Genel ahlaka karşı işlenen suçlardan biri de müstehcenlik suçudur. TCK 226 müstehcenlik suçu ile ilgili olarak uygulanacak yaptırımları kapsamaktadır. Müstehcenlik olgusunun varlığı tespit edilirken toplumun geneline göre hareket edilir. Yargıtay uygulamalarında bu husus dikkat çekmektedir. Müstehcenlik suçunda hukuki menfaat toplumun ar ve haya duyguları olarak kabul edilmektedir.
Bu sebeple toplumun ar ve haya duygularını inciten ürünler müstehcen olarak kabul edilir. Müstehcenlik suçu işlenirken seçimlik hareketlerin varlığı dikkat çeker. Pek çok seçimlik hareket aracılığı ile bu suç işlenebilir. Türk Ceza Kanunu’nun 226’ıncı maddesinde suçun işlenişi bakımından verilecek cezalar belirlenirken 6 ay – 10 yıl aralığında bir süreden söz edilebilir.
Suçun basit hali söz konusu olabileceği gibi nitelikli hali de bulunur. Müstehcenlik suçu nitelikli olarak işlendiğinde cezası 10 yıla kadar çıkabilir. Suça öngörülen hapis cezasının yanı sıra adli para cezası da uygulanabilir. Oldukça ağır cezaların öngörüldüğü müstehcenlik suçu davalarında ceza hukuku avukatı yardımına başvurmak son derece faydalı olacaktır.
Müstehcenlik Suçu Nedir?
Müstehcenlik suçu kişiden kişiye değişebileceği gibi toplumdan topluma da değişkenlik göstermektedir. Müstehcenlik kavramına her toplumda farklı anlamların yüklenebilmesi söz konusudur. Müstehcenlik suçu seçimlik hareketlerle işlenir. Genel ahlaka karşı işlenen bu suç çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir. Müstehcenlik kavramının TCK 226’da tanımlanmadığı görülmektedir.
Yargıtay kararları dikkate alındığında halkın edep, haya ve ar anlayışına aykırılık söz konusu ise ve genel ahlaka aykırı birtakım fiillerin varlığı ortaya çıkıyorsa bu durumda müstehcenlik suçunun işlenmesi söz konusu olabilir. Kanunda müstehcenlik suçunun oluşmasına neden olan fiiller açıkça ifade edilmektedir. Müstehcen ürünler alenileştirildiğinde ya da satılıp kiralandığında, reklamı yapıldığında bu durum suç teşkil eder.
Şiddet içeren materyallerin üretimi, satılıp bulundurulması suçtur. Bunun yanı sıra doğal olmayan yollardan cinsel ilişki içeren materyaller için de aynı durum geçerlidir. Müstehcenlik suçu söz konusu ise unsurlarının neler olduğunun da bilinmesi gerekir. Müstehcenlik suçu unsurları arasında genel olarak yetişkinlere ve topluma karşı işlenen müstehcenlik suçu yer alırken bir diğer unsur da çocuklara karşı müstehcenlik suçudur.
Müstehcenlik suçu başlığı altında “Müstehcenlik” kavramına ve bu kavramdan ne anlaşılması gerektiğini de izah etmek faydalı olacaktır. Müstehcenlik olarak tanımlanan kavram; halkın edep, haya ve ar anlayışına uymayan bunlara aykırı olan fiillerin cinsel unsurlar vasıtası ile arzuları tahrik etmesi ve genel ahlaka ters düşen eylemlerin kötü maksatlarla gerçekleşmesidir.
Müstehcenlik Suçu Unsurları
Müstehcenlik suçu unsurları bakımından incelendiğinde suçun konusu ve suçla korunan hukuki değerden bahsedilmesi gerekir. Toplumun genel ahlak ve adabı TCK 226 aracılığı ile korunmak istenir. Ayrıca kanun maddesi ile çocuğun zihinsel, ruhsal ve fiziksel sağlığının korunması da sağlanır. Yetişkinler için de geçerli olan bu koruma çocuk söz konusu olduğunda daha da öne çıkar.
Bunun yanı sıra suçun faili ve mağduru da suç unsurları arasında yer alır. Müstehcenlik suçu faili bakımından herkesin işleyebileceği bir suç olurken mağdur söz konusu olduğunda toplumun tamamından ya da sadece suça maruz kalan çocuklardan-yetişkinlerden bahsedilmesi gerekli olur. Müstehcenlik suçunda bir diğer unsur ise suçun işlenişindeki manevi unsur-güdülen amaçtır.
Müstehcenlik suçunda yargılama yapılırken failin genel kastla hareket etmiş olması suçun işlenmiş kabul edilmesine yeterlidir. Müstehcenlik suçu işlenirken olası kast söz konusu ise verilecek cezada indirim uygulanabilmektedir. Müstehcenlik suçu unsurlarına özetle değindikten sonra “müstehcenlik içeren fiiller” hususunu inceleyelim.
Müstehcenlik İçeren Fiiller Nelerdir?
Müstehcenlik suçunun vuku bulabilmesi için öngörülmüş bir eylem mevcut değildir. Zira müstehcenlik suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Bu bakımdan çeşitli ve farklı pek çok hareketle işlenebilir bir suç tipidir. Müstehcenlik içeren fiiller ise çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bunlar arasında yer alan bazı örnekler aşağıdaki gibidir:
- Bir çocuğun müstehcen unsurlar içeren ürünlere maruz bırakılması.
- Müstehcen içeriklerin çocukların kolayca ulaşabileceği yerlere konması.
- Müstehcen içeriklerin çocukların bulunabileceği yerlerde aleni olarak sergilenmesi, okunması veya söylenmesi.
- Müstehcen ürünlerin içeriklerine ulaşılabilecek biçimde satılması, dağıtılması, kiralanması, reklamının yapılması, basılıp yayınlanmasına aracılık edilmesi.
Bu tür fiiller karşısında 5237 sayılı yürürlükteki Türk Ceza Kanunu md.226-1 uyarınca faile 6 aydan iki yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası verilebilir. Müstehcenlik suçunda görüntü, yazı ve sözlerin basın yayın yolu kullanılarak dağıtılmasına aracılık eden kişilere 6 ay-3 yıl aralığında hapis cezası ve adli para cezası verilebilmektedir.
Nitelikli Müstehcenlik Suçu ve Cezası
Müstehcenlik suçu basit hali ile işlenebileceği gibi nitelikli olarak da işlenebilir. Her iki durumda da verilen cezaların miktarında farklılık olur. TCK 226 bu suç için ön görülen cezaları kapsar. TCK 226/3 ve TCK 226/ 4 incelendiğinde müstehcenlik suçunun nitelikli hali için verilecek cezalarla karşılaşılır. Müstehcenlik suçu basın yayın organları vasıtası ile işlendiğinde verilen cezalarda artış söz konusu olur.
Basın yayın yolu ile işlenen müstehcenlik suçlarında verilen cezalar 6 ila 10 yıl aralığında değişen sürelerde hapis cezası olabilmektedir. Suçun basın yayın organları kullanılarak işlenmesi, bahse konu suçu nitelikli hale getiren önemli bir unsurdur. Müstehcenlik suçunda hapis cezasının yanı sıra adli para cezaları da uygulanabilmektedir.
Müstehcenlik Suçu Ceza İndirimi veya Cezanın Kaldırılması
Müstehcenlik suçu için öngörülen özel bir ceza indirimi söz konusu değildir. Bununla birlikte bazı durumlar söz konusu ise Türk Ceza Kanunu genel hükümlerinde yer verilen indirim halleri ile uyumluluk varsa cezada indirim uygulanabilmektedir. Bazı indirim halleri aşağıdaki gibidir:
- Müstehcenlik unsurları sanat eserleri ile bilimsel eserlerde yer aldığında hukuka uygunluğu sebebi ile cezalandırılmamaktadır.
- Olası kast söz konusu ise cezada indirime gidilebilir. (Olası kast olarak ifade edilen durumda fail suçu işler fakat eylemi gerçekleştirdiği sırada isteği bulunmaz. Başka sebepler nedeni ile sonucun gerçekleşmesini kabullenir. Burada kişinin suçu işlemek istememesine rağmen suçun gerçekleşmesi ve suçu kabullenmesi söz konusudur. Failin kastı hâkim tarafından objektif kriterlere göre değerlendirilir.)
- Müstehcenlik suçunda indirim yapılan ya da ceza verilmeyen durumlardan biri de suçun 18 yaşından küçük biri tarafından işlenmesidir.
- Fail suçu cebir ve tehdit altında iken işlerse faile ceza verilmez.
Genel Müstehcenlik Suçu
Başlık altında genel müstehcenlik suçuna ve bu suça sebebiyet veren seçimlik hareketlere değineceğiz. Müstehcenlik suçu seçimlik hareketle işlenen suçlar arasında yer alır. Genel müstehcenlik suçu için de aynı durum geçerlidir. Genel müstehcenlik suçunda yer alan seçimlik hareketleri ifade etmek gerekirse, bu seçimlik hareketleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Müstehcen ürünlerin alenileştirilmesi.
- Müstehcen ürünlerin satılması ya da kiraya verilmesi.
- Müstehcen ürünlerin reklamının yapılması.
- Basın yayın yolu kullanılarak müstehcenlik suçunun işlenmesi.
- Doğal olmayan yollardan yapılan cinsel davranışlar, şiddet içeren davranışlara yönelik müstehcenlik suçu.
Müstehcenlik Suçunda Soruşturma ve Kovuşturma
Müstehcenlik suçunun takibi şikâyete bağlı değildir. İhbar yapıldığında savcılık ya da kolluk kuvvetleri re ’sen yani kendiliğinden harekete geçebilir. Müstehcenlik suçu işlendiğinde uzlaşma hükümlerinden yararlanılmaz. Uzlaşma hükümleri takibi şikâyete bağlı suçlar için uygulanabilirken müstehcenlik suçunun takibi şikâyete bağlı değildir. Ayrıca bu suçta uzlaştırma hükümleri uygulanmaz.
Müstehcenlik Suçunda Zamanaşımı, Şikâyet ve Şikâyetten Vazgeçme
Müstehcenlik suçuyla ilgili olarak verilen cezalar TCK 226’da belirtilmektedir. Bu suçun oluşmasına neden olan fiillerin tamamının takibi şikâyete tabi değildir. Suça yönelik olarak gerçekleştirilen bildirimler ihbar niteliği taşıdığından şikâyet olarak kabul edilmez. Müstehcenlik suçunda 6 aylık şikâyet süresi bulunmamaktadır. Zamanaşımı süresi bakımından ise 8 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.
Müstehcenlik suçuna istinaden 8 yıllık zamanaşımı süresi içinde yargılama yapılmaması davanın düşme sebebidir. 8 yıllık dava zamanaşımı süresi TCK226/3-1. Cümle ve TCK 226/5 söz konusu ise 15 yıl olarak değişmektedir. Takibi şikâyete bağlı olmayan suçlarda şikâyetten vazgeçilmesi gibi bir durum yoktur. Bu sebeple şikâyetten vazgeçme ya da şikâyetin geri çekilmesi de söz konusu olmamaktadır.
Müstehcenlik Suçu Adli Para Cezası, HAGB, Cezanın Ertelenmesi
Müstehcenlik suçu işlendiğinde hapis cezası ve adli para cezası verilebilir. Hapis cezası ile adli para cezası birlikte verilebilen bu tür suçlarda belirlenen cezalar 1 yılın üzerinde hapis cezası ile başlamaktadır. Müstehcenlik suçu için verilen cezaların 1 yıl ve üzerinde olması müstehcenlik suçunda hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesine olanak tanımaz.
Adli para cezasına çevrilebilmesi için hapis cezasının 1 yıl ve altında verilmiş olması gerekirken aynı zamanda adli para cezasının da birlikte verilmemiş olması koşulu aranır. Şimdi, bahse konu suça ilişkin HAGB yani hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına değinelim. Müstehcenlik suçu için öngörülen cezalar 1 yıl üzerinde hapis cezalarıdır.
HAGB yani hükmün açıklanmasının geri bırakılması için sanık daha önceden başka bir suça karışmamış olmalıdır. Ayrıca cezayla ilgili hapis hükmünün de 2 yılın altında olması koşuluna bakılır. Ceza ertelemesi de HAGB ile aynı koşulların sağlanması ile mümkün olabilmektedir. Bununla birlikte bu kararlar hâkimin takdirine bağlı olarak verilebilir.
Müstehcenlik Suçunda Görevli Mahkeme
Müstehcenlik suçu ceza davalarına konu olan bir suçtur. Müstehcenlik suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi olurken fail çocuk olduğunda görevli mahkeme değişir. Müstehcenlik suçu çocuk tarafından işlendiğinde görevli mahkeme Çocuk Mahkemesi olur. Çocuk Koruma Kanunu uyarınca bu tür bir durumda yargılama yapılırken Çocuk Mahkemesi görev almaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Müstehcenlik Suçu Yüz Kızartıcı Suçlardan mıdır?
Müstehcenlik suçu, Anayasa ve belirli özel kanunlarda “Yüz Kızartıcı Suçlar” olarak düzenlenen suçlardan değildir.
Müstehcenlik Suçuna Hangi Mahkeme Bakar?
Müstehcenlik suçuna ilişkin yargılama yapmakla görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
Müstehcenlik Suçunda Zamanaşımı Süresi Kaç Yıldır?
Zamanaşımı süresi bakımından 8 yıllık zamanaşımı süresi öngörülmüştür.
Müstehcenlik Suçu Şikayete Tabi midir?
Müstehcenlik suçunun takibi şikâyete bağlı değildir. İhbar yapıldığında savcılık ya da kolluk kuvvetleri re ’sen soruşturma başlatır.
Müstehcenlik Suçunda Uzlaşma Uygulanır mı?
Hayır, bahse konu suç hakkında uzlaşma hükümleri uygulanamaz.
