Coin dolandırıcılığı; geleneksel finansın terk edilerek dijital – sanal finans kullanımın hızla artması sonucu kişi yaşamının merkezine konumlanan kripto paraların hileli yöntemlerle ve haksız bir biçimde ele geçirilmesi sonucu vücut bulan, günümüzde sayıca hızla artan dolandırıcılık suçudur. İşbu suçun mağdurları, coin dolandırıcılığı ve kripto para avukatı şeklinde sorgulamalar yaparak işbu suç sebebiyle yaşadığı mağduriyetin giderilmesi ve failin cezalandırılması amacıyla kripto para hukukunda deneyimli avukatlar arar.
Coin dolandırıcılığı suçunda yaşanan artış; oldukça yeni bir finans türü olan kripto finansa dair kapsamlı bir hukuk düzeni oluşturulamamış ve dolayısıyla kripto paralara dair ciddi hukuk boşlukları olmasından ileri gelmektedir. Online platform üzerinden işlenen coin dolandırıcılığı, internet suçları kapsamında değerlendirilir. Kripto para dolandırıcılığının yeterince açık izah edilebilmesi ve konu bütünlüğünün sağlanması için uygulamada en sık rastlanan coin dolandırıcılığı örneklerini ifade etmek yerinde olacaktır:
- Sahte Kripto Para Borsası Üzerinden Coin Dolandırıcılığı
Uygulamada karşılaşılan en yaygın coin dolandırıcılığı, sahte kripto para borsası üzerinden gerçekleşmektedir. Kripto finans kullanıcıları tarafından bilinen, güvenilir kabul edilen kripto para borsalarına ait web siteleri taklit ederek sahte kripto para borsası siteleri oluşturulmakta ve bu sayede kullanıcılar dolandırılmaktadır. Sahte kripto para borsası mağduru olmamak için; ilgili borsaya ait web sitenin alan adını, hosting kayıtlarını, adres ve iletişim bilgilerini kontrol etmek ve araştırmak önemlidir.
- Sahte Kripto Para Üzerinden Coin Dolandırıcılığı
Coin dolandırıcılığında sıkça rastlanan bir başka yöntem, sahte kripto para üzerinden gerçekleştirilen coin dolandırıcılığıdır. Bu dolandırıcılık türü, fail tarafından mağdura sunulan ve fakat gerçekte hiç var olmayan bir kripto paraya yatırım yapılması şeklinde tezahür eder. Bu itibarla, bir kripto paraya yatırım yapmadan önce araştırmak, kripto paranın gerçekte var olup olmadığını kontrol etmek, sahte kripto para üzerinden dolandırıcılık suçunun mağduru olmamak adına en doğru yaklaşım olacaktır.
- Phising (e – dolandırıcılık) Üzerinden Coin Dolandırıcılığı
Phising; kullanıcılar gözünde güvenilir bulunan bir kripto para sitesinin aynen kopyalanarak taklit edilmesi suretiyle kullanıcıların dolandırılmasıdır. Ziyaret edilen web sitesinin alan adını kontrol etmek, orijinal web site ile kıyaslamak, e – dolandırıcılık mağduru olmamak adına oldukça mühimdir.
- Kripto Para Madenciliği Üzerinden Coin Dolandırıcılığı
Oldukça yaygın bir faaliyet olan kripto para madenciliği de coin dolandırıcılığı amacıyla kullanılabilmektedir. Genellikle sahte kripto para madencilik siteleri üzerinden işlenen bu suç; günlük – haftalık – aylık periyotlarda çok yüksek kazanç vaat edilerek kullanıcıların ekonomik kaygılarından yararlanılarak işlenmektedir.
- Kripto Para Tavsiyesi Üzerinden Coin Dolandırıcılığı
Kötüniyetle ve dolandırmak maksadıyla kripto para tavsiyesinde bulunmak, gerçekte var olmayan bir coin’e veya kripto para borsasına yönlendirmek suretiyle kullanıcıları dolandırmak, coin dolandırıcılığının yaygın bir başka şeklidir.
Kripto Para Avukatı
Kripto para avukatı; kripto para hukukunda ihtisaslaşan, coin dolandırıcılığına ilişkin iş ve davalarla deneyim kazanmış ve edindiği hukuki bilgi ve deneyimi kendisinden hukuk yardımı ve dava takip hizmeti talep eden kişilerin istifadesine tahsis etmek suretiyle mesleğini icra eden avukattır. Coin dolandırıcılığı nedeniyle mağdur olanlar, suç sebebiyle yaşadığı mağduriyetin giderilmesi ve faillerin ceza alması adına vakit kaybetmeden hukuk yoluna başvurmalı, sürecin özenle ve dikkatle takibi adına avukat yardımı almalıdır.
Bitcoin ve Kripto Para Hukuku
Kripto paraların merkezileşmemiş yapısı, kripto paralar üzerinden hukuk dışı işlem ve faaliyetleri de beraberinde getirmektedir. Kripto para transferlerinin takip ve tespit edilemezliği, kripto para cüzdanı sahiplerinin belirlenemez oluşu, kripto para dolandırıcılığı başta olmak üzere pek çok suça zemin hazırlar. Yalnızca dolandırıcılık suçunda değil, yasa dışı alışverişlerde de bitcoin kullanımına başvurularak işlemin tespitinin güçlüğünden istifade edilmektedir.
Kripto para, kişilerin kullanımına sunulduğu ilk andan bu zamana değin birçok tartışmaya konu olmuştur. Bu tartışmaların önemli bir kısmı, kripto para ve hukuk ilişkisinden doğmaktadır. Zira, Bitcoin’in merkezinin olmaması ve takip edilemezliği, kripto paralara dair hukuki düzenlemeler getirilmesini de zorlaştırmaktadır. Hızla artan kripto para kullanımı nedeniyle hukuk çalışmalarına hız verilmiş ve her devlet, en azından kendi sınırları içerisinde uygulayacağı birtakım kripto para hukuku düzenlemelerinde bulunmuştur.
Kripto para ve vergi hukuku açısından da çeşitli tartışmalar söz konusudur. Tartışmaların en temel sebebi; kripto paraların takip edilebilir ve ölçeklenebilir bir değer olmamasından ileri gelir. Zira, ölçeklenemeyen ve takip edilemeyen kripto paraların vergilendirilmesi hususu da muğlak ve tartışmalıdır. Vergilendirilemeyen ve takip edilemeyen kripto paralar, devlet otoriteleri tarafından ekonomik bir değer olarak görülmemekte ve fakat aracı kurumlar tarafından kripto para sağlamak amacıyla alınan paraların ekonomik bir karşılığı vardır.
Kripto para piyasasında hizmet vermek amacıyla ücret alan aracı kurumların elde ettiği bu ücretler, söz konusu kurumlara belirli yükümlülükler getirir. Söz misali, T.C. devleti sınırları içerisinde merkezileşmeyen birçok kripto para alım satım platformu/borsası, farklı ülkelerde bulunan merkezlerini Türkiye’ye taşımış ve vergi hukuku hükümlerine tabi olmuştur. Bu sayede, kullanıcıların bu platformlara aktardıkları ücretler banka hesapları üzerinden takip edilebilir bir özellik kazanmıştır.
Türk Hukukunda Kripto Paraların Yeri
Kripto paraları; para, elektronik para, eşya ve menkul kıymet açısından değerlendirmek, konu bütünlüğü açısından yerinde bir yaklaşım olacaktır.
|
Türk Hukuk Sisteminde Kripto Para ve Bitcoin |
|
|
Para |
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ilgili hükümleri gereğince para “ülke” ve “o ülkenin yetkili makamları tarafından piyasaya sürülme” unsurlarını taşır. Kripto paralar ise herhangi bir ülkeye veya otoriteye tabi değildir. Bağımsız niteliği haiz kripto paraların mevzuatta düzenlenen “para” kapsamında değerlendirilemeyeceği, öğretide tartışma konusudur. |
|
Elektronik Para |
Elektronik paralar, 6493 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca “Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından yetkilendirilen kişilerce ihraç ediliyor olma” unsurunu haizdir. BDDK tarafından konuya ilişkin yapılan açıklama ve işbu Kanun hükmünden yola çıkılarak kripto paraların elektronik para statüsünde değerlendirilemeyeceği açıktır. |
|
Eşya |
Eşya, 4721 sayılı Kanunda tanımlanmıştır. Kripto paraların fiziki bir varlığa sahip olmaması nedeniyle eşya kapsamında kabul edilemeyeceği yönünde yaygın görüş mevcuttur. |
|
Menkul Kıymet |
Menkul kıymet, 6263 sayılı Kanunda düzenleme altına alınmıştır. İşbu Kanunun ilgili maddesinin gerekçesi uyarınca, kripto paralar menkul kıymet olarak değerlendirilemez. |
Kripto Paraların Sözleşmelere Konu Edilebilirliği
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m.26’da “Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler.” düzenlemesini hüküm altına almıştır. Bu düzenlemeden hareketle, Türk Hukuk Sisteminde sözleşmelerin en temel ilkesi “sözleşme serbestisi” ilkesi olduğu açıktır. O halde, taraflar arasında yapılacak bir sözleşmenin karşı edimi, pekala Bitcoin ya da sair kripto paralar olabilir. Fakat, kripto paralar kullanılarak borç ödemek, hukuken muteber ve mutlak bir ödeme edimi değildir.
Sözleşmelere kripto paraların konu edilemeyeceği yönünde kanun emredici hükmü mevcut değilse, sözleşmelere kripto para konu edilebilir. Fakat 4857 sayılı İş Kanunu düzenlemelerinde açıkça belirtilmiştir ki; işçiye ücret olarak para ödenmelidir. Buradan hareketle, işçinin ücretinin kripto para ile ödenebilmesi mümkün değildir. İş Kanunu’nda ücret “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır” şeklinde düzenlenmiştir.
Kripto Paraların İcra Takibine Konu Edilebilirliği
Kripto paraların icra takibine konu edilebilirliği de her bir somut olay için ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Kripto paralar, para ile ölçülebilir değerlerdir. Bu itibarla, kripto paraların haczi mümkündür ve borçluya ait kripto paraların haczini yasaklayan hukuki bir engel yoktur. Borcunu ifa etmeyen borçlunun banka hesabına haciz ihbarnamesi gönderildiğinde, borçlunun banka hesabına bakılır ve yabancı hesabına karşılık gelecek miktarda TL bazında haciz uygulanır. Kripto paralarda da aynı prosedür takip edilir.
Kripto Paralar ve Miras Hukuku
Kripto paraların hukuk düzeninde etraflıca düzenlenmemiş olması, kripto para varlıklarının bir değere sahip olmadığı anlamına gelmez. Bu bakımdan, kripto paralar miras bırakılabilir, miras sözleşmelerine konu edilebilir. Tabii, kripto para hukukunun henüz tamamlanmamış olması nedeniyle kripto paraların hukuki işlemlere konu edilmeden önce kripto para avukatından danışmanlık almak, gelecekte telafisi güç kayıplarla karşılaşmamak adına en doğru yaklaşım olacaktır.
Kripto Para Dolandırıcılığı Nereye Şikayet Edilir?
Kripto para dolandırıcılığını şikayet etmek için en yakın Cumhuriyet Savcılığına başvurulmalıdır.
