Defter, kayıt ve belgeleri gizleme (ibraz etmeme) suçu; vergi mükellefi gerçek ya da tüzel kişilerin tutmakla yükümlü oldukları defter ile yasal vesikalarını, vergi incelemesiyle yetkili makam ve memurların inceleme talebine karşın ibraz etmemesi ile vücut bulur. Defter, kayıt ve belgeleri gizleme (ibraz etmeme) suçu, mevcudiyeti noter tasdik kayıtları ya da sair suretlerle sabit ve saklama zorunluluğu olan defter ve belgelerin vergi incelemesine yetkili kişilere ibraz edilmemesi sonucunda işlenir.
Defter, kayıt ve belgeleri gizleme (ibraz etmeme) suçu; VUK md.359/a-2 ile düzenleme alanı bulmuştur. Fakat, söz konusu suçun faili hakkında gerçekleştirilecek yargılama, 5272 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu genel hükümler çerçevesinde gerçekleştirilir. İşbu yargılama, asliye ceza mahkemesi eliyle yürütülür.
Defter, Kayıt veya Belgeleri Gizleme (İbraz Etmeme) Suçu Unsurları ve Cezası
- Defter, kayıt ve belgeleri gizleme (ibraz etmeme) suçunun manevi unsuru genel kasttır.
- VUK gereğince defter tutma zorunluluğu altında olan kişiler, tuttukları defterler ile vesikaları ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından itibaren beş sene süre zarfında muhafaza etmekle yükümlüdür.
- Muhafaza etmekle yükümlü olunan her türlü belge, defter ve karneler ile ibraz etmek mecburiyetinde bulunulan bilgilere dair mikro film, mikro fiş, manyetik teyp, disket ve benzer ortaklardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim ya da kayıtları okunabilir duruma getirmek adına gereken tüm bilgi ve şifreleri, muhafaza edilme süresi dahilinde yetkili merci ve memurların talebi halinde ibraz etmekle yükümlüdürler.
Defter, kayıt ve belgeleri gizleyen ya da tahrif eden kişiler hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
Adli Para Cezası, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Defter, kayıt ve belgeleri gizleme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının bir yıldan fazla olması, hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesine manidir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ise, defter ve belgeleri gizleme suçundan ötürü hükmedilen hapis cezasının iki yıl ve daha altında bir süre olması halinde verilebilir. Mahkemece hükmedilen cezanın ceza infaz kurumunda infaz edilmesinden koşullu olarak vazgeçilmesi kurumu olan erteleme; defter ve belgeleri ibraz etmeme suçu sebebiyle hükmedilen hapis cezasının iki sene ya da daha altında olması halinde söz konusudur.
Şikâyet Süresi ve Dava Zamanaşımı
Defter, kayıt ve belgeleri gizleme (ibraz etmeme) suçu, soruşturulabilmesi için şikâyet aranan suçlardan değildir. Bu nedenle savcılık tarafından resen soruşturulur. Resen soruşturulan bir suç olmasından ötürü şikâyet süresi bulunmaz. Dava zamanaşımı ise, suçun işlendiği andan itibaren öngörülen sürenin sona ermesine rağmen dava açılmamış veya dava açılmasına karşın yasal süresi içerisinde neticelendirilmemiş ise ceza davasının düşmesine neden olur. Defter, kayıt ve belgeleri gizleme (ibraz etmeme) suçundan dolayı gerçekleştirilen yargılamalarda sekiz yıllık olağan dava zamanaşımı süresi mevcuttur.
Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Suç isnat edilen kişi ile suçtan ötürü mağdur olan kişinin bir uzlaştırmacı vasıtasıyla bir araya gelmesi ve uzlaşı sağlamasına uzlaşma denir. Defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmeme suçu uzlaşma prosedürünün uygulanabileceği suçlar arasında değildir. Söz konusu suçtan ötürü yapılan yargılamalar, asliye ceza mahkemesi eliyle yürütülür. Sürecin ciddiyetle takip edilebilmesi ve hak kaybı yaşanmaması adına ceza hukukuna hakim deneyimli bir İstanbul ceza avukatından yardım alınması oldukça isabetli bir yaklaşım olacaktır.
