Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu m.81’de düzenlenmiştir. Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu ile amaçlanan; askerlik yükümlülüğü ve bu yükümlülüğün bir gereği olan askerlik hizmetinin sürekliliğinin hukuk düzeni tarafından koruma altına alınmasıdır. Nitekim kanun koyucu söz konusu maddede, askerlik çağına giren kişilerin askerlik ya da mecbur olduğu muvazzaflık hizmetinden kısmen veya tamamen kurtulma kastı ile hile yapanlar ve suç ortakları için ceza öngörmüştür.
1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.81:
Askerlik çağına girenlerden askerlikten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile ismini değiştirenler, başkasını kendi yerine tabib muayenesine veya askere gönderenler, başkasının hüviyet cüzdanını veya askeri vesikasını kullananlar, askerlik işlerinde sahte şehadetname veya evrak kullanan yahut her ne suretle olursa olsun hile ve desise yapanlarla kıt’aya veya bir müesseseye intisab ettikten sonra kendisinin yapmağa mecbur olduğu hizmetten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile hile yapanlar on seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Yukarıdaki fıkrada yazılı cezalar suç ortaklarına da uygulanır. Az vahim hallerde altı aydan beş seneye kadar hapis cezası verilir.
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçunu düzenleyen maddede suç konusu hareketler tek tek sayılmakla birlikte, suçun her türlü hileli hareketle birlikte işlenebileceği de öngörülmüştür. 1632 sayılı Kanun m.81 düzenlemesiyle korunan hukuki değer, askerlik yükümlülüğü ve askerlik hizmetinin vaktinde ve eksiksiz icra edilmesidir. Nitekim 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası m.72’de; “Vatan hizmeti, her Türkün hakkı ve ödevidir.” düzenlemesi hüküm altına alınmıştır.
Askerlikten Kurtulmak İçin Hile Yapma Suçu Cezası
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu cezası için Askeri Ceza Kanunu m.81’de on seneye kadar ağır hapis cezası öngörülmüştür. Askeri Ceza Kanunu’nun Türk Ceza Kanunu’na yaptığı genel atıf nedeniyle hapis cezaları açısından Türk Ceza Kanunu’nun genel hükümleri uygulanacağı için “ağır hapis cezası” ifadesinin “hapis cezası” şeklinde değerlendirilmesi gerekir. İşbu suçu hüküm altına alan m.81’de hapis cezası için alt sınırın ne olacağı ifade edilmemiştir.
1632 sayılı Kanun Ek 9’uncu maddede, işbu Kanun’da alt sınırı belirtilmemiş ağır hapis cezaları için bir yıllık alt sınır uygulanacağı düzenlenmiştir. Buna göre, m.81/1 sebebiyle 1 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmedilecektir. M.81/2’de ise “az vahim hallerde altı aydan beş seneye kadar” ifadesiyle suç için hükmolunacak cezanın alt ve üst sınırları düzenlenmiştir. Oldukça ağır hapis cezalarının öngörüldüğü söz konusu suça ilişkin yetkin bir askeri ceza avukatı yardımı almak en doğru yaklaşım olacaktır.
Askerlikten Kurtulmak İçin Hile Yapma Suçu Unsurları
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu düzenlemesiyle, askerlik hizmetinin vaktinde ve eksiksiz bir biçimde icra edilmesi; kanunlarda düzenlenen usul ve esaslar kapsamında adil, dürüst ve eşitlik ilkesine uygun olarak ifasının sağlanması amaçlanır. Ülkenin gereği gibi müdafaa edilmesi, milli savunma hizmetinin aksamadan, eksiksiz ve sistematik içinde sürdürülmesiyle mümkündür. Bu nedenle, önceden belirlenen plan dahilinde öngörülen personel mevcudiyetinin korunması gerekir.
Plan dahilinde belirlenen personel mevcudunun eksilmesi, milli savunma hizmetinin aksamasına neden olur. Milli savunma hizmetinin aksamaması, zamanın ve eksiksiz yerine getirilmesi amacıyla hileli yollara başvurmak suretiyle askerlik hizmetinden kurtulmaya çalışmak suç olarak düzenlenmiş ve Askeri Ceza Kanunu m.81’de hüküm altına alınmıştır. Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu unsurları ayrı ayrı incelemek daha isabetli bir yaklaşım olacaktır.
- Fail
Suçun faili, askerlik çağına giren ve asker kişilerdir. Askerlikten kurtulmak maksadıyla suçu icrasına başlayan kişinin suçun faili olabilmesi için suç tarihinde askerliğe elverişli olması gerekir.
- Maddi unsur
Suç teşkil eden hareketler m.81’de tek tek sayılmış ve ilaveten her ne suretle olursa olsun hile ve desise yaparak da suçun işlenebileceği ifade edilmiştir. Görüleceği üzere suç, suç teşkil eden hareketin şekli bakımından seçimlik hareketli bir suçtur. Öte yandan, askerlikten kısmen veya tamamen kurtulmak amacıyla icra edilen her türlü hileli hareketin de suç teşkil edeceği belirtildiği için suçun serbest hareketli bir suç olduğu da ifade edilebilir. Suçun maddi unsuru bakımından maddede belirtilen hareketler şunlardır:
- İsim değiştirmek,
- Bir başkasını kendi yerine tabip muayenesine veya askere göndermek,
- Başkasına ait askerlik vesikasını veya nüfus cüzdanını kullanmak,
- Askerlik işlerinde sahte şahadetname veya evrak kullanmak,
- Hile ve desise yapmak.
Kişi, askerlikten kurtulmak amacıyla sahte evrak düzenlemek veya hileye elverişli herhangi bir fiil ve harekette bulunmak suretiyle askerlikten kurtulmak için hile yapma suçunu işleyebilir.
- Manevi Unsur
“Askerlikten kısmen veya tamamen kurtulma” özel kastı, suçun manevi unsurunu teşkil eder.
