Sigara veya alkol kaçakçılığı suçu, gümrüğe tabi tutulması gereken sigara, alkol ya da tütünün gümrüğe tabi tutulmaksızın mali yükümlülükleri ihlal ederek ülkeye sokulması yahut yurt dışına çıkarılması ile işlenir.
5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda düzenleme alanı bulan sigara veya alkol kaçakçılığı suçuna konu teşkil eden eşyanın tütün, tütün mamulleri, etil alkol, alkollü içkiler ve metanol olması durumunda yargılama, 5607 Sayılı Kanun’un 3/10 maddesi gereğince gerçekleştirilir.
Sigara ve içki kaçaklığı suçu söz konusu olduğunda suçun faili, suça konu eşyaları şahsi kullanımı için getirdiğini ileri sürmesi halinde kişisel kullanım miktarı tespit edilir. Kişisel kullanım miktarı tayin edilirken belirli parametreler ışığında somut olayın değerlendirilmesi gerekir.
Sigara veya Alkol Kaçakçılığı Suçunun Unsurları
Alkol veya sigara kaçakçılığı suçunun konusu; etil alkol, metonol, alkollü içki, tütün ve tütün mamulleridir. Söz konusu suç, ilgili yasada seçimlik hareketli bir suç olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle, failin birden fazla seçimlik hareketi bir arada işlemiş olması durumunda tek cezaya hükmedilecektir.
Söz gelimi, kişi 150 karton sigara, 2000 adet alkollü içki ve 300 kg tütün ürününü gümrükten geçirmeden ülkeye soktuğu takdirde her bir seçimlik hareket için ayrı ayrı suç işlediği kabul edilmez, failin tek bir suç işlediği kabul edilerek cezalandırılmasına hükmedilir.
Alkol veya Sigara Kaçakçılığı Suçunun Cezası
Alkol, tütün veya sigara mamullerinin gümrüğe tabi tutulmadan ülkeye sokulması halinde 3 yıldan 10 yıla kadar süreli hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası düzenlenmiştir. Suça konu eşyanın gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması, faile hükmedilecek cezanın üçte birinden yarısına kadar artırılmasına neden olur.
Aldatıcı işlem ve davranışlar gerçekleştirmek suretiyle gümrük vergilerini kısmi yahut tamamen ödemeden kaçak tütün, sigara veya alkolü ülkeye sokan kişi için 4 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür. Alkol ve sigara kaçakçılığında, suça konu teşkil eden eşyanın değerinin çok fazla olması halinde verilecek cezaların yarısından bir katına kadar artırılması gerekir.
Kişinin, suçun meydana gelmesi için icra hareketlerine başlaması fakat iradesi dışında cereyan eden sebeplerden dolayı suçun tamamlanmamasına suça teşebbüs adı verilir. Faile verilecek cezanın belirli oranlarda indirilmesine neden olan suça teşebbüs hükümlerinin alkol, türün ve sigara kaçakçılığı suçunun failine uygulanabilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, söz konusu suç eyleminin teşebbüs aşamasında kalması, eylemin tamamlanmış gibi kabul edilerek failin cezalandırılmasına sebep olur.
Kaçak Sigara veya Alkol Üretme, Satma, Taşıma veya Satın Alma Suçu
Alkol ya da sigara kaçakçılığı suçu iştirak hali olmaksızın, tütün mamulleri, sigara, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin satılması, satışa arzı, taşınması yahut satın alınması durumunda, 10 bin güne kadar adli para cezası ve 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
Ambalajlarında damga, pul, hologram, etiket, bandrol veya benzer işaret olmayan veya taklit ya da yanıltıcı hologram, pul, bandrol, damga ya da benzer işaretler bulunduran tütün mamulleri, sigara, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri;
- Satan ya da satışa arz eden,
- Ticari maksatla üreten, bulunduran ya da nakleden,
- Bu özelliğini bilerek ve ticari maksatla satın alan,
Kişi hakkında 3 yıldan 6 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.
Etiket, Hologram, Bandrol vb. İşaretleri Kullanma veya Taklit Etme Suçu
Alkol ve sigara piyasasını denetlemek, kamu sağlığını koruma altına almak maksadı ile kamu kurumları tarafından piyasadaki ürünlerin tespit edilmesine olanak tanıyan bandrol, etiket ve hologram gibi birtakım işaretler kullanır. Söz konusu işaretlerin taklit edilmesi suç teşkil eder.
Alkollü içecekler, metanol, etil alkol ve tütün mamullerinin ambalajlarına kamu kurumları tarafından uygulanan etiket, bandrol, metanol ve türün mamullerinin ambalajlarına kamu kurumları tarafından uygulanan bandrol, etiket, pul, damga, hologram ve benzer işaretlerin taklitlerini imal eden yahut ülke içine sokan ve bu durumu bilerek bulunduran, satan, nakleden veya kullananlar hakkında 20 bin güne kadar adli para cezası ve 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
Etil alkol, alkollü içecekler, metanol ve tütün mamullerinin ambalajlarına kamu kurumları tarafından uygulanan etiket, pul, bandrol, damga ve benzer işaretleri; yasa hükümleri ile düzenlenen biçimde temin etmesine karşın, belirlenen ürünlerde kullanmaksızın bedelsiz ya da bedelli olarak yayan kişiler, söz konusu eşyaları alma ve kullanma hakkını haiz olmadığı takdirde sahte evrak ya da dokümanlarla yahut herhangi bir şekilde ilgili kurum ve kuruluşları yanıltmak suretiyle temin eden kişiler, bunları tahrif veya taklit ederek veya konulduğu üründen kaldırarak, değiştirerek veya tedarik ederek maksadı dışında kullanan kişiler için 3 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezasına hükmedilir.
Örgütlü Kaçakçılık Suçunun Cezası
Sıkı bir ilişki içinde bir araya gelen ve en az 3 kişi tarafından işlenen suçlar, örgütlü suç olarak adlandırılır. Örgütlü kaçakçılık suçu, uygulamada teşekkül halinde kaçakçılık suçu olarak da bilinir. Söz konusu suçun örgütlü bir şekilde işlenmesi halinde faile hükmedilecek ceza 2 katına kadar artırılır. Alkol ve sigara kaçakçılığı suçunun en az 3 kişinin birlikte işlenmesi ve fakat örgütlü bir biçimde işlenmesi durumunda suça hükmedilecek ceza yarı oranda artırılır.
Alkol ve Sigara Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık
Alkol ve sigara kaçakçılığı suçuna iştirak eden kişi; ilgili makamların haberdar olmasından önce, fiili, failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yeri bildirdiği ve bu bilgiler nedeniyle faillerin yakalanmasını yahut kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması durumunda cezalandırılmaz. Resmi makamların haberdar olmasından sonra fiilin tamamıyla ortaya çıkmasına yardım eden kişiye hükmedilecek ceza üçte iki oranda indirilir.
Kaçakçılık suçlarından (5067 Sayılı Kanun md.3’ün 7. fıkrası hariç) birini işleyen kişi, etkin pişmanlık göstermek suretiyle suça konu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine;
- Soruşturma süreci tamamlanana kadar ödenirse, kişi hakkında verilecek ceza yarın oranda,
- Kovuşturma sürecinde hüküm verilene kadar ödenirse, kişi hakkında verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.
HAGB, Adli Para Cezasına Çevirme ve Erteleme
Alkol ve sigara kaçakçılığı suçunu işleyen faile hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Alkol ve sigara kaçakçılığı suçunun failine hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması gerekir. Aksi takdirde HAGB hükümlerinden yararlanılabilmesi mümkün değildir. Sigara ve alkol kaçakçılığı suçunda etkin pişmanlık hükümler işletilerek cezada indirim uygulanmadığı takdirde erteleme kurumundan yararlanılamaz.
Suçun Şikâyet Süresi Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme
Sigara ve alkol kaçakçılığı suçu, takibi şikâyete bağlı suçlardan değildir. Suça ilişkin bilginin savcılık tarafından öğrenilmesiyle resen soruşturma başlatılır. Uygulamada kamu davası olarak da bilinen bu davada herhangi bir şikâyet süresi mevcut değildir. Fakat, suçun işlendiği andan itibaren 8 yıllık zamanaşımı süresi düzenlenmiştir. Sigara ve alkol kaçakçılığı suçu sebebiyle gerçekleştirilen yargılamalar, asliye ceza mahkemesi eliyle yerine getirilir. Dava sürecinde ceza avukatı desteği almak, müspet sonucun kısa sürede elde edilmesi adına önem taşır.