Amir veya üstü tehdit suçu ve cezası 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 82.maddesinde düzenlenmiştir. Amir veya üstü tehdit suçu ve cezası, 1632 sayılı Kanun m.82’de “Amir veya üstünü herhangi bir suretle tehdit edenlere, altı aydan iki seneye kadar hapis cezası verilir. Fiil toplu asker karşısında veya silahlı iken veya hizmet esnasında işlendiği takdirde, verilecek hapis cezası bir yıldan az olamaz.” şeklinde hüküm altına alınmıştır.
Askeri hiyerarşik düzen içinde emre itaat edilmesi ve bu sayede katı bir disiplin tesisi, silahlı kuvvetlerin görevlerini gereği gibi icra etmeleri noktasında son derece mühimdir. Askeri hiyerarşi yapısı, hukuk düzeni tarafından Askeri Ceza Kanunu m.82 düzenlemesi ile korunmaktadır. Askeri itaat ve inkıyadı bozan suçlar arasında düzenleme alanı bulan amir veya üstü tehdit suçunu konu alan ceza yargılamasında, ceza hukukuna hakim bir avukattan yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
Silahlı kuvvetlerin görevlerini gereği gibi yerine getirebilmeleri için; amir – maiyet (üst görevlinin yanında bulunan kimseler, alt kademedekiler), ast – üst arasında itaatin ve inkıyadın ilişkisinin bozulmaması gerekir. Aksi takdirde; silahlı kuvvetler marifetiyle icra edilen milli savunma hizmeti aksayacaktır. Amir veya üstü tehdit suçu ve cezası düzenlemesiyle amaçlanan; ast – üst, amir – maiyet ilişkisinin saygı içerisinde seyretmesi, milli savunma hizmetinin intizam ve disiplinle icra edilmesidir.
Amir veya Üstü Tehdit Suçunun Unsurları
Amir veya üstü tehdit suçu, Askeri Yargıtay’ın bazı kararlarında belirtildiği üzere, kişilerin huzur ve sükununun korunmasını amaçlar. Amir veya üstü tehdit suçunun unsurları aşağıda yer alan tabloda izah edilmiştir.
|
Fail |
Ast veya maiyet içerisinde giren asker ile TSK ve MSB’de ast olarak çalışan sivil personeldir. |
|
Mağdur |
Amir veya üstü tehdit suçuna sebebiyet veren fiil ile saldırıya uğrayan amir veya üsttür. |
|
Eylem |
1632 sayılı Kanun’un 82.maddesi, amir veya üstü tehdit suçunun hangi eylemler sonucu işleneceğine yer vermemiştir. İşbu Kanun’da düzenleme bulunmayan suçlar ve cezalar hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır. Tehdit suçu TCK m.106’da “Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir. |
|
Nitelikli Unsurlar (Haller) |
Tehdit suçunun; silahlıyken, toplu asker karşısında veya hizmet halinde işlenmesi. |
|
Manevi Unsur |
Kasten işlenebilir. Failde saik aranmaz. |
|
Teşebbüs |
Failin ileri sürdüğü husus mağdura ulaştığı anda tehdit suçu tamamlanır. Şu halde; failin tehdidi e – posta ya da mektup yoluyla yapılıyor ve fakat mağdura ulaşmıyorsa, teşebbüs söz konusudur. |
|
İştirak |
Failin ast veya maiyet olması halinde, amir veya üstü tehdit suçunda iştirakin her türlüsü mümkündür. |
Amir veya Üstü Tehdit Suçu Cezası
Amir veya üstü tehdit suçunun cezası, 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 82.maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre, “Amir veya üstünü herhangi bir suretle tehdit edenlere, altı aydan iki seneye kadar hapis cezası verilir. Fiil toplu asker karşısında veya silahlı iken veya hizmet esnasında işlendiği takdirde, verilecek hapis cezası bir yıldan az olamaz.” düzenlemesi ile;
- Suçun basit şekliyle işlenmesi halinde, faile 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
- Suçun nitelikli hali ile işlenmesi durumunda, faile hükmedilecek hapis cezası 1 yıldan az olmaz.
Amir veya Üstü Tehdit Suçunda HAGB, Erteleme ve Adli Para Cezasına Çevirme
Amir veya üstü tehdit suçu sebebiyle sanığa hükmedilecek hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi hususunda öncelikle Askeri Ceza Kanunu ek madde 8 düzenlemesine bakmak gerekir. Buna göre;
- Sırf askeri suçlar nedeniyle yapılan yargılama neticesinde hükmedilen cezanın dört ay ya da daha fazla hapis cezası olması,
- Fiilin, disiplini ağır biçimde ihlal eden veya birliğin emniyetini tehlikeye düşürmesi yahut birliğin muharebe hazırlığını ya da etkinliğini zafiyete uğratması veya büyük bir zarara neden olması,
- Fiilin, savaş veya seferberlik halinde işlenmesi,
Durumlarında, adli para cezasına hükmolunamaz. Şu halde; amir veya üstü tehdit suçu sebebiyle adli para cezasına hükmolunamaz. İşbu suçta erteleme kararı verilip verilmeyeceği hususunda ise Askeri Ceza Kanunu’nun 47.maddesine bakılır. Söz konusu madde metninde düzenlenen şartlar nedeniyle, amir veya üstü tehdit suçunda erteleme kararı verilemez. Son olarak; bu suçta, yasada düzenlenen hapis cezaları sebebiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararına hükmolunamaz.
Amir veya Üstü Tehdit Suçu Zamanaşımı ve Şikayet Süresi, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Askeri Ceza Kanunu m.48/A hükmü uyarınca askeri suçların takibi için şikayet aranmaz. Bu nedenle, şikayet süresi de söz konusu değildir. Amir veya üstü tehdit suçu zamanaşımı süresi 8 yıldır. İşbu suç uzlaşma kapsamında değildir ve bu suça ilişkin davalara bakmakla görevli yargı organı Asliye Ceza Mahkemeleridir.
