Kardeşler arasında miras paylaşımı; uygulamada sıkça karşılaşılan miras hukuku uyuşmazlıklarındandır. Kardeşler arasında miras paylaşımına ilişkin hukuki süreci ve merak edilen hususları izah etmeden önce, konu bütünlüğünün sağlanması adına miras hukukunun temel kavramlarını izah etmek isabetli olacaktır. Buna göre miras, “Birine, ölen bir yakınından kalan mal mülk, para veya servet, kalıt, bırakıt, tereke.” anlamlarına gelir.
Ölen kişinin mirasçılarına intikal eden hukuki işlemlerin tamamına miras adın verilir. Muris, miras bırakan kişiyi; varis ise mirasçıyı ifade eder. Miras bırakanın mirası, yani mal ve hakları paylaştırılırken miras hukuku düzenlemeleri esas alınır. Miras hukuku mirasçıları gruplandırırken derece sistemini referans almıştır. Mirasçıların derecelerini, kimlerin hangi derecede bulunduğunu ve derecelere göre miras paylarının ne olduğunu izah etmek gerekirse;
- Birinci Derece
Murisin altsoyu olan çocuklar birinci derece mirasçılardır. Murisin çocuğu ya da çocukları yoksa, murisin torunu ya da torunları birinci derece mirasçı sıfatını kazanır.
- İkinci Derece
Birinci derece mirasçıların mevcut olmaması halinde murisin annesi ve babası mirasçıdır. Murisin annesi ve babası muristen önce yaşamını yitirmişse, onların çocukları mirastan pay alır.
- Üçüncü Derece
Birinci ve ikinci derece mirasçıların mevcut olmaması halinde büyükanne ve büyükbaba üçüncü derece mirasçıdır. Büyükanne ve büyükbabanın muristen önce ölmüş olması durumunda, büyükanne ve büyükbabanın çocukları halef olur. Eşlerin, evlatlıkların, evlilik dışı yakınların, atanmış mirasçıların ve devletin miras hukukundaki yeri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Murisin eşi, murisin yasal mirasçısıdır. Murisin eşinin miras payı belirlenirken miras zümresi esas alınır.
- Evlatlık ve evlatlığın altsoyu mirasçı olabilir.
- Murisin evlilik dışı doğmuş ve soy bağı tanınmış çocukları mirasçı olabilir.
Muris, iradesi doğrultusunda mirasın bir kısmını veya tamamını kan bağı bulunan ya da bulunmayan bir kişiye yahut kişilere bırakabilir. Söz konusu kişiler, atanmış mirasçı olarak adlandırılır. Devlet de yasal mirasçılardandır. Murisin hiçbir mirasçısı olmaması halinde, devlet mirasçıdır.
Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Muris, ölmeden önce mirasını bir başkasına devretmemişse, murisin mirası kardeşler arasında eşit pay edilir. Kardeşler arasında miras paylaşımı, miras hukuku kurallarıyla düzenleme altına alınmıştır. Bu itibarla, kardeşler arasında miras paylaşımına ilişkin uyuşmazlıklarda hak ve menfaat kaybı yaşamamak adına deneyimli bir miras hukuku avukatına başvurulması, avukat marifetiyle uyuşmazlığın çözümlenmesi en doğru yaklaşım olacaktır.
Kardeşler Arası Miras Nasıl Paylaştırılır?
Miras bırakanın eşi yoksa, mirasa konu mallar halefiyet kuralı gereği çocuklara devredilir. Kardeşler arasında miras paylaşımında murisin vasiyeti önceliklidir. Miras kardeşlere paylaştırılırken, öncelikle miras bırakanın vasiyeti dikkate alınır. Şayet vasiyet mevcut değilse, karşılıklı anlaşma ile kardeşler arasında miras paylaşımı yapılabilir. Aksi takdirde, yani anlaşma ile miras paylaşılamıyorsa miras hukuku düzenlemelerine göre hareket edilir.
Miras bırakanın eşi yaşıyorsa, mirastan pay alabilir. Murisin mirasçısı, anne ve baba zümresinden bir mirasçı ise 1/2 ile 1/4 oranında mirastan pay alacaktır. Kardeşler, eş ve çocuklar arasında bir hak talebi oluşması ve bu nedenle miras davası açılabilmesi için, mirasa konu malların eşit paylaşılmaması gerekir. Görev – yetki sahibi mahkeme; eşit pay edilmemiş malları, mirasçıların miras payını, kardeşler arasında miras paylaşımı ve evlilik dışı doğan çocuğun miras hakkı gibi hakları gözeterek mirasın paylaştırılmasını sağlar.
Kardeşler Arası Miras Paylaşımı Anlaşmazlığı
Murisin mirasçısı kardeşler arasında miras paylaşımı nedeniyle çeşitli anlaşmazlıklar yaşanabilir. Kardeşlerin miras paylaşımında uyuşmazlık yaşanması halinde, söz konusu uyuşmazlığın çözümü için miras hukuku düzenlemelerine başvurulur. Kardeşler arası miras paylaşımında hak ve menfaat kaybı yaşamamak adına miras avukatından yardım alınması, sürecin müspet yönde seyrini ve hakların etkili bir biçimde savunulmasını sağlar.
Kardeşler Arası Miras Paylaşımı Davası
Kardeşler arası miras paylaşımı davası, mirasın kardeşler arasında eşit şekilde pay edilmemesi veya kardeşlerden birinin kötü niyetli yaklaşımları gibi hallerde miras hakkı zedelenen kişilerce açılan ve mevcut haksızlığın mahkeme marifetiyle giderilmesini sağlayan davadır. Bu davada avukat tutmak şart olmamakla birlikte, hatalı veya ihmali işlemlerin neden olacağı zararları önlemek ve kısa zamanda hakkın temini adına avukat yardımına başvurmak önemlidir.
Miras Paylaşımı ve Kardeşler Arası Uyuşmazlık
Miras paylaşımı ve özellikle kardeşler arası miras paylaşımı uygulamada çeşitli uyuşmazlıklara sebebiyet verir. Mirasın kardeşler arasında nasıl ve ne şekilde pay edileceğini incelemeden önce miras paylaşımı geçerli iki ana usule değinmek icap eder. Buna göre miras paylaşımı; anlaşmalı miras paylaşımı ve yargısal miras paylaşımı olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilir.
- Eğer mirasçılar mirasın nasıl paylaştırılacağı konusunda anlaşır ve mirası elden ya da paylaşma sözleşmesi imzalamak suretiyle paylaşırlarsa “anlaşmalı miras paylaşımı”,
- Anlaşmalı miras paylaşımı mümkün olmadığı durumda ise dava yoluyla miras paylaştırılacağı zamansa yargısal miras paylaşımı gündeme gelir.
Kardeşler arasında gerçekleştirilecek miras paylaşımı ise çoğu zaman anlaşmazlıklara sebebiyet verir. Bu nedenle, kardeşler arası mirasın paylaştırılma usulü sıkça merak edilmekte ve tarafımıza soru olarak yöneltilmektedir. Kardeşler arası miras paylaşımında öncelikle zümre hesabı yapılır. Mirasın paylaştırılacağı zümreye göre farklı bir paylaştırma usulü söz konusu olur. Bu nedenle öncelikle zümreleri ifade etmek gerekir:
- Murisin altsoyu yani 1. zümrede yer alan mirasçılar (kardeşler) arası miras paylaşımı,
- Murisin kardeşleri yani 2. zümrede bulunan mirasçılar (murisin kardeşleri) arası miras paylaşımı.
Birinci Zümredeki Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı
Birinci zümreden kasıt, mirasbırakanın çocukları, torunları ve torunlarının çocuklarıdır. Bu zümrede bulunan kardeşlerse mirasbırakanın çocuklarıdır. Kardeşler arasında yapılacak miras paylaşımında dikkat edilen bir diğer husus, mirasın murisin eşi ile paylaşılıp paylaşılmadığıdır. Zira bu olasılıklarda farklı bir miras paylaşma usulü uygulanacaktır.
- Mirasın murisin eşi ile paylaştırılması halinde eş için 1/4’lük pay oranı belirlenmiştir. Kalan 3/4’lük pay ise kardeşler arasında eşit şekilde pay edilir.
- Mirasın murisin eşi paylaştırılmaması halinde mirasın tamamı kardeşler arasında eşit olarak paylaştırılır.
- Murisin çocuklarından biri mirasbırakandan önce ölmüşse miras hakkı çocuğun altsoyuna ve varsa miras payı da altsoyuna intikal eder.
İkinci Zümredeki Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı
Murisin kardeşleri 2. zümre mirasçıdır. Murisin kardeşleri 2. zümre mirasçı olmaları sebebiyle, ancak 1. zümrede herhangi bir mirasçı olmaması halinde yasal mirasçı olabilirler. Mirasbırakanın kendi kardeşleri ikinci zümre mirasçısıdır. Dolayısıyla, kardeşlerin yasal mirasçı olabilmeleri için birinci zümrede hiçbir mirasçı bulunmaması gerekir.
Ana ya da babadan birinin yahut her ikisinin de muristen önce ölmüş olmaları durumunda kardeşler mirasçı olabilir. Bu tür bir olasılık söz konusu olduğunda da kardeşler arası miras paylaşımı, mirasın mirasbırakanın eşi ile paylaştırılıp paylaştırılmadığına göre değişiklik gösterir. Şu halde, mirasın murisin eşi ile paylaştırılıp paylaştırılmaması olasılıklarını inceleyelim:
- Mirasın mirasbırakanın eşi ile pay edilmesi halinde, eşin miras pay oranı 1/2’dir. Kalan miras payı ise kardeşler arasında eşit şekilde paylaştırılır. Ana ya da babadan birinin sağ olması halinde, sağ olan ana ya da babanın 1/4; kardeşin payı ise 1/4’tür.
- Mirasın mirasbırakanın eşi ile pay edilmemesi durumunda, ana ve baba yaşamıyorsa mirasın tamamı kardeşler arasında eşit şekilde paylaştırılır.
Anne ve Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı
Anne ve kardeşler arasında miras paylaşımı da merak edilen hususlar arasında yer alır. Anne ve kardeşler arasında miras paylaşımının nasıl ve ne şekilde yapılacağı, “Miras Paylaşımı ve Kardeşler Arası Uyuşmazlık” alt başlığında izah edilmiş olup, ilgili ziyaretçilerimizin söze konusu başlığı dikkatle incelemesini tavsiye etmekteyiz.