangi Sonuçları Doğurur?
Dava zamanaşımı süresi durması ile o zaman kadar geçen süre sıfırlanmadan zamanaşımını durduran engelin ortadan kalkması beklenir. Durma engeli ortadan kalktığında, süre kaldığı yerden işlemeye başlar.
Ceza Zamanaşımı Nedir?
Ceza zamanaşımı düzenlemesine göre mahkûmiyet hükmü kesinleştikten sonra belli bir sürenin geçmesi ile hükmün infaz edilmesinden vazgeçilir. Dava zamanaşımı ile devletin cezalandırma hakkı ortadan kalkmış olur. Ceza zamanaşımı ile hükmedilen cezanın infaz edilmesinden vazgeçilmesi de mümkündür.
Ceza Zamanaşımı Süresi Tespiti Nedir?
Ceza zamanaşımı süresi, hükmedilen cezanın durumu ve süresine göre hesaplanır. Bu ceza kesin hükümle belli olduğunda, zamanaşımı belirleme açısından ele alınacak ceza, hükümde yazılı olan sonuç cezadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Dava Zamanaşımı Nedir?
Dava zamanaşımı; suçun işlendiği tarihten itibaren kararın kesinleşmesi arasındaki süreyi kapsar. Kararın kesinleşmesinden sonra ise, ceza zamanaşımı gündeme gelir.
Dava Zamanaşımı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Dava zamanaşımı süresini belirlemek için ilk olarak ilgili suça verilecek en yüksek cezanın öğrenilmesi gerekir. Sonra TCK madde 66/1’de belirtilen süreye göre dava zamanaşımı hesaplaması yapılır.
Kesinleşen Ceza Zamanaşımına Uğrar Mı?
Ceza zamanaşımı, hükmün kesinleşmesi ile başlar.
Hangi Suçlar Zamanaşımına Dahil Olmaz?
Öncelikle savaş suçları olmak üzere, insanlığa karşı işlenen suçlar ve soykırım gibi en ağır uluslararası suçlar zamanaşımı uygulamalarına dahil edilemez.