Yalan yere yemin suçu, Türk Ceza Kanunu md.275’te “Adliyeye Karşı Suçlar” Bölümünde düzenlenmiştir. İşbu kanun metnine göre; hukuk davalarında yalan yere yemin eden davacı ya da davalıya bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Dava hakkında hüküm verilmezden önce hakikatin söylenmesi durumunda cezaya hükmedilmez. Hükmün icraya konulmasından yahut kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi durumunda ise verilecek ceza yarısına kadar indirilir.
Yalan Yere Yemin Suçunun Unsurları
Yalan yere yemin suçu ile; hukuk davalarında taraflara yasaya uygun ve sübut vasıtası oluşturmak üzere yöneltilen yeminin yalan yere icra edilmesi cezalandırılır. Söz konusu suçun meydana gelmesi için teklifin yasal şekilde şartlara uygun olması ve yemin önerilmesinin kanunen imkânsız bir hususa dair olmaması gerekir.
Hüküm verilmezden önce yalan yere yeminden dönülmesi durumunda, kişi hakkında cezaya hükmedilmez. Hüküm icraya konulduktan yahut kesinleşmesinden önce gerçek söylenirse, faile hükmedilecek cezada indirime gidilir.
Yalan Yere Yemin Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık; yasanın suç saydığı bir fiili işleyen ve fakat bu fiil sebebiyle pişman olan ve suçtan ötürü meydana gelen maddi hasarı gideren kişi hakkında ceza indirim hükümlerinin uygulanmasına imkân tanıyan ceza hukuku kurumudur. Söz konusu suç hakkında etkin pişmanlık hükümleri, TCK md.257/3-4’te düzenleme altına alınmıştır. TCK md.275/3-4 hükmü gereğince; yalan yere yemin eden davalı ve davacının dava hakkında hüküm verilmezden önce hakikati söylemesi durumunda cezaya hükmedilmez. Hükmün icraya konulmasından yahut kesinleşmesinden önce hakikatin ifade edilmesi durumunda, verilecek ceza yarı miktarda indirilir.
Adli Para Cezası, Erteleme ve HAGB
Hapis cezası ile birlikte ya da yalnız uygulanabilen bir yaptırım türü olan adli para cezası; yalan yere yemin suçundan dolayı faile hükmedilecek hapis cezasının bir yıl yahut daha az olduğu takdirde verilecek cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkündür.
Yalan yere yemin suçunun failine hükmedilen hapis cezasının iki sene yahut daha az olduğu takdirde hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilir. Yine, yalan yere yemin suçu sebebiyle hükmedilen hapis cezasının iki sene ya da daha az olması halinde cezanın ertelenmesi kararı verilebilir.
Suçun Şikâyet Süresi ve Zamanaşımı
Yalan yere yemin suçu, soruşturulabilmesi için mağdurun şikayetinin arandığı suçlardan değildir. Bu suç, savcılık tarafından resen soruşturulur. Bu nedenle herhangi bir şikâyet süresi yoktur. Yalan yere yemin suçunda şikâyetten vazgeçilmesi halinde ceza davası düşmez. İşbu suç, dava zamanaşımı süresi dahilinde her zaman soruşturulabilir.
Suçun işlenmesi ile birlikte belirli bir süre geçmesine rağmen dava açılmamışsa ya da dava açılmış ancak yasal süresi içerisinde sonuçlandırılmamışsa ceza davası düşer. Zamanaşımı olarak ifade edilen bu ceza hukuku kurumu, yalan yere yemin suçu için sekiz yıl olarak düzenlenmiştir. Sekiz yıllık dava zamanaşımı süresi içerisinde her zaman soruşturma yapılabilir.
Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Yalan yere yemin suçu, failinin ve mağdurunun bir uzlaştırmacı aracılığıyla bir araya getirilerek uzlaşma prosedürünün uygulanabileceği suçlardan değildir. Bu suç sebebiyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir. Ceza yargılamasında etkin bir biçimde müdafaa edilmek ve hakkın temini açısından ceza hukukuna hâkim, uzman İstanbul boşanma avukatından hukuki yardım almak en isabetli yaklaşım olacaktır.
