Hırsızlık Suçu ve Cezası: TCK Madde 141-142

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 141 ve 142. maddelerinde düzenlenen ve toplumsal düzenin korunması açısından büyük önem taşıyan bir suç türüdür. Bu makalede, hırsızlık suçunun unsurları, ceza miktarları, nitelikli halleri ve hukuki süreçler hakkında bilmeniz gereken her şeyi detaylı olarak ele alacağız.

TCK 141. Madde – Basit Hırsızlık Suçu

Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesi, basit hırsızlık suçunu düzenlemektedir. Bu maddeye göre hırsızlık suçunun temel unsurları şunlardır:

TCK 141/1: “Başkasına ait taşınır malı, zilyedinin rızası olmaksızın alma kastıyla ele geçiren kimse, hırsızlık suçundan dolayı bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” (TCK Tam Metni)

Basit Hırsızlığın Unsurları

Hırsızlık suçunun oluşması için aşağıdaki unsurların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:

• Başkasına ait taşınır mal: Suçun konusu mutlaka başkasına ait ve taşınabilir nitelikte olmalıdır
• Zilyedinin rızası olmaksızın: Malın üzerinde fiili hâkimiyeti bulunan kişinin izni alınmamış olmalıdır
• Alma kastı: Failin malı kendisininmiş gibi tasarruf etme niyeti bulunmalıdır
• Ele geçirme: Malın fiili olarak fail tarafından kontrol altına alınması gerekir

TCK 141/1 Cezası ve Hukuki Sonuçları

Basit hırsızlık suçu için öngörülen ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu ceza miktarı, mahkeme tarafından somut olayın özelliklerine göre belirlenir.

Durum	Ceza Süresi	Açıklama
En düşük ceza	1 yıl	İlk kez suç işleyen, pişmanlık gösteren
Ortalama ceza	2 yıl	Standart basit hırsızlık halleri
En yüksek ceza	3 yıl	Ağırlaştırıcı nedenler bulunan haller

İlk Kez Hırsızlık Yapan Ne Kadar Ceza Alır?

İlk defa hırsızlık suçu işleyen kişiler için mahkemeler genellikle alt sınıra yakın cezalar vermektedir. İlk kez hırsızlık yapan bir kişi genellikle 1-1.5 yıl arası hapis cezası alır. Bu ceza, kişinin davranışları ve pişmanlık göstermesi durumunda daha da azaltılabilir.

TCK 142. Madde – Nitelikli Hırsızlık Suçu

TCK 142. maddesi, nitelikli hırsızlık hallerini düzenlemektedir. Bu maddede yer alan durumlar, hırsızlık suçunun daha ağır cezalarla cezalandırılmasını gerektiren özel hallerdir.

TCK 142/1 – Şikayete Tabi Nitelikli Haller

TCK 142/1 maddesinde düzenlenen nitelikli hırsızlık halleri şunlardır:

• (a) bendine göre: Konut, işyeri veya bunların eklentilerinde işlenen hırsızlık
• (b) bendine göre: Bir araç içinde bulunan eşyayı çalmak
• (c) bendine göre: Taşıyıcı ve kargo şirketlerince nakledilen eşyayı çalmak
• (d) bendine göre: Tabii afet, savaş, yangın gibi durumları fırsat bilerek işlenen hırsızlık
• (e) bendine göre: Üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenen hırsızlık

TCK 142/1 cezası: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası

TCK 142/2 – Resen Soruşturulan Nitelikli Haller

Bu bentlerde düzenlenen hırsızlık suçları, mağdurun şikayeti aranmaksızın resen soruşturulur:

• (a) bendine göre: Dini ibadet için ayrılmış yerlerde işlenen hırsızlık
• (b) bendine göre: Eğitim ve öğretim veren kurumlarda işlenen hırsızlık
• (c) bendine göre: Hastane ve tedavi kurumlarında işlenen hırsızlık
• (d) bendine göre: Kamp, park ve piknik yerlerinde işlenen hırsızlık
• (e) bendine göre: Bankacılık işlemlerinde kullanılan araç ve gereçleri çalmak
• (f) bendine göre: Kültür ve tabiat varlıklarını çalmak
• (g) bendine göre: Silah, patlayıcı madde veya nükleer maddeleri çalmak
• (h) bendine göre: Boru hattı ve kablolardan işlenen hırsızlık

TCK 142/2 cezası: 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası

Hırsızlık Suçu Ceza Miktarları ve Uygulama

Hırsızlık Cezası Ne Kadar?

Hırsızlık suçunun cezası, suçun işlenme şekline göre değişmektedir:

Suç Türü	Ceza Süresi	Şikayet Durumu
Basit Hırsızlık (TCK 141)	1-3 yıl	Şikayete tabi
Nitelikli Hırsızlık (TCK 142/1)	2-5 yıl	Şikayete tabi
Ağır Nitelikli Hırsızlık (TCK 142/2)	3-7 yıl	Resen takip

Hırsızlık Cezası Paraya Çevrilir Mi?

Hırsızlık suçundan verilen hapis cezalarının paraya çevrilmesi mümkündür. TCK 50. madde uyarınca, 2 yıl veya daha az hapis cezası para cezasına çevrilebilir. Ancak bu durum, mahkemenin takdirine bağlıdır ve aşağıdaki şartlarda mümkündür:

• Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış olması
• Kişilik özellikleri ve yargılama sırasındaki tutumu dikkate alınarak
• Para cezasının daha etkili olacağının değerlendirilmesi

18 Yaş Altı Hırsızlık Cezası

18 yaşından küçük çocuklar tarafından işlenen hırsızlık suçları, Çocuk Mahkemelerinde görülür. 18 yaş altı hırsızlık cezası, ergin cezasının yarısı kadar uygulanır. Ayrıca çocuklar için öncelikle eğitim ve rehabilitasyon amaçlı tedbirler değerlendirilir.

Hırsızlık Suçunda Özel Durumlar

Aynı Evde Yaşayanlar Arasında Hırsızlık

TCK 167. maddesi, aynı evde yaşayan aile üyeleri arasındaki hırsızlık suçu için özel düzenleme içermektedir. Eşler arası, usul ve füru arası, kardeşler arası hırsızlık sadece şikayet üzerine soruşturulur. Bu durumda uzlaşma imkanı da bulunmaktadır.

Hırsızlıkta Etkin Pişmanlık

Hırsızlık suçunda etkin pişmanlık hükümleri TCK 168. maddede düzenlenmiştir. Soruşturma başlamadan önce çalınan malın geri verilmesi ve zararın giderilmesi halinde, ceza yarı oranında indirilir. Soruşturma başladıktan sonra bu durumların gerçekleşmesi halinde ise ceza üçte bir oranında indirilir.

Hırsızlık Suçu Zamanaşımı

Hırsızlık suçunun zamanaşımı süreleri şu şekildedir:

• Basit hırsızlık (TCK 141): 8 yıl
• Nitelikli hırsızlık (TCK 142/1): 10 yıl
• Ağır nitelikli hırsızlık (TCK 142/2): 15 yıl

Hırsızlık Suçunda Hukuki Süreç

Hırsızlık Suçu Nasıl İspatlanır?

Hırsızlık suçunun ispatlanması için aşağıdaki deliller kullanılabilir:

• Tanık beyanları: Suçu gören kişilerin ifadeleri
• Güvenlik kamerası kayıtları: Suçun işlendiği anın görüntüleri
• Fiziksel deliller: Parmak izi, DNA, ayak izi gibi
• Çalınan malın bulunması: Sanık üzerinde veya evinde bulunması
• İtiraf: Sanığın suçu kabul etmesi

Hırsızlık Suçundan Tutuklama Olur Mu?

Hırsızlık suçundan tutuklama mümkündür, ancak bu durum somut koşullara bağlıdır. Tutuklama için aşağıdaki şartların varlığı aranır:

• Kuvvetli suç şüphesinin bulunması
• Kaçma, saklanma veya delilleri karartma şüphesi
• Suçun niteliği ve ağırlığı
• Toplumsal tepki ve güvenlik endişeleri

Hırsızlık Suçu ve Nitelikli Halleri: Yargıtay’ın Yaklaşımı

Hırsızlık, başkasına ait taşınır bir malı, zilyedinin (malı elinde bulunduranın) rızası olmadan, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almaktır. Yargıtay, bu suçun unsurlarının ve ağırlaştırıcı nedenlerinin nasıl yorumlanacağına dair net ilkeler belirlemiştir.

1. Hırsızlık Suçu Ne Zaman Tamamlanmış Sayılır?

Bir hırsızlık eyleminin tamamlanması için malın satılması, kullanılması veya mülkiyetinin faile geçmesi gibi şartlar aranmaz. Yargıtay‘ın yerleşik uygulamasına göre suçun tamamlanması için;

• Failin, malı sahibinin rızası dışında alma kastıyla hareket etmesi,
• Mal üzerinde sahibinin zilyetliğine (hakimiyetine) son verip, kendi hakimiyetini kurması yeterlidir.

Örneğin, bir kişinin cep telefonunu çalıp sadece birkaç metre uzaklaşması dahi, suçun tamamlanması için yeterlidir. Malın ne kadar süreyle failde kaldığının veya ne kadar uzağa götürüldüğünün bir önemi yoktur.

2. Nitelikli Hırsızlık Halleri: Cezayı Artıran Durumlar

Kanun, hırsızlığın bazı işleniş biçimlerini daha tehlikeli kabul ederek daha ağır cezalar öngörmüştür. Yargıtay’ın bu konudaki yorumları şöyledir:

• Konut ve Eklentilerinden Hırsızlık: Sadece bir evin içinden değil, evin eklentisi sayılan balkon, teras, kömürlük veya bahçe gibi alanlardan yapılan hırsızlıklar da nitelikli hırsızlık (TCK m. 142/1-a) kapsamındadır. Örneğin, bir apartman dairesinin balkonundan çamaşır çalmak, basit değil, nitelikli hırsızlık suçunu oluşturur.
• Araç İçinden Hırsızlık: Park halindeki bir araçtan eşya çalınması da nitelikli bir haldir (TCK m. 142/1-b). Yargıtay, bu suçun oluşması için aracın kilitli olmasının şart olmadığını belirtmektedir. Kapısı açık unutulmuş bir arabanın içinden eşya çalınması da aynı şekilde nitelikli hırsızlık sayılır. Mağdurun tedbirsizliği, failin lehine bir sonuç doğurmaz.
• Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte Hırsızlık: Hırsızlık suçunun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi, eylemin planlı ve organize olduğunu gösterdiği için cezayı artıran bir nedendir (TCK m. 142/1-e). Suça katılan her bir kişi, bu nitelikli halden sorumlu tutulur.
• Kamu Hizmetlerini Aksatan Hırsızlık: Özellikle enerji veya iletişim nakline yarayan kabloların çalınması, kamu hizmetlerini aksattığı ve toplum için geniş çaplı bir mağduriyet yarattığı için en ağır nitelikli hallerden biri olarak kabul edilir (TCK m. 142/2-h). Kablonun sadece bir kısmının kesilip alınması dahi suçun tamamlanması için yeterlidir.

3. Cezanın Belirlenmesi ve “Takdiri İndirim” (TCK m. 62)

Nitelikli hırsızlık suçlarında dahi, hâkimin somut olayın özelliklerine göre cezada indirim yapma yetkisi vardır. Yargıtay, bu “takdiri indirimin” otomatik bir hak olmadığını, ancak adil bir yargılama için göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgular. Örneğin, daha önce suç işlememiş, pişmanlık göstererek çalınan malı iade etmiş veya zararı gidermiş bir sanık hakkında takdiri indirim uygulanması, ceza adaletinin bir gereği olarak görülmektedir.

Uzlaşma ve Alternatif Çözüm Yolları

Basit Hırsızlık Uzlaşmaya Tabi Mi?

Evet, TCK 141 kapsamındaki basit hırsızlık suçu uzlaşma kapsamındadır. Ayrıca TCK 142/1 bendinde düzenlenen nitelikli hırsızlık halleri de uzlaşmaya tabidir. Ancak TCK 142/2 kapsamındaki suçlar uzlaşma kapsamı dışındadır.

Uzlaşma Süreci Nasıl İşler?

Uzlaşma süreci şu aşamalardan oluşur:

1. Cumhuriyet Savcılığı’nın uzlaşma önerisi
2. Uzlaştırıcı atanması
3. Tarafların uzlaştırıcı huzurunda görüşmesi
4. Uzlaşma tutanağının düzenlenmesi
5. Kamu davasının açılmaması veya düşürülmesi

Hırsızlıkla Suçlanan Kişi Ne Yapmalı?

Hırsızlık suçlamasıyla karşılaşan kişilerin atması gereken adımlar şunlardır:

Savunma Stratejileri

Hırsızlık suçundan beraat için kullanılabilecek savunma stratejileri:

• Suçun unsurlarının eksikliği: Alma kastının bulunmadığının ispatı
• Rıza varlığı: Malın izinle alındığının kanıtlanması
• Mülkiyet iddiası: Malın aslında sanığa ait olduğunun ispatı
• Delil yetersizliği: İddianame ile ispat edilemezlik
• Usul hataları: Soruşturma ve kovuşturmadaki eksiklikler

Para Cezası ve Adli Para Cezası

Hırsızlık Suçu Para Cezası Ne Kadar?

Hırsızlık suçu için doğrudan para cezası öngörülmemiştir. Ancak hapis cezasının para cezasına çevrilmesi mümkündür.

Hırsızlık Suçu Sicil Kaydı

Hırsızlık Suçu Sicile İşler Mi?

Evet, hırsızlık suçundan verilen mahkumiyet kararları adli sicil kaydına işler. Ancak bazı istisnai durumlar vardır:

• Beraat kararı: Sicile işlemez
• Uzlaşma: Sicile işlemez
• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması: Denetim süresince sicile işlemez
• CMK 231/5 uygulaması: İlk defa suç işleyenler için sicile işlemez

Hırsızlık Suçu Sicilden Silinir Mi?

Hırsızlık suçundan dolayı verilen mahkumiyet kararları belirli süreler sonunda sicilden silinir:

Ceza Süresi	Sicil Silme Süresi	Şart
1 yıl ve altı	3 yıl	Yeni suç işlememek
1-3 yıl arası	5 yıl	Yeni suç işlememek
3-5 yıl arası	7 yıl	Yeni suç işlememek
5 yıl ve üstü	10 yıl	Yeni suç işlememek

Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

Hırsızlık Suçunda Zarar Nasıl Giderilir?

Hırsızlık suçunda zararın giderilmesi şu yollarla mümkündür:

• Çalınan malın iade edilmesi: Malın mağdura geri verilmesi
• Maddi tazminat: Malın değerinin ödenmesi
• Manevi tazminat: Mağdurun uğradığı manevi zarara karşılık
• Değer kaybı tazminatı: Malın kullanım değerindeki kayıp

Hırsızlık Kamu Davasına Döner Mi?

TCK 141 ve 142/1 kapsamındaki hırsızlık suçları kamu davasına dönmez, çünkü bunlar şikayete tabi suçlardır. Ancak TCK 142/2 kapsamındaki suçlar doğrudan kamu davası konusudur ve mağdurun şikayeti aranmaz.

Hırsızlıkta Şikayet Geri Çekilirse Ne Olur?

Şikayete tabi hırsızlık suçlarında şikayet geri çekilirse:

• Soruşturma aşamasında: Kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir
• Kovuşturma aşamasında: Düşme kararı verilir
• İcra aşamasında: Cezanın infazı durdurulur

1 Yıl Ceza Alan Ne Kadar Yatar?

Hırsızlık suçundan 1 yıl hapis cezası alan kişi:

• İyi halli olması durumunda: 8 ay yatar (3/4 oranında)
• Normal durumda: 10 ay yatar (5/6 oranında)
• Koşullu salıverilme: En erken 6 ayda (1/2 oranında)

Hırsızlık Dosyası Ne Zaman Kapanır?

Hırsızlık dosyaları şu durumlarda kapanır:

• Beraat kararı kesinleşince
• Mahkumiyet kararı kesinleşip ceza infaz edilince
• Uzlaşma gerçekleşince
• Şikayet geri çekilince (şikayete tabi suçlarda)
• Zamanaşımı süresinin dolmasıyla

Telefonunu Çalınan Kişi Ne Yapmalı?

Cep telefonu çalınan kişiler için acil adımlar:

• Derhal polise şikayet edin
• Operatörü arayarak hattı kapatın
• IMEI numarasını bildirin
• Bulma uygulamalarını aktif hale getirin
• Banka kartlarını iptal edin

Market Hırsızlığı Cezası Nedir?

Market ve mağazalardan yapılan hırsızlıklar genellikle TCK 141 basit hırsızlık kapsamında değerlendirilir. Cezası 1-3 yıl hapis olmakla birlikte, çalınan malın değeri ve tekrar suç durumuna göre değişir.

Araç İçi Hırsızlık Cezası Ne Kadar?

TCK 142/1-b uyarınca araç içi hırsızlık 2-5 yıl hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç şikayete tabi olup uzlaşma mümkündür.

Hırsızlık Suçu Kaç Yıl Zamanaşımına Uğrar?

Hırsızlık suçunun zamanaşımı süreleri:

• Basit hırsızlık: 8 yıl
• Nitelikli hırsızlık: 10-15 yıl (türüne göre)
• Ağır nitelikli hırsızlık: 15 yıl

Evde Çalışan Hırsızlık Yaparsa Ne Olur?

Evde çalışan personelin (temizlikçi, bakıcı vb.) hırsızlık yapması güveni kötüye kullanma suçu (TCK 155) olarak da değerlendirilebilir. Bu durumda hem hırsızlık hem de güveni kötüye kullanma suçundan ceza verilebilir.

Kredi Kartı Hırsızlığı Ayrı Suç mudur?

Kredi kartının fiziki olarak çalınması hırsızlık, kartın bilgilerinin kopyalanması ise bilişim suçu kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle farklı cezai yaptırımları bulunur.

Çocuklar Arası Hırsızlık Suç mudur?

18 yaş altı çocuklar arasındaki hırsızlık olayları çocuk mahkemelerinde görülür. Ceza yerine genellikle eğitim ve rehabilitasyon tedbirleri uygulanır.

1 Yıl Ceza Alan Ne Kadar Yatar?

Hırsızlık suçundan 1 yıl hapis cezası alan kişi:

• İyi halli olması durumunda: 8 ay yatar (3/4 oranında)
• Normal durumda: 10 ay yatar (5/6 oranında)
• Koşullu salıverilme: En erken 6 ayda (1/2 oranında)

Hırsızlık Dosyası Ne Zaman Kapanır?

Hırsızlık dosyaları şu durumlarda kapanır:

• Beraat kararı kesinleşince
• Mahkumiyet kararı kesinleşip ceza infaz edilince
• Uzlaşma gerçekleşince
• Şikayet geri çekilince (şikayete tabi suçlarda)
• Zamanaşımı süresinin dolmasıyla

Nitelikli Hırsızlık Özel Durumları

Kamu Malını Çalmanın Cezası Nedir?

Kamu malının çalınması durumu genellikle TCK 142/2 kapsamında değerlendirilir ve resen soruşturulur. Kamu malı hırsızlığında:

• Ceza süresi: 3-7 yıl hapis
• Takip şekli: Resen (şikayet aranmaz)
• Uzlaşma: Mümkün değil
• Memur ise: TCK 247 (zimmet) uygulanabilir

TCK 142/2-H Boru Hattı ve Kablo Hırsızlığı

TCK 142/2-h bendine göre boru hattı, elektrik, telefon, internet ve benzeri altyapı tesislerinden hırsızlık:

• 3-7 yıl hapis cezası ile cezalandırılır
• Resen soruşturulur ve uzlaşmaya tabi değildir
• Kamu hizmetini aksatması nedeniyle ağır cezalandırılır
• Örgütlü suç kapsamında işlenirse ceza artırılır

Pratik Bilgiler ve Öneriler

Hırsızlıktan Şikayet Edince Ne Olur?

Hırsızlık suçundan şikayet edildiğinde izlenecek süreç:

1. Şikayet dilekçesi verilir (sözlü veya yazılı)
2. Cumhuriyet Savcılığı soruşturma başlatır
3. Şüpheli ifadeye çağrılır
4. Deliller toplanır ve değerlendirilir
5. Uzlaşma teklif edilebilir
6. Soruşturma tamamlanır (iddianame veya kovuşturmaya yer olmadığı)
7. Mahkeme süreci başlar (iddianame hazırlanırsa)

Hırsızlık Suçu Savunma Dilekçesi Örneği

Sonuç

Hırsızlık suçu, TCK 141 ve 142. maddelerde ayrıntılı olarak düzenlenen ve toplumsal düzen açısından büyük önem taşıyan bir suç türüdür. Bu suçla karşılaştığınızda, ister mağdur ister sanık olun, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmanız önem arz eder:

Mağdurlar için önemli noktalar:

• Şikayet süreniz 6 aydır, bu süreyi kaçırmayın
• Delilleri hemen toplayın ve saklayın
• Uzlaşma tekliflerini değerlendirin
• Hukuki haklarınızı öğrenin

Sanıklar için önemli noktalar:

• İfade vermeden önce mutlaka avukat alın
• Susma hakkınızı bilin ve kullanın
• Delilleri ve savunma unsurlarınızı hazırlayın
• Uzlaşma imkanlarını değerlendirin

Hırsızlık suçu karmaşık hukuki süreçler içeren ciddi bir konudur. Bu makalede verilen bilgiler genel nitelikte olup, her somut olayın kendi özelliklerine göre değerlendirilmesi gerekmektedir.

Feragatname