Bir kimse hakkında hukuka aykırı bir fiilin isnadı iftira suçunu oluşturur. Fail, masum olduğunu bilmesine rağmen bir kişiye suç attığında iftira suçu ortaya çıkar. TCK 267 uyarınca iftira suçu cezalandırılırken bu suç çeşitli biçimlerde işlenebilir.
İftira atma bu suçta en önemli olgu olurken mağdur belirli ve somut bir fiille isnad edilir. Fiilin belirsizliği iftira suçunun oluşması yönünde engel teşkil eder.
İftira Suçu Şikâyete Tabi mi?
Şikâyete tabi suçlarda şikayetin ardından soruşturma başlatılır. İftira suçunun şikâyete tabi suçlar arasında olmadığı görülmektedir. İftira suçu işlendiğinde mağdurun yanı sıra kamunun da zarara uğratılması söz konusu olur.
Kamunun haklarını devlet korur. Devlet, kamunun haklarını yetkili organları aracılığı ile korurken kamunun zarar görmesini istemez. Kamuda ortaya çıkan zarar tüm toplumu etkileme gücüne sahip olurken devletin devamlılığının esasından hareketle devletin zarar görmesi istenmez. Kamunun zarar görmesi devletin zarar görmesidir. Bu sebeplerle devlet kamunun haklarını Cumhuriyet savcısını yetkilendirerek korur.
Kamuya zarar verme niteliğine sahip olan suçlarda şikâyet şartı aranmaz ve savcılık makamı olayı haber aldığı anda soruşturma başlatır. Soruşturma kapsamında elde edilecek deliller yeterli suç şüphesini ortaya çıkarıyorsa bu defa savcılık iddia makamı olarak bir iddianame ile kamu davası açar.
Suçtan zarar görenin her zaman şikâyet hakkını kullanabilmesi söz konusudur. İftira suçunda bir şikâyet süresi söz konusu değildir fakat suçun işlenmesinden itibaren 8 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde savcılığın soruşturma başlatması gerekir.
İftira Suçu Uzlaşma Hükümleri
Uzlaşma hükümleri suç isnadı altında olan kişi ile suçun mağdurunun anlaşması sırasında uygulanabilir. İftira suçu işlendiğinde uzlaşma hükümleri geçerli olmamaktadır.
İftira suçu işlendiğinde ceza davası açılarak yargılama yapılır. Ceza davaları kamu davası niteliğine haizdir. Bu tür suçlar kamunun zarar görmesine sebep olduğundan ceza davası kapsamında yargılama yapılır. Asliye Ceza Mahkemesi iftira suçu ile ilgili yargılamaların yapıldığı mercidir.
İftira Suçu Unsurları
Ani hareketli ve şekli suçlardan olan iftira suçu aynı zamanda tehlike suçu niteliğine sahiptir. Bu suç işlendiğinde bir zarar meydana gelip gelmediğine bakılmaz. Hukuka aykırı bir fiil mağdura isnad edilmiş ise iftira suçu oluşmuş demektir.
İftira suçu ile ilgili bilinmesi gerekenlerden biri de bu suçun oluşumunda yegâne şart mağdura hukuka aykırı fiilinin isnadıdır. Hukuka aykırı fiil bir başkası tarafından işlenmiş olsa bile bunun da bir önemi olmaz. Bu suçta önemli olan mağdur tarafından hukuka aykırı fiilinin işlenmemiş olmasıdır.
İsnad edilen fiil ve gerçek arasında bir uyuşmazlık olması gerekirken isnat edilen fiil kamu makamlarını harekete geçirebilme kabiliyetinde olmalıdır. Bu suç şekli bir suç olduğundan belirli hareketler yapılarak suç işlenir.
Fail bu suçu işlerken özel bir kast ile hareket etmelidir. Failin amacı mağdurun soruşturma ya da kovuşturma geçirmesi, hakkında idari bir yaptırım uygulanmasıdır. Fail mağdura yönelik hukuka aykırı fiil isnad etme davranışını bu sebeplerle yapmış olmalıdır.
İftira suçu, şikâyet yolu ile ve ihbar yolu ile de işlenebilmektedir. İhbarda bulunan ya da şikâyet hakkını kullanan kişinin gerçekten suç işlendiğini düşünmesi durumunda ise iftira suçu oluşamamaktadır.
Nitelikli İftira Suçu
İftira maddi delil ve eserlerle desteklendiğinde ve fail bunları kullandığında iftira suçu nitelikli olarak işlenmiş hale gelir. Fail bu tür bir suç işlerken hem iftira atar hem de fiilin işlendiği yönünde deliller üretir.
İftira suçu nitelikli olarak da işlenebilen bir suçtur. Bu suç nitelikli olarak işlendiğinde verilen cezalarda da değişiklik söz konusu olmaktadır. Ayrıca, bu suçu konu alan yargılamalarda hukuk dışı bir gelişmenin yaşanmaması ve hak kayıplarının önlenmesi için uzman bir ceza avukatından yardım almanın önemini belirtmekte yarar var.
TCK 267 İftira Suçu Cezası Nedir?
İftira suçu TCK 267 uyarınca düzenlenen bir suçtur. Basit şekilde işlenen iftira suçu için 1-4 yıl aralığında hapis cezası verilebilir. Suç nitelikli şekilde işlendiğinde ise verilen cezada yarı oranda artış görülür.
Mağdur iftira atılmak sureti ile soruşturma ya da kovuşturmaya maruz kalırsa ve hakkında kovuşturmaya yer olmadığı yönünde ya da beraat kararı alınması durumunda failin alacağı ceza yarı oranda artar.
Mağdur gözaltına alınır ya da tutuklanırsa hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ise fail, kişiyi hürriyetinden mahrum bırakma suçu hükümleri doğrultusunda dolaylı fail sıfatı ile cezalandırılmaktadır.
Mağdur iftira atılmak sureti ile ağırlaştırılmış müebbet hapis ya da müebbet hapis cezası alırsa iftira suçunu atan faile 20-30 yıl aralığında ceza verilir. Mağdura iftira suçu nedeni ile adli veya idari yaptırım hapsi cezasının dışında uygulandığında fail 3-7 yıl aralığında hapsi cezası alabilmektedir. TCK m. 267 madde metni şu şekildedir:
İftira
Madde 267- (1) Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Fiilin maddî eser ve delillerini uydurarak iftirada bulunulması halinde, ceza yarı oranında artırılır.
(3) Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(4) Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olan mağdurun bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.
(5) Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına; (…)93 hükmolunur.(91)
(6) Mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, beşinci fıkraya göre verilecek ceza yarısı kadar artırılır.
(7) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 17/11/2011 tarihli ve E.: 2010/115, K.: 2011/154 sayılı Kararı ile.)94
(8) İftira suçundan dolayı dava zamanaşımı, mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu tarihten başlar.
(9) Basın ve yayın yoluyla işlenen iftira suçundan dolayı verilen mahkûmiyet kararı, aynı veya eşdeğerde basın ve yayın organıyla ilan olunur. İlan masrafı, hükümlüden tahsil edilir.
İftira Suçunda Etkin Pişmanlık
Fail hukuka aykırı bir fiil işlediğinde ve bu fiilden pişman olması durumunda suçun yol açtığı zararı giderirse fail hakkında ceza indirimi yapılabilir. Etkin pişmanlık bir ceza hukuku kurumu olarak iftira suçunda uygulanabilmektedir.
İftiraya uğrayan kişi hakkında adli ya da idari soruşturma başlamadan iftiradan dönen faile hükmolunacak cezadan 4/5 oranında indirime gidilir. Mağdur hakkındaki soruşturma başlatıldıktan sonra lakin dava açılmadan önce fail iftirasından dönerse hakkında verilecek cezanın ¾’ü düşülür.
Dava açıldıktan sonra ve hüküm verilmeden önce iftiradan dönen faile cezasının 2/3 oranında indirim uygulanmaktadır. İftira suçuna istinaden hüküm verilmiş ise hüküm de infaza verilmemiş ise bu aşamada iftiradan dönülürse faile verilecek cezanın 1/2 ‘si indirilir.
İftira suçuna istinaden mahkûmiyet hükmü infazı söz konusu olduğunda iftiradan dönülürse faile 1/3 oranında daha az ceza verilir. İdari yaptırım kararı verilen iftira suçlarında ise idari yaptırım kararı uygulanmadan iftiradan dönülürse faile verilen ceza ½ oranında indirilir. İdari yaptırım kararı uygulandıktan sonra iftiradan dönülmesi durumunda ise fail 1/3 oranında daha az ceza alır.
İftira suçunda HAGB kararı uygulanabileceği gibi adli para cezası ve erteleme kanun yollarına gidilebilmesi de mümkündür.
Cinsel İftira Suçu
Fail mağdura soruşturma ya da kovuşturmaya maruz kalması için hukuka aykırı bir fiil isnad ettiğinde iftira suçu işlenmiş olur. İsnad edilen fiilin bir suç oluşturması şart değildir. İftira suçunun konusunu disiplin yaptırımını ilgilendiren fiiller de oluşturabilmektedir.
Hukuka aykırı fiilin isnadı yetkili makamlara ihbar yolu ile ya da şikâyet yolu ile bildirilebilir. Bunun yanı ısıra basın yayın yolu ile de şikâyette bulunulabilir. Cinsel iftira suçu herkes tarafından işlenebilir. Hukuka aykırı fiilin isnadı belli bir kişiye yönelik olur. Mağdurun kimliğinin açıkça belirtilmesi gerekmez. Mağdurun yapılacak bir araştırma neticesinde kimliğinin belirlenebilmesi yeterlidir.
İftirayı atan failin isnad ettiği suç, hiç işlenmemiş olabilir ya da gerçekte işlenmiştir ama suç isnad edilen mağdur tarafından işlenmemiştir. İftira suçunun faili mağdurun alacağı cezayı artırmak için suça bazı eklemelerde de bulunabilir.
Fail, cinsel iftira suçu attığı mağdurun gerçekte bu suçu işlemediğini bilmesine rağmen iftira atmış olmalıdır. İftira suçunun doğrudan kasıtla işlendiği görülür. Cinsel iftira atan fail özel bir kastla hareket etmiş olmalıdır.
Cinsel İftira Suçu Şikâyet
Cinsel iftira suçu şikâyete tabi bir suç değildir. Savcılık suç işlendiğini öğrendiğinde kendiliğinden harekete geçer ve soruşturma başlatır. Yeterli suç şüphesi oluştuğunda iddianame hazırlayarak kamu davası açar. Cinsel iftira suçu sebebi ile kamunun da zarar göreceği düşünülür.
Cinsel iftira suçu mağduru ilerleyen süreçte şikayetinden vaz geçmiş olsa dahi kamu davası düşmez. Bu dava sonuçlanana kadar devam eder savcılık makamı da sonuna kadar davaya taraf olur.
Cinsel iftira suçu dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Olayın üzerinden 8 yıl geçmekle dava açma hakkı ortadan kalkar. Cinsel iftira suçuna olayın işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemesi bakar.
Cinsel İftira Suçu Cezası
Cinsel iftira suçu cezası verilirken somut olaya göre karar alınır. İftira suçu işlendiğinde basit hali ile 1-4 yıl aralığında hapis cezası uygulanabilir. Bunun yanı sıra suç nitelikli halde işlenmiş ise ceza miktarı da artmaktadır.
Cinsel iftira suçu nedeni ile mağdur olan kişi Cumhuriyet savcısına suç duyurusunda bulunabilir. Mağdur olan kişi ayrıca faile maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına da sahiptir.
Cinsel İftira Suçu Maddi ve Manevi Tazminat Davası
Cinsel iftira suçu sebebi ile mağdur olan kişi faile karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir. Hukuka aykırı bir eylem ya da işlem malvarlığında eksilme oluşturduğunda maddi zararın giderilmesi için maddi tazminat davası açılır.
Hukuka aykırı eylem ve işlemler sebebi ile kişinin elem ve keder yaşaması, yıpranma ve üzüntü gibi etkenler manevi kayıplara yol açar. Bu durumda açılacak dava manevi tazminat talebi ile olur.
Cinsel iftira suçu sebebi ile hükmedilecek maddi ve manevi tazminat miktarları tarafların mali durumuna, olayın özelliklerine, oluşan zararın boyutuna ve benzer kriterlere bakılarak kararlaştırılır.
İftira suçuna istinaden maddi ve manevi tazminat davası açılacağı zaman Asliye Hukuk Mahkemesi’ne müracaat edilmesi gerekir.
Cinsel İftira Suçu Yargıtay Kararları
Yargıtay 14. Ceza Dairesinin cinsel iftira suçuna ilişkin vermiş olduğu 14.04.2014 tarihli kararı şu şekildedir:
SUÇ : Irz ve namusa tasaddide bulunma (3 kez), alenen hayasızca vaz’u harekette bulunma, sarkıntılık
HÜKÜM : Mağdur … ve …’a yönelik ırza ve namusa tasaddide bulunma ve mağdur …’ya yönelik sarkıntılık suçundan mahkûmiyet, mağdur …’ya yönelik ırz ve namusa tasaddi ve alenen hayasızca vaz’u harekette bulunma suçundan zamanaşımı nedeniyle düşme
Mahalli mahkemece verilen hükümler temyiz edilmekle dosya incelendi :
Sanık hakkında mağdur …’a yönelik ırz ve namusa tasaddide bulunmaz ve alenen hayasızca vaz’u harekette bulunma suçundan kurulan hükümlere ilişkin temyiz incelemesinde;
Delilleri takdir ve gerekçesi gösterilmek suretiyle verilen düşme kararları usul ve kanuna uygun olduğundan, katılanlar vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle hükümlerin ONANMASINA,
Sanık hakkında mağdurlar…ve…’a yönelik ırza ve namusa tasaddide bulunma, sanık …’ya yönelik sarkıntılık suçundan kurulan mahkumiyet hükümlerinin temyiz incelemesine gelince;
Oluşa uygun olarak sanığın işlediği kabul olunan ırz ve namusa tasaddide bulunma suçunun 765 sayılı TCK.nın 415/2 ve sarkıntılık suçunun aynı Kanunun 421/2. maddelerinde öngörülen cezalarının üst sınırı itibarıyla, aynı Kanunun
102/4 ve 104/2. maddelerine göre 7 yıl 6 aylık asli ve ilave zamanaşımına tâbi olduğu, suç tarihlerinden inceleme gününe kadar bu sürenin gerçekleştiği anlaşıldığından, 5237 sayılı TCK.nın 7/2 maddesi ile 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi gözetilmek suretiyle hükümlerin CMUK.nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, ancak bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, aynı Kanunun 322/1 ve 5271 sayılı CMK.nın 223/8. maddeleri uyarınca sanık hakkındaki kamu davalaranının zamanaşımı nedeniyle DÜŞMESİNE, 14.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 14. Ceza Dairesinin cinsel iftira suçuna ilişkin vermiş olduğu 17.03.2014 tarihli kararı şu şekildedir:
SUÇ : Irz ve namusa tasaddide bulunma ve kaçırma
HÜKÜM : Irz ve namusa tasaddide bulunma suçundan uyarlama talebinin reddine ve kaçırma suçu yönünden ise lehe olan kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan mahkûmiyet
Mahalli mahkemece verilen hükümler temyiz edilmekle dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Delilleri takdir ve gerekçesi gösterilmek suretiyle verilen ırz ve namusa tasaddide bulunma suçu yönünden uyarlama talebinin reddi ile lehe olan 765 sayılı TCK uyarınca kurulan hükmün aynen infazına, kaçırma suçundan ise 5237 sayılı TCK.nın lehe kabul edilerek buna göre hükümlünün cezasının yeniden belirlenmesine dair kararlar usul ve kanuna uygun olduğundan, hükümlü müdafiin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle hükümlerin ONANMASINA, 17.03.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 14. Ceza Dairesinin cinsel iftira suçuna ilişkin vermiş olduğu 02.12.2011 tarihli kararı şu şekildedir:
Irza geçme, ırza ve namusa tasaddide bulunma ve reşit olmayanı rızasıyla alıkoyma suçlarından sanık …’nin yapılan yargılaması sonunda; ırza geçme eyleminin ırz ve namusa tasaddi suçunu oluşturduğunun kabulü ile ırz ve namusa tasaddi ve reşit olmayanı rızasıyla alıkoyma suçlarından ikişer kez mahkûmiyetine dair … 1. Ağır Ceza Mahkemesinden verilen 07.11.2006 gün ve 2006/79 Esas, 2006/482 Karar sayılı hükümlerin süresi içinde Yargıtayca incelenmesi sanık müdafii tarafından istenilmiş olduğundan dava evrakı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından tebliğname ile Daireye gönderilmekle incelenerek gereği düşünüldü:
Oluşa uygun olarak sanığın işlediği kabul edilen ırz ve namusa tasaddide bulunma ve reşit olmayanı rızasıyla alıkoyma suçlarının kanunda öngörülen cezalarının üst sınırları itibariyle, 765 sayılı TCK.nun 102/4. maddesi uyarınca 5 yıllık asli zamanaşımına tâbi oldukları mahkûmiyet kararı tarihi olan 07.11.2006 ile inceleme günü arasında bu sürelerin gerçekleştiği anlaşıldığından, 5237 sayılı TCK.nun 7/2. maddesi ile 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi de gözetilmek suretiyle hükümlerin CMUK.nun 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, ancak bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden sanık hakkında açılan kamu davalarının aynı Kanunun 322/1 ve 5271 sayılı CMK.nun 223/8. maddeleri uyarınca zamanaşımı nedeniyle DÜŞMESİNE, 02.12.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Sıkça Sorulan Sorular
İftira Suçu Nedir?
Hukuka aykırı bir fiilin bir kimseye işlemediği halde isnad edilmesi iftira suçunu oluşturmaktadır. Bu suç genel kastla işlenen bir suçtur. İftira suçu işlendiğinde savcılık kendiliğinden soruşturma başlatır.
Cinsel İftira Suçu Şikâyete Tabi mi?
Cinsel iftira suçu şikâyete tabi suçlar arasında değildir. Bu suçu haber alan savcılık kendiliğinden harekete geçer ve iddia makamı olarak soruşturma başlatır. Yeterli suç şüphesi bulduğunda da kamu davası açar.
Cinsel İftira Suçu Hangi Mahkeme?
Cinsel iftira suçu işlendiğinde Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılama yapılır. Cinsel iftira suçu basit hali ile işlenebileceği gibi nitelikli olarak da işlenebilir.
